Chiều nay (15/1), Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).
Tại cuộc thảo luận, quy định giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần của cá nhân, tổ chức tại các ngân hàng nhằm giảm tình trạng sở hữu chéo, thao túng và chi phối hoạt động ngân hàng nhận được nhiều góp ý từ các đại biểu.
Theo dự thảo luật, tỷ lệ sở hữu cổ phần tại ngân hàng của cổ đông cá nhân được đề nghị giữ nguyên ở mức 5%. Trong khi đó, tỷ lệ sở hữu của cổ đông là tổ chức và người có liên quan của cổ đông đó không vượt quá 10% và 15%, giảm 5% so với quy định hiện hành.
Phát biểu trước Quốc hội, bà Đoàn Thị Lê An – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng – cho rằng, việc điều chỉnh tỷ lệ sở hữu như trên không có nhiều ý nghĩa trong hạn chế sở hữu chéo.
"Điều này chỉ kiểm soát về mặt hồ sơ. Việc khống chế tỷ lệ sở hữu không quan trọng bằng việc giám sát thực thi quy định. Ngoài ra, việc này còn có thể tạo rào cản ngăn dòng vốn ngoại vào ngân hàng nội", bà An nói.
Cũng theo vị đại biểu, giới chủ ngân hàng sẽ khó có thể lũng đoạn các hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng nếu nắm giữ 15-20% vốn. Thực tế, những trường hợp sai phạm vừa qua cho thấy tỷ lệ sở hữu thực sự của những chủ thể này cao hơn nhiều so với quy định, thông qua công ty con, công ty liên kết hoặc cá nhân đứng tên.
"Sửa đổi luật để phù hợp thực tiễn là cần thiết, nhưng khống chế tỷ lệ sở hữu tại ngân hàng không đủ ngăn tái diễn vụ việc tương tự như SCB. Sở hữu chéo hay thao túng ngân hàng rất phức tạp. Nếu nhìn trên giấy tờ, nhiều cổ đông sở hữu thấp hơn tỷ lệ cho phép nhưng vẫn nắm quyền chi phối", bà An cho hay.
Bà An đề nghị, bên cạnh việc siết tỷ lệ sở hữu với "hiệu quả khá mơ hồ", cần xét xét quy định chặt chẽ về điều kiện, thủ tục cấp tín dụng cho khách hàng liên quan; bổ sung quy định về giám sát chéo để làm rõ cơ cấu sở hữu, chủ sở hữu thực và trách nhiệm giải trình, xử lý với những trường hợp cố ý làm trái.
Ông Võ Mạnh Sơn, Chủ tịch Liên đoàn lao động tỉnh Thanh Hóa, cũng cho rằng mục tiêu tăng tính an toàn cho hệ thống ngân hàng là cần thiết, song giảm tỷ lệ sở hữu tối đa chưa phải là giải pháp phù hợp ở thời điểm hiện tại.
"Tỷ lệ sở hữu tối đa ở mức 5%, 15% và 20% như hiện tại đã tương đối thấp so với nhiều quốc gia trên thế giới. Mặc dù vậy, tình trạng cấp tín dụng cho một số nhóm khách hàng có liên quan vẫn thường xuyên diễn ra làm tăng rủi ro cho hệ thống", ông Sơn nói.
Vị đại biểu này kiến nghị nên giữ tỷ lệ sở hữu như quy định cũ. Đồng thời, Luật cần quy định chặt hơn về điều kiện và thủ tục cấp tín dụng cho ngân hàng liên quan tới cổ đông sở hữu cổ phần và không áp dụng hồi tố trong các trường hợp đã sở hữu trước ngày Luật này có hiệu lực.
Giải trình trước Quốc hội, ông Vũ Hồng Thanh – Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội – cho biết quy định giảm tỷ lệ sở hữu sẽ hạn chế tình trạng sở hữu chéo, thao túng, chi phối hoạt động ngân hàng.
Theo ông Thanh, để ngăn chặn sở hữu chéo, một biện pháp là không đủ mà cần nhiều giải pháp đồng bộ, ví dụ như quy định về mở rộng đối tượng người có liên quan hay giới hạn cấp tín dụng.
"Như trường hợp SCB vừa qua, sở hữu cá nhân chỉ 5% nhưng nhờ người này, mượn danh người kia đứng tên. Vì vậy, ngoài quy định trong luật, cũng cần tăng cường giám sát hoạt động của các tổ chức tín dụng", ông Thanh nói./.
