Từ sau Đại hội 18 (11/2012), ông Tập Cận Bình đã đưa ra quyết sách lớn triển khai truy bắt quan tham bỏ trốn, truy thu tiền bạc trên quốc tế; Tổ điều phối chống tham nhũng trung ương điều hành thống nhất, bố trí chặt chẽ, tiến hành liên tục, coi đó là khâu quan trọng trong cuộc chiến “giữ nghiêm đảng, chống tham nhũng”.
Ngày 17/6 vừa qua, Văn phòng công tác trung ương về phối hợp truy bắt tội phạm truy thu tang vật quốc tế của Trung Quốc (gọi tắt là Văn phòng truy đào) ra thông báo: công tác truy bắt tội phạm truy thu tang vật (“truy đào”) đã đạt được bước tiến triển mới. Tính đến cuối tháng 4/2018, thông qua 4 năm thực hiện “Hành động Thiên võng” (Lưới trời), các cơ quan chức năng của Trung Quốc đã bắt đưa về nước được 4.141 kẻ phạm tội lẩn trốn từ hơn 90 quốc gia và khu vực, trong đó có 825 viên chức nhà nước, 52 kẻ có tên trong “Danh sách 100 người bị truy nã Đỏ quốc tế”, thu hồi được gần 10 tỷ Nhân dân tệ; số người mới bỏ trốn mỗi năm một giảm, công tác “truy đào” quốc tế đã giành được thành tựu quan trọng.
 |
|
Danh sách 100 quan tham trốn ra nước ngoài bị truy nã đỏ.
|
Hợp đồng tác chiến, quy về một mối
Nói đến “Văn phòng trung ương truy đào” nhiều người nghĩ ngay đến việc nó có quan hệ hợp tác thế nào với Ủy ban Kiểm tra kỷ luật trung ương (UBKTKLTW). Đầu năm 2014, ông Tập Cận Bình khi phát biểu tại Hội nghị lần thứ 3 UBKTKLTW đã nhấn mạnh: “Không được để nước ngoài trở thành thiên đường lánh nạn của các phần tử tham nhũng hủ bại. Bọn tham nhũng dù có chạy đến chân trời góc biển cũng phải truy bắt đưa về để pháp luật trừng trị”. Muốn thực hiện được quyết tâm kiên định, nhiệm vụ gian nan đó phải có sự tham gia hợp sức của các bộ, ban ngành.
Tháng 6/2014, trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc quyết định thành lập “Văn phòng trung ương truy đào”, thành phần gồm 8 đơn vị thành viên: UBKTKLTW, Tòa án tối cao, Viện Kiểm sát tối cao, Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Bộ An ninh Quốc gia, Bộ Tư pháp, Ngân hàng TW, Cục Hợp tác quốc tế/ UBKTKLTW là cơ quan thường trực chịu trách nhiệm công tác cụ thể.
Tháng 3/2015, Hội nghị công tác truy đào của Tổ lãnh đạo phối hợp chống tham nhũng trung ương họp ở Bắc Kinh. Hội nghị đã tiến hành bố trí nhiệm vụ “truy đào”, đồng thời quyết định khởi động hành động nang tên “Thiên võng” (Lưới trời). Các cơ quan chính tham gia hành động gồm có: Ban Tổ chức trung ương, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an và Ngân hàng nhân dân Trung Quốc.
Nhiệm vụ chủ yếu của Bộ Công an là bắt những nghi phạm; trách nhiệm của Viện Kiểm sát là truy nã nghi phạm truy thu tang vật; Ngân hàng trung ương phụ trách kiểm soát việc các quan tham chuyển tiền ra nước ngoài; Ban Tổ chức phụ trách thanh tra, kiểm soát hộ chiếu của các quan tham. Mục đích của “Hành động Thiên võng” là: thông qua vận dụng tổng hợp các biện pháp của các ngành, tập trung thời gian, tập trung lực lượng bắt một đợt phần tử tham nhũng, thanh lọc các visa sai quy định, trừng trị các ngân hàng chui, truy thu các tài sản liên quan các vụ án, bắt và khuyên về các phần tử bỏ trốn ra nước ngoài.
Qua 5 năm triển khai, ở bên dưới 31 tỉnh, thành, khu tự trị và Binh đoàn sản xuất xây dựng Tân Cương đều thành lập “Văn phòng truy đào”, số đơn vị thành viên từ 4 cơ quan ban đầu mở rộng tăng lên thành 12. Từ trung ương đến địa phương đã hình thành hệ thống cơ quan “truy đào” ngày càng được kiện toàn, mọi người đều nâng cao khả năng phối hợp, tạo thành sức mạnh tổng hợp, thay đổi tình trạng “cửu long trị thủy” (mỗi nơi một phách, mạnh ai nấy làm) trước đây.
Số đơn vị thành viên của Văn phòng nhiều, liên quan đến nhiều lĩnh vực, có chức năng khác nhau nên đòi hỏi phải có cơ chế điều hành, phối hợp hợp lý. Văn phòng thường xuyên tổ chức Hội nghị phối hợp đánh án để bàn giải quyết những khó khăn và vấn đề phát sinh. Trong năm 2016, Văn phòng đã họp hội nghị công tác điều phối hơn 150 lần.
 |
|
Phòng làm việc của Văn phòng trung ương truy bắt tội phạm bỏ trốn ra quốc tế.
|
Truy bắt đối tượng ở nước ngoài, cơ sở ở trong nước, trước hết cần làm rõ tình hình liên quan, như: bao nhiêu người trốn, trốn đi như thế nào? Điểm đến cuối cùng là đâu? Mang theo bao nhiêu tiền? Tiền được chuyển ra ngoài theo con đường nào? Muốn nắm chắc thông tin về quan tham bỏ trốn, Văn phòng đã xây dựng 2 mạng lưới thu thập thông tin: hệ thống quản lý thông tin về truy đào được xây dựng, từ trung ương tới cấp huyện có kho dữ liệu về những kẻ chạy trốn, luôn được cập nhật; diễn đàn tố giác truy bắt truy thu quốc tế tiếp nhận mọi thông tin của công chúng trong, ngoài nước tố giác quan chức bỏ trốn, giúp cho công tác truy đào triển khai hiệu quả.
Nhất thể hóa việc truy bắt, truy thu, tạo thành “Thiên võng” (lưới trời)
Tháng 3/2015, Văn phòng truy đào trung ương họp, tuyên bố khởi động “Hành động Thiên võng 2015”, đến nay là năm thứ 4 liên tục phát động hành động “Thiên võng”, kết quả đạt được rất khả quan. Hành động “Thiên võng” diễn ra như sau:
Bộ Công an đi đầu triển khai chiến dịch “Săn Cáo”, trọng điểm là truy bắt những nghi phạm phạm tội chức vụ và nghi phạm trọng yếu trong các vụ án tham nhũng.
Viện Kiểm sát tối cao đi đầu tiến hành hành động chuyên đề truy bắt truy thu quốc tế đối với các vụ án phạm tội chức vụ; trọng điểm là truy bắt nghi phạm trốn ở nước ngoài.
Ngân hàng Trung ương và Bộ An ninh Quốc gia triển khai đánh các ngân hàng ngầm chuyên chuyển tiền chui ra nước ngoài; trọng điểm là các ngân hàng ngầm hoạt động phi pháp, lợi dụng các công ty ở hải ngoại, tài khoản phi cư dân để tiến hành chuyển tiền tang vật ra ngoài.
Ban Tổ chức Trung ương phối hợp Bộ Công an triển khai chuyên đề đánh hoạt động cấp visa xuất nhập cảnh trái quy định; trọng điểm là điều tra xử lý những cán bộ lãnh đạo làm hộ chiếu, visa trái quy định, truy cứu trách nhiệm các cá nhân đơn vị vi phạm.
Căn cứ tình hình cụ thể và nhu cầu thực tiễn, hành động “Thiên võng” được điều chỉnh hàng năm. Ví du “Thiên võng 2017” tăng thêm nội dung thu hồi tang vật, thu nhập trái pháp luật của các nghi phạm, bị cáo. Tòa án tối cao đồng ý để Viện Kiểm sát tối cao và Bộ Công an triển khai tập trung thời gian và lực lượng tiến hành một đợt truy thu tài sản trong các vụ án tham nhũng.
Đón đọc phần 2: Bủa lưới toàn diện, đánh bắt trọng điểm
