Xây dựng dự thảo Luật An ninh mạng nhìn từ kinh nghiệm quốc tế

VietTimes -- Ngày 8/5/2018, tại Hà Nội, Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) và Hiệp hội Điện toán Đám mây Châu Á (ACCA) đã phối hợp tổ chức hội thảo "Xây dựng dự thảo Luật An ninh Mạng: Kinh nghiệm quốc tế và góp ý của các bên liên quan tại Việt Nam". 
TS Nguyễn Minh Hồng - Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam phát biểu khai mạc
TS Nguyễn Minh Hồng - Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam phát biểu khai mạc
Phát biểu khai mạc, TS Nguyễn Minh Hồng - Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Chủ tịch VDCA bày tỏ mong muốn, với các ý kiến xác đáng của các đại biểu tham dự, các Đại biểu Quốc hội sẽ có được các thông tin cần thiết trong quá trình xây dựng Luật An ninh mạng (ANM) trước khi bấm nút thông qua tại kỳ họp sắp tới. 
Xây dựng dự thảo Luật An ninh mạng nhìn từ kinh nghiệm quốc tế ảnh 1 Ông Nguyễn Quang Đồng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) - Ảnh: Việt Anh

Còn nhiều bất cập

Theo ông Nguyễn Quang Đồng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS), dự thảo Luật ANM đã được thảo luận tại một kỳ họp Quốc hội và một kỳ họp đại biểu chuyên trách. Theo đó, đối tượng trực tiếp bị điều chỉnh là doanh nghiệp an ninh mạng, doanh nghiệp công nghệ tài chính (fintech) và doanh nghiệp khởi nghiệp (startup) sẽ có nhiều chi phí phát sinh với doanh nghiệp như giấy phép, chứng nhận sản phẩm, báo cáo định kỳ, xác thực thông tin tài khoản số...

Các doanh nghiệp cũng gặp nhiều khó khăn khi dự thảo Luật ANM quy định thẩm quyền của Bộ Công an được phép yêu cầu dừng kinh doanh để thanh kiểm tra và điều này liệu có mâu thuẫn với việc bảo vệ người tiêu dùng? Thêm nữa, dự thảo cũng chưa quy định rõ danh mục an ninh quốc gia và đây là một thực tế khiến doanh nghiệp gặp khó trong khi chờ quy định của văn bản dưới luật. Ông Nguyễn Quang Đồng khẳng định, việc yêu cầu doanh nghiệp tạm ngưng hoạt động phải là thẩm quyền của Tòa án chứ không thể giao toàn quyền cho Công an. 
Luật sư Nguyễn Tiến Lập - thành viên Viện IPS thì cho rằng Luật An toàn Thông tin và Luật ANM đều có cùng mục tiêu chống rủi ro từ nền kinh tế số. Ở nước ngoài, người ta chỉ đặt vấn đề lợi ích công cộng chứ không phải lợi ích của Nhà nước.
Xây dựng dự thảo Luật An ninh mạng nhìn từ kinh nghiệm quốc tế ảnh 2Luật sư Nguyễn Tiến Lập
Trong khi đó, mọi chính sách của dự thảo Luật ANM lại chỉ ưu tiên Nhà nước, ưu tiên xây dựng lực lượng chuyên trách bảo vệ ANM, ưu tiên đầu tư bố trí kinh phí bảo vệ ANM... Trong khi đó, các quyền riêng tư lại chưa được chi tiết và rất thiếu các quy định bảo vệ công dân, tổ chức trước những thông tin sai lệch. Để giải quyết vấn đề này, ông cho rằng cần có các tổ chức xã hội dân sự trong thẩm định thông tin; nâng cao trách nhiệm xã hội của các công ty công nghệ; có giải pháp đào tạo về giáo dục với truyền thông và kinh tế số. 
Kinh nghiệm quốc tế nào cho VN?

Bà Lim May-Ann - Giám đốc điều hành ACCA đề cập đến một thực tế về địa phương hóa dữ liệu (bắt buộc phải đặt máy chủ ở nước sở tại) ở Indonesia và cho biết, quy định này khiến các doanh nghiệp nhỏ và vừa rất khó tuân thủ. CNTT cũng vì thế mà khó phát triển vì không có đủ tiền để tuyển chuyên gia theo quy định. Chính vì thế, nền kinh tế số của Indonesia không thể phát triển như mong muốn.

Xây dựng dự thảo Luật An ninh mạng nhìn từ kinh nghiệm quốc tế ảnh 3 Bà Lim May-Ann - Giám đốc điều hành Hiệp hội Điện toán Đám mây Châu Á phát biểu tại hội thảo - Ảnh: Việt Anh

Vẫn theo bà Lim May Ann, kinh tế số cần được tạo điều kiện mà không mất đi sự kiểm soát. Bà cũng đề cập là tại Thái Lan và Singapore đã thành lập Bộ Kinh tế số để có thể quản lý doanh nghiệp phù hợp với thực tiễn. Qua thực tế này, Việt Nam nên tự hỏi lại mình để có cách thức quản lý phù hợp hơn.  

Ông Rick Yvanovich - nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành Công ty TRG International cho biết, doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm một tỷ trọng rất lớn và điện toán đám mây (ĐTĐM) chính là giải pháp thuận lợi không chỉ với doanh nghiệp nhỏ và vừa. ĐTĐM tạo kết nối thuận tiện cho doanh nghiệp và cũng không cần phải đầu tư nhiều về con người và trang thiết bị. Ông cũng đề cập là ANM rất phức tạp và các doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ không có đủ sức đầu tư cho mình. 

Xây dựng dự thảo Luật An ninh mạng nhìn từ kinh nghiệm quốc tế ảnh 4 Tọa đàm có sự tham gia của nhiều chuyên gia quốc tế

Tiếp tục thảo luận về kinh nghiệm quốc tế và khung pháp lý cho quản lý ANM tại Việt Nam, ông Joshua Meltzer ở Viện Brookings cho biết, tỷ lệ người dân tiếp cận Internet ở nhiều nước Châu Á đã rất cao. Và khi tỷ lệ người dùng Internet tăng 10% thì xuất khẩu có thể tăng 1%. Dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT) đã làm thay đổi thương mại quốc tế. Chính thương mại điện tử đã góp phần giúp Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu  Vì thế, Việt Nam phải khai thác thế mạnh của kinh tế số cho mục tiêu xuất khẩu của mình. 

Xây dựng dự thảo Luật An ninh mạng nhìn từ kinh nghiệm quốc tế ảnh 5 Nhiều chuyên gia cho rằng VN cần khai thác thế mạnh của kinh tế số.

Luật sư Seck Yee Chung - Công ty luật Baker & McKenzie đề cập, việc phải làm rõ các khái niệm như bảo vệ thông tin riêng tư và khẳng định thông tin số là dịch vụ xuyên biên giới. Vì thế, các quốc gia cần có sự cởi mở về an ninh thông tin và tuân thủ các cam kết gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới. 

Xây dựng dự thảo Luật An ninh mạng nhìn từ kinh nghiệm quốc tế ảnh 6 Đại biểu QH Trần Thị Quốc Khánh cho biết Dự thảo Luật ANM và Luật ANTT có gần 10 điều giống nhau.

Lắng nghe các ý kiến tại hội thảo, Đại biểu Quốc hội Trần Thị Quốc Khánh cho biết, thực tế của việc xây dựng pháp luật giao cho các bộ ngành khiến không kết hợp được lẫn nhau và thiếu khách quan. Dự thảo Luật ANM và Luật  ATTT có gần 10 điều giống nhau. Theo bà, cần phải tiếp tục lên tiếng để thay đổi những hạn chế, bất cập trong việc xây dựng pháp luật tại Việt Nam, cần đảm bảo quyền của người dân và doanh nghiệp. Bà mong muốn Ban tổ chức hội thảo chính thức có văn bản đóng góp ý kiến xây dựng với Quốc hội… Bên cạnh đó, nên tập hợp ý kiến gửi Ủy ban Quốc phòng An ninh Quốc hội để thấy có thể tiếp thu…