Đại án Phạm Công Danh và 35 bị cáo làm thất thoát nghìn tỷ tại Ngân hàng Xây Dựng đang thu hút sự chú ý của đông đảo dư luận. Đây là vụ án mà có nhiều kỷ lục được ghi nhận trong những án liên quan lĩnh vực kinh tế.
Có cổ phần của một cổ đông và người liên quan chiếm tỷ lệ cao nhất
TrustBank tiền thân là Ngân hàng TMCP Nông thôn Rạch Kiến. Đầu năm 2012 ngân hàng có vốn điều lệ 3.000 tỷ đồng do nhóm Phú Mỹ do bà Hứa Thị Phấn làm đại diện, sở hữu 84,92% cổ phần.
Số cổ phần này sau đó được nhóm Phú Mỹ chuyển nhượng cho nhóm Phạm Công Danh. Hiện cơ quan điều tra đang giữ 21 sổ chứng nhận sở hữu cổ phần tại VNCB và các giấy tờ ủy quyền ký sẵn liên quan đến 84% cổ phần VNCB của Phạm Công Danh.
Tất nhiên, các giấy tờ này chỉ có giá trị chứng minh 84% cổ phần đó là của Phạm Công Danh. Danh nhờ người thân quen đứng tên, chứ không còn giá trị thực tế vì VNCB đã bị Ngân hàng Nhà nước mua lại với giá 0 đồng/cổ phần.
Dẫu vậy, đây cũng là trường hợp một cá nhân và người liên quan sở hữu số cổ phần trong một ngân hàng lớn đến như vậy, chỉ thua mỗi Nhà nước sở hữu vốn ở BIDV.
Theo luật TCTD 2010 đang áp dụng thì cá nhân và người liên quan chỉ được sở hữu không quá 20% vốn ở ngân hàng và một cá nhân không được sở hữu quá 5%.
Ngân hàng thua lỗ và âm vốn nhiều nhất
Từ 9/2/2012 đến 10/7/2012, Ngân hàng Nhà nước quyết định thanh tra TrustBank, kết luận thực trạng tài chính của Trustbank là rất xấu, trong đó vốn chủ sở hữu âm 2.854,8 tỷ đồng, lỗ lũy kế là gần 6.062 tỷ đồng.
Kể từ khi nhóm Phạm Công Danh vào điều hành ngân hàng (tháng 7/2012), kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng này không khả quan mà theo chiều hướng ngày càng thua lỗ, vốn chủ sở hữu tiếp tục âm, nợ xấu có khả năng mất vốn tăng cao và thanh khoản luôn ở mức báo động.
Cụ thể, theo kết luận thanh tra, ngày 10/7/2012 của NHNN thì tại thời điểm thanh tra, vốn chủ sở hữu của ngân hàng bị âm 2.854 tỷ đồng, lỗ lũy kế là 6.061 tỷ đồng. Nhưng đến cuối năm, theo BCTC ngân hàng Xây dựng năm 2012 đã kiểm toán thì kết quả kinh doanh lỗ lũy kế 8.765 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 5.711 tỷ đồng.
Theo BCTC năm 2013 đã kiểm toán, ngân hàng ghi nhận lỗ lũy kế 11.348 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 8.293 tỷ đồng. Vào thời điểm khởi tố vụ án (26/7/2014), vốn chủ sở hữu ngân hàng âm 18.469 tỷ đồng, tổng nợ phải trả là 38.255 tỷ đồng, tổng tài sản là 16.745 tỷ đồng.
Trong hệ thống ngân hàng, tính đến thời điểm này thì Ngân hàng Xây dựng là ngân hàng có phần thua lỗ và âm vốn chủ sở hữu nặng nhất.
Đại án gây thất thoát số tiền nhiều nhất
Theo kết luận của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công An và Cáo trạng của VKSNDTC, Phạm Công Danh và đồng phạm đã thực hiện 10 phi vụ rút tiền khỏi ngân hàng Xây dựng, tổng cộng 18.687 tỷ đồng, trong đó gây thiệt hại cho ngân hàng 15.260 tỷ đồng.
Tuy nhiên các hành vi và khoản tiền liên quan đến 3 ngân hàng Sacombank, BIDV, TPBank được tách ra vụ án khác, nên trong đại án lần này chỉ bị xét xử vì liên quan đến 7 phi vụ rút tiền tổng cộng hơn 12.000 tỷ và gây thiệt hại cho Ngân hàng Xây dựng 9.133 tỷ đồng.
Số tiền bị rút ra và gây thất thoát cho ngân hàng hơn 9.000 tỷ đồng trong 1 vụ án là lớn nhất trong lịch sử tố tụng từ trước tới nay (gấp đôi đại án Huyền Như).
Nhiều bị cáo là giám đốc nhất trong một án kinh tế từ trước tới nay
Trong vụ án lần này, ngoài các bị cáo nguyên là chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc ở Ngân hàng Xây dựng, còn có hơn 20 vị mang chức danh Tổng giám đốc, giám đốc, phó giám đốc.
Cụ thể, có 2 giám đốc chi nhánh của VNCB là bị cáo (VNCB Sài Gòn và VNCB Lam Giang), 15 giám đốc, tổng giám đốc của các công ty, 1 giám đốc trung tâm công nghệ thông tin ngân hàng, 2 phó giám đốc chi nhánh.
Tổng số 36 bị cáo thì có đến 20 người đang công tác tại Ngân hàng Xây dựng trước khi bị khởi tố.
Nhiều người liên quan, nhiều luật sư nhất
Đại án lần này có 45 luật sư bào chữa cho bị cáo và bảo vệ quyền, nghĩa vụ của các bên liên quan. Đây là một trong 2 đại án kinh tế có số luật sư tham gia nhiều nhất (án Huyền Như có 47 luật sư).
Ngoài ra, còn có 156 người/tổ chức là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan được tòa triệu tập đến - đại án có số người tham dự nhiều nhất.
Bí ẩn cuộc chuyển giao Ngân hàng Xây dựng từ nhóm bà Hứa Thị Phấn sang ông Phạm Công Danh
Trước phiên tòa xét xử vụ án Ngân hàng TMCP Xây Dựng (VNCB), 3 luật sư Phan Trung Hoài, Hà Hải và Nguyễn Văn Sáng là những người bào chữa cho ông Phạm Công Danh đã có kiến nghị gởi Chánh án Tòa án nhân dân và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân TPHCM đề nghị làm rõ tính hợp pháp cuộc chuyển giao Ngân hàng Đại Tín (TrustBank) từ nhóm bà Hứa Thị Phấn sang cho ông Phạm Công Danh.
Theo đó, từ những tài liệu, chứng cứ đã thu thập, 3 luật sư này cho rằng: Hợp đồng chuyển nhượng cổ phần và Hợp đồng chuyển giao quyền và nghĩa vụ dân sự liên quan tại Ngân hàng Đại Tín ngày 09/10/2012 từ bà Hứa Thị Phấn sang ông Phạm Công Danh là không có căn cứ pháp luật, sai cả hình thức và nội dung.
3 luật sư cũng cho rằng các Biên bản Thỏa thuận và Phụ lục 1, 4, 5 do ông Hoàng Văn Toàn, bà Ngô Kim Huệ ký có nội dung liên quan đến việc chuyển nhượng cổ phần tại TrustBank cho ông Phạm Công Danh là không hợp pháp. Tất cả các cổ đông sở hữu cổ phần tại TrustBank đều ký khống hồ sơ chuyển nhượng cổ phần theo đề nghị của bà Hứa Thị Phấn.
Bản kiến nghị trích lời khai của bà Hứa Thị Phấn tại cơ quan điều tra như sau: “Tổng số cổ phần tôi sở hữu là: 14.664.977 cổ phần tương đương 146.649.770.000 đồng. Vào tháng 02/2012 (không nhớ ngày chính xác), sau khi nhóm Phú Mỹ thống nhất với ông Hà Văn Thắm (nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Đại Dương hiện đang bị tạm giam) về việc thực hiện chuyển nhượng hơn 84% cổ phần tại TrustBank cho nhóm ông Hà Văn Thắm nhằm thực hiện tái cơ cấu TrustBank, tôi có ký khống các giấy tờ sau:
Giấy chuyển nhượng cổ phần (theo mẫu quy định của Ngân hàng Đại Tín) và Hợp đồng chuyển nhượng cổ phần: ký khống có ghi rõ số cổ phần sở hữu, đồng ý chuyển nhương toàn bộ số cổ phần đang sở hữu, nhưng không ghi tên người nhận chuyển nhượng, không ghi ngày chuyển nhượng.
Hợp đồng ủy quyền: ký khống, không ghi tên người nhận ủy quyền và ngày tháng.
Giao toàn bộ số cổ phần bản chính hơn 84% cổ phần tại Ngân hàng Đại Tín mà tôi và các cổ đông nhóm Phú Mỹ (các cá nhân và công ty) đang sở hữu cho ông Hà Văn Thắm.
Tuy nhiên, đến thời điểm tháng 5 và 6/2012 ông Hà Văn Thắm không tiếp tục thực hiện việc nhận chuyển nhượng như đã thông nhất với nhóm Phú Mỹ và chủ động chuyển giao cổ phần sang cho nhóm Thiên Thanh.
Ngày 6/6/2012, nhóm Phú Mỹ và nhóm Thiên Thanh ký kết Biên bản thỏa thuận về việc chuyển nhượng hơn 84% cổ phần nhằm tiếp tục thực hiện việc tái cơ cấu Ngân hàng Đại Tín thay cho nhóm ông Hà Văn Thắm. Khi đó tôi được biết nhóm ông Hà Văn Thắm đã chuyển giao toàn bộ sổ cổ phần bản chính của nhóm Phú Mỹ (trong đó có cổ phần của tôi đứng tên) và các giấy tờ ký khống.
Sau này tôi được biết thông qua hồ sơ Ngân hàng Đại Tín cung cấp, tôi xác nhận chữ ký trên giấy chuyển nhượng là chữ ký của tôi và sau này đã được bổ sung bằng chữ viết tay tên người nhận chuyển nhượng và có ghi ngày tháng năm và có xác nhận của Ngân hàng Đại Tín.”
Như vậy cuộc chuyển giao Ngân hàng Đại Tín có nhiều tình tiết khá bí ẩn khi xuất hiện nhân vật Hà Văn Thắm - nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Đại Dương và Tập đoàn Đại Dương hiện đang bị khởi tố, tạm giam chờ xét xử về hành vi Vi phạm các quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Ngoài ra, bản kiến nghị của 3 luật sư cho biết nhóm bà Hứa Thị Phấn không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ khi chuyển nhượng cổ phần cho ông Phạm Công Danh.
Theo đó, từ ngày 28/12/2012 đến ngày 29/6/2013, ông Phạm Công Danh đã trả cho nhóm bà Hứa Thị Phấn số tiền 3.658.672.568.985 đồng. Trong đó nợ gốc: 3.581.720.000.000 đồng; Nợ lãi: 76.952.568.985 đồng.
Tuy nhiên, nhóm bà Hứa Thị Phấn đã không bàn giao 24,56 ha đất dự án Nhà Bè, 9 ha đất quận 2, TPHCM cho nhóm Thiên Thanh mà lại đồng ý ủy quyền cho VNCB được toàn quyền xử lý tài sản.
Đồng thời cố ý không thực hiện cam kết thu hồi các khoản nợ gần 10.000 tỷ đồng của nhóm Phương Trang phát sinh từ trước năm 2012 khi ông Hoàng Văn Toàn và nhóm Phú Mỹ quản lý điều hành Ngân hàng Đại Tín nên đã gây khó khăn và thiệt hại rất lớn cho ông Phạm Công Danh trong quá trình cơ cấu lại TrustBank...
Duy Khánh
Theo Trí Thức Trẻ
