Trong căn phòng chật cứng các nhà lập pháp, Chánh án tòa tối cao John Roberts đã giơ cao tay phải và đưa ra lời tuyên thệ. Ông sau đó hướng dẫn các nhà lập pháp khác đưa ra lời tuyên thệ của mình, chính thức bắt đầu tiến trình luận tội Tổng thống thứ ba trong lịch sử nước Mỹ.
Chánh án Roberts đã yêu cầu các nhà lập pháp thực thi “công lý không thiên vị” tuân theo Hiến pháp Mỹ, và 99 nhà lập pháp – có 1 người vắng mặt – đều trả lời: “Tôi xin thề” Trước đó, trong một khoảnh khắc mang tính tượng trưng, 2 điều khoản luận tội – cáo buộc ông Trump lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội – đã được đọc trước toàn thể Thượng viện.
Ông Adam Schiff – Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, người sẽ đóng vai trò trưởng công tố viên trong phiên xét xử - sau đó đọc 2 điều khoản luận tội, cáo buộc ông Trump vi phạm “những tội nghiêm trọng và hạnh kiểm xấu”.
Trong nhiều tháng trước sự kiện này, Tổng thống Trump đã chế nhạo tiến trình luận tội, và trong hôm 17/1 vừa qua ông đã phản ứng trước phiên xét xử mình, gọi đó là “trò chơi khăm”.
“Tôi nghĩ rằng nó sẽ xong rất nhanh” – ông Trump nói trước báo giới tại Phòng Bầu dục – “Tôi buộc phải trải qua một trò chơi khăm ác ý mà đảng Dân chủ bày ra để họ có thể cố gắng và giành chiến thắng trong bầu cử”.
Hạ viện Mỹ - do đảng Dân chủ kiểm soát – đã bỏ phiếu thông qua 2 điều khoản luận tội ông Trump vào ngày 18/12 năm ngoái, liên quan tới cáo buộc ông thỏa thuận ngầm với lãnh đạo Ukraine và các nỗ lực cản trở quá trình điều tra vụ việc.
Các quy định luận tội nêu rõ, cần có 2/3 số thành viên trong Thượng viện phê chuẩn để có thể kết án và phế truất một Tổng thống, và ông Trump được cho là sẽ thoát khỏi khả năng xấu nhất bởi đảng Cộng hòa đoàn kết bảo vệ ông.
Chánh án Roberts, 64 tuổi – từng được Tổng thống George W Bush chỉ định vào vị trí cao nhất của tòa án tối cao – sẽ chủ trì phiên tòa xét xử, dự kiến kéo dài 2 tuần lễ.
Một thượng nghị sĩ – James Inhofe – vắng mặt trong buổi tuyên thệ vì lý do công việc gia đình, đã cho hay ông sẽ tuyên thệ ngay sau khi trở lại Thượng viện vào thứ Ba tuần sau, khi mà phiên xét xử ông Trump bắt đầu.
Ông Trump bị cáo buộc lạm dung quyền lực là do đã đóng băng khoản tiền viện trợ quân sự dnahf cho Ukraine và trì hoãn một cuộc họp tại Nhà Trắng với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để đổi lấy việc ông này mở cuộc điều tra nhằm vào đối thủ chính trị của ông Trump, Joe Biden.
Văn phòng giải trình trách nhiệm của Chính phủ (GAO) đã kết luận trong một bản báo cáo rằng Nhà Trắng đã vi phạm luật liên bang khi cố tình trì hoãn khoản tiền viện trợ quân sự dành cho Ukraine mà Quốc hội đã phê chuẩn.
Điều khoản luận tội thứ hai – cản trở Quốc hội – liên quan tới việc ông Trump từ chối cung cấp nhân chứng cùng các tài liệu cho các nhà điều tra tại Hạ viện, bất chấp yêu cầu từ phía Quốc hội.
Thủ lĩnh phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell là người chỉ trích kịch liệt tiến trình luận tội ông Trump của Hạ viện và phe Dân chủ đã cáo buộc ông có kế hoạch tổ chức một phiên xét xử “giả vờ” tại Thượng viện. Ông McConnel tuyên bố ông sẽ điều phối các thượng nghị sĩ để bảo vệ ông Trump.
Một quan chức chính quyền Trump nói với báo giới rằng họ dự đoán phiên tòa xét xử kéo dài không quá 2 tuần lễ, cho rằng ông McConnel có thể sử dụng thế đa số 53-47 tại Thượng viện để ngăn chặn việc kêu gọi nhân chứng và nhanh chóng tổ chức cuộc bỏ phiếu cuối cùng.
Trong đội ngũ công tố mà Hạ viện chỉ định, ngoài ông Schiff còn có Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Jerry Nadler, người đứng đầu Ủy ban Hành chính Zoe Lofgren, nghị sĩ Hakeem Jeffries cùng 3 thành viên khác.
