Gần đây, trên đường phố Trung Quốc, nhiều người tự động chia ô tô thành hai loại, một là Tesla, hai là xe khác.
Ngày 19/4, khi một vị khách hàng leo lên nóc xe Tesla tại Trạm triển lãm ô tô Thượng Hải để đòi quyền lợi cho bản thân, cái nhìn của nhiều người dân nước này đối với công ty xe điện Mỹ đã dần thay đổi. Cho đến nay, các tranh chấp về bảo vệ quyền lợi vẫn chưa được giải quyết trong khi mâu thuẫn ngày càng gia tăng.
Trong vài tháng trở lại đây, Tesla đã trở thành "kẻ thù của dân Trung Quốc" ở nhiều địa phương. Nhiều chủ sở hữu Tesla cũng đã bị liên lụy và chịu nhiều áp lực từ dư luận. Một số chủ sở hữu ô tô bị hạn chế ra vào cộng đồng, lái xe trên đường và bị người đi đường chỉ trỏ, một số bị gọi là "kẻ phản bội" và những điều ác ý khác, và một số chủ sở hữu ô tô thậm chí còn trở thành mục tiêu chế giễu của một số người quay TikTok.
Thường xuyên bán phá giá, thái độ ngạo mạn, kiểm soát chất lượng kém... những mâu thuẫn tích tụ từ trước đến nay của Tesla đã bùng nổ trong mùa hè này. Những vụ tai nạn thường xuyên hơn khiến nhiều người tiêu dùng khiếp sợ. Nhắc đến Tesla, người ta nghĩ ngay đến hãng xe chuyên bị "lỗi phanh". Vầng hào quang của công ty xe điện đình đám nhất thế giới đang trải qua cơn khủng hoảng dư luận chưa từng có. Liệu Tesla có thể giành được chỗ đứng ở Trung Quốc?
Chủ xe Tesla bất lực
 |
Ảnh: Sina |
Anh Ming đang cảm thấy rõ ràng sự thay đổi của tình hình. Cuối năm ngoái, anh mua một chiếc Tesla Model 3. Khi đó, Tesla là biểu tượng của công nghệ và gu thẩm mỹ, khi anh lái xe trên đường, không ít người đã lộ rõ vẻ ngưỡng mộ và ghen tị.
Tuy nhiên, gần đây anh phát hiện ra rằng thái độ của mọi người đối với Tesla đã thay đổi đáng kể, nhiều người bạn khi gặp mặt đã hỏi anh rằng "Cậu có thể dừng xe không?" Anh thở dài "Rõ ràng là mình không làm gì cả mà có cảm giác như mình đã làm sai điều gì đó".
Không chỉ có anh Ming là người gặp rắc rối vì điều này. Anh Todd cũng sở hữu một chiếc Tesla. Có lần anh ấy tiễn người thân ra sân bay, trước khi lên xe, người thân hơi lo lắng hỏi: "Tesla có an toàn không vậy?" Tệ hơn nữa, có lần khi anh chở người sắp làm sếp mới của mình đi công chuyện. Nhưng trước khi lên xe, vị sếp đã im lặng nhìn chiếc xe của anh một lúc, cuối cùng thở ra một câu: "Là Tesla à!". Giờ Todd đang lo lắng không biết công việc sắp tới của mình có suôn sẻ không.
Không chỉ người thân, bạn bè mà ông chủ Jiang Hao nhận thấy chỉ cần lái xe Tesla trên đường là sẽ bị chỉ trỏ. "Trong quá trình đỗ xe và lái xe, tôi thỉnh thoảng thấy người đi bộ bên đường hoặc chủ xe hơi mỉm cười với xe của tôi. Lúc đầu tôi không hiểu điều này có nghĩa là gì, nhưng sau đó tôi mới biết mọi người đang cười. Làm sao tôi dám lái xe Tesla nữa".
Khi chuyển làn hoặc tìm chỗ đậu xe trong bãi đậu xe, Jiang Hao sẽ bị xe sau tuýt còi thúc giục mỗi khi giảm tốc độ, nhưng gần đây, chỉ cần anh lái chiếc Tesla ra ngoài, mọi người dường như đã kiên nhẫn hơn. "Hình như là họ sợ xe của mình xảy ra vấn đề".
Thậm chí, có một đêm, khi Jiang Hao đang chuẩn bị lái xe rời khỏi nhà hàng, tất cả những lái xe khác đã vây quanh anh bàn tán: "Đây có phải là chiếc xe không thể ngăn cản đúng không?", "Chiếc xe này có thể đâm vào thứ gì đó bất cứ lúc nào"...
Ngày càng nhiều chủ sở hữu Tesla nhận thấy rằng họ được xếp vào nhóm đặc biệt. Nhiều chủ xe đã bị công kích mà không có lý do, bị phân biệt đối xử, chế giễu, thậm chí là sách nhiễu.
Meng Meng kể rằng ngay cả khi cô rửa xe cũng có người hỏi cô: "Bạn có hối hận khi mua chiếc xe này không?" Khi đang lái xe trên đường, một số người thậm chí còn vượt lên để xem ai đang lái chiếc Tesla. Trong lần quá bức xúc, cô còn muốn mua một miếng dán có nội dung: "Hỏng phanh, xin đừng làm phiền" để dán vào đuôi xe. Nhưng không ngờ khi tìm kiếm trên trang mạng Taobao, cô phát hiện hóa ra thực sự có những miếng dán có nội dung dành riêng cho xe Tesla.
Trên thực tế, không chỉ là "hỏng phanh", trên các nền tảng thương mại điện tử lớn, các nhãn dán trên xe hơi như "Tránh xa Tesla" và "Đề phòng va chạm từ phía sau, xin xe Tesla hãy vượt qua"... cũng rất phổ biến.
Dư luận dậy sóng vô tình khiến nhiều chủ xe bị tổn thương. Lời khuyên của những người qua đường chỉ là một vấn đề, và nhiều cơ quan chính phủ và cộng đồng thậm chí đã cấm xe Tesla. Tại một cộng đồng dân cư tỉnh Cam Túc, một tấm biển ghi "Tesla bị cấm vào" được dán ngay trên trụ cổng vào.
"Tôi cảm thấy mình đã trở thành người ở dưới đáy xã hội, bị đám đông coi thường", Meng Meng thở dài.
Những chủ sở hữu Tesla vì quá lo lắng, một số đã nhờ đến sự giúp đỡ của luật pháp.
Một luật sư từ Công ty Luật, đồng thời là chủ sở hữu Tesla, đã quyết định đệ đơn kiện dân sự chống lại bà Zhang, người đòi quyền lợi tại gian hàng Tesla tại Triển lãm ô tô Thượng Hải tháng 4 vừa qua, yêu cầu bồi thường 570 NDT cho những thiệt hại về tinh thần, và thẳng thừng nói rằng ông và các chủ sở hữu Tesla khác đã bị chế giễu và thậm chí bị tấn công cá nhân trong cuộc sống hàng ngày của họ.
Ngày nay, trước cuộc tranh chấp kéo dài về bảo vệ quyền này, ngày càng nhiều người hy vọng rằng nó sẽ sớm kết thúc.
Theo quan điểm của anh Ming, "Hãy nhanh chóng công khai sự thật. Nếu đó là nguyên nhân từ chiếc xe, thương hiệu nên đưa ra lời giải thích thỏa đáng cho chủ xe. Nếu không, họ cũng nên đưa ra lời giải thích đối với đa số chủ sở hữu Tesla. Xét cho cùng, nó đã ảnh hưởng đến hình ảnh của mỗi chủ sở hữu Tesla như chúng tôi".
Những người muốn mua Tesla đang sợ hãi
 |
Ảnh: Sina |
Khi dư luận tiếp tục dậy sóng, Tesla gần như gắn bó với sự cố không phanh. Một số người dự định mua một chiếc xe hơi đang bắt đầu bị thuyết phục từ bỏ.
Một người thuộc thế hệ sau những năm 90 nói hằng rằng họ sẽ đi đường vòng khi nhìn thấy Tesla và cảm thấy rằng nó không an toàn. Một người khác mua một chiếc ô tô chạy xăng đã mắng Tesla là rác rưởi, "chỉ cần đọc tin tức là biết nó không đáng tin cậy." Một người tiêu dùng khác đã đặt hàng mua Tesla và đã thanh toán tiền đặt cọc vào tháng 4. Tuy nhiên, sau khi thấy nhiều báo cáo khác nhau về lỗi phanh của Tesla, anh ta đã hủy đơn đặt hàng.
Tại một số cửa hàng Tesla, cảnh xếp hàng chờ lái thử nhộn nhịp vào đầu năm không còn nữa. Trong một cửa hàng, chỉ có hai hoặc ba khách hàng đến trong vòng hai giờ. Một nhân viên bán hàng trong cửa hàng thẳng thắn cho biết: "Những khách hàng tôi gặp gần đây về cơ bản đều hỏi về sự cố hỏng phanh".
Todd tham gia 2 nhóm khách hàng mua Tesla, 1 nhóm Tesla Bắc Kinh và 1 nhóm khách Tesla Chiết Giang. "Có khoảng 2.000 chủ xe trong các nhóm này, nhưng tôi chưa từng thấy một vụ tai nạn do mất phanh nào trong nhóm." Vì lý do này, Todd tin rằng mặc dù những chủ xe xung quanh anh chưa từng gặp lỗi phanh nhưng họ không thể trực tiếp đưa ra kết luận của vấn đề, nhưng ít nhất cho thấy rằng khả năng xe Tesla bị hỏng phanh là rất thấp.
Cũng có nhiều chủ xe đã mua và lái Tesla ngang nhiên "bênh vực" Tesla. Một chủ xe chia sẻ: "Thật sự rất dễ lái và hậu mãi tốt. Mua sớm là có thể sử dụng sớm". Ngay cả trong điều kiện dư luận áp lực như ngày nay, vẫn có những chủ xe giới thiệu Tesla cho bạn bè xung quanh của họ.
Đánh giá của Tesla ở Trung Quốc hiện đang phân cực. Những người tin tưởng Musk và ủng hộ Tesla vẫn chọn ủng hộ Tesla, trong khi những người có ý kiến về Tesla cho rằng chất lượng của Tesla là cẩu thả và rác rưởi, "nên rời khỏi Trung Quốc".
Theo các chuyên gia trong ngành, làn sóng dư luận này về lâu dài sẽ không ảnh hưởng nhiều tới Tesla. Những người thích Tesla vẫn sẽ thích Tesla. Nhưng tất nhiên, với những nhóm người chưa từng tiếp xúc với Tesla thì trước quá nhiều thông tin tiêu cực, những người này có thể sẽ không sẵn sàng muốn lái thử.
Một nhân viên bán hàng của một cửa hàng trải nghiệm Tesla cho biết rằng một số tin tức tiêu cực về lỗi phanh sẽ thực sự ảnh hưởng đến sự lựa chọn của một số khách hàng. Ví dụ, nếu bạn không biết điều đó, về cơ bản bạn sẽ không cân nhắc đến Tesla. Những khách hàng do dự giữa các thương hiệu có khả năng chuyển sang các nhãn hiệu khác. "Trước đây, các thương hiệu lớn khác không thể cạnh tranh với Tesla. Bây giờ khi Tesla đối mặt với tin tức tiêu cực, họ lại có cơ hội".
Do quá nhiều thông tin tiêu cực nên giá xe cũ của Tesla đã xuống rất thấp. Một chiếc Tesla Model 3 đã qua sử dụng chưa đầy một năm có thể chỉ được bán với giá khoảng 200.000 NDT trên thị trường ô tô đã qua sử dụng, trong khi giá gốc của pin tiêu chuẩn Tesla Model 3 đã lên tới 250.000 NDT.
Tương lai nào cho Tesla?
 |
Ảnh: Sina |
Tesla đã từng đứng trên đỉnh cao. Năm 2020, dưới thời kỳ u ám của dịch bệnh, Tesla vẫn giao được gần nửa triệu xe, giá cổ phiếu tăng gấp 7 lần và giá trị thị trường của hãng này đứng đầu trong số các công ty ô tô toàn cầu.
Nhưng chỉ vài tháng sau, từ sự cố bảo vệ quyền lợi Triển lãm ô tô Thượng Hải, hào quang của Tesla không còn, truyền miệng và dư luận khiến danh tiếng Tesla sụp đổ.
Nhiều người lo ngại về tác động của sự cố bảo vệ quyền lợi đối với Tesla. Nhưng đánh giá từ doanh số bán hàng hiện tại ở thị trường Trung Quốc, tác động không quá rõ ràng.
Doanh số bán xe Tesla trong tháng 5 vừa qua đã tăng mạnh so với tháng 4, nhưng theo các chuyên gia trong ngành, đây là con số thể hiện đơn đặt hàng từ trước, chứ không phản ánh tình hình thực tế. Một loạt sự cố an toàn cũng sẽ có ảnh hưởng đến Tesla, nhưng chúng khó có thể tiêu diệt hoàn toàn hãng xe này.
Nhà phân tích ô tô Zhang Xiang tin rằng một loạt tai nạn an toàn có ảnh hưởng đến Tesla, nhưng chưa có con số tử vong, sản phẩm của Tesla vẫn có thể ăn khách. "Xét cho cùng, Tesla vẫn có những lợi thế nhất định về nhận thức thương hiệu, xây dựng cơ sở hạ tầng, cọc sạc, dịch vụ sau bán hàng, bao gồm cả việc lái xe tự động".
Nhưng liệu Tesla có thể tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu hay không hiện đang là một dấu hỏi. Một số nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã trở nên rất mạnh và bắt đầu bắt kịp tiến bộ của Tesla.
Trong những năm đầu, nhóm mua hàng chính của Tesla là những người quan tâm đến công nghệ tiên tiến, Tesla cũng dựa vào công nghệ và sản phẩm để bù đắp những khiếm khuyết trong bán hàng và kiểm soát chất lượng. Tuy nhiên, với sự phổ biến ngày càng tăng của các loại xe điện, ngày càng nhiều người tiêu dùng quan tâm hơn đến vấn đề an toàn.
Giáo sư Ferdi Dudenhoeffer, một chuyên gia ô tô nổi tiếng của Đức, đã chỉ ra rằng mục tiêu bán hàng của Tesla tại Trung Quốc đã không đạt được do vấn đề lớn về chất lượng và an toàn. Người tiêu dùng châu Âu quan tâm nhiều hơn đến độ tin cậy, độ ổn định và chất lượng. Hơn nữa, công nghệ của Tesla dường như vẫn chưa trưởng thành.
"Nguyên tắc" mà Tesla luôn giữ vững là miễn họ nhanh chân bán được nhiều xe hơn thì những tin đồn và chỉ trích sẽ không bắt kịp mình. Nhưng dư luận đã buộc Tesla phải thực hiện một số thay đổi, chẳng hạn như thành lập một trung tâm dữ liệu ở Trung Quốc để bản địa hóa việc lưu trữ dữ liệu.
Còn về độ an toàn và độ tin cậy, liệu Tesla có chấp nhận nhìn thẳng vào vấn đề để cải thiện và hoàn thiện nó hay không, vẫn cần thêm thời gian để trả lời.
Theo Sina
