Ngày 23/11 Bộ Xây dựng đã có tờ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón để làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng.
Theo số liệu điều tra thực tế mới nhất của Bộ Xây dựng, đến nay lượng tro, xỉ, thạch cao được xử lý và tiêu thụ chỉ chiếm khoảng 5 triệu tấn, tương đương trên 30% tổng khối lượng tro xỉ, thạch cao thải ra của các nhà máy nhiệt điện, phân bón hóa chất hằng năm. Với việc sử dụng này đã gây áp lực rất lớn về bãi chứa và vấn đề bảo vệ môi trường.
Riêng lượng tro xỉ tích lũy của các nhà máy nhiệt điện than trong năm 2016 khoảng 23 triệu tấn, dự kiến đến năm 2020 con số này sẽ khoảng 109 triệu tấn. Điều này tạo ra áp lực rất lớn trong vấn đề bảo vệ môi trường và diện tích của các bãi chứa tro xỉ, thạch cao được thải ra trong quá trình sản xuất.
Theo thống kê của Tổng cục Năng lượng (Bộ Công Thương), hiện có 19 nhà máy nhiệt điện than (công suất đạt 14.300 MW) đang vận hành và tiêu thụ khoảng 42 triệu tấn than/năm. Ước tính lượng tro, xỉ, thạch cao thải ra hàng năm hơn 14,4 triệu tấn. Tổng số diện tích làm bãi thải khoảng 700 ha.
Ngoài ra, còn có 12 nhà máy (11.700 MW) đang xây dựng và 12 nhà máy đã và đang phê duyệt đầu tư (12.900 MW) với tổng số than tiêu thụ 63 triệu tấn/năm và lượng tro xỉ thải ra khoảng 14,7 triệu tấn/năm. Diện tích bãi thải xỉ khoảng hơn 1.100 ha. Như vậy, tính đến năm 2022-2023, Việt Nam sẽ có 43 nhà máy, tiêu thụ khoảng 110 triệu tấn than và thải ra khoảng 29 triệu tấn tro xỉ/năm.
Mặt khác, hầu hết lượng tro xỉ than đều được chôn lấp nhưng cũng chỉ kéo dài được khoảng 2 đến 3 năm, nhiều nhất là 5 năm. Một số ít nhà máy bán được tro xỉ ra bên ngoài, phục vụ sản xuất gạch không nung, làm phụ gia xi măng, bê tông nhưng số lượng hạn chế, không thường xuyên. Một số nhà máy có nghiên cứu, thuê tư vấn lập dự án đầu tư sản xuất vật liệu xây dựng nhưng vẫn trong giai đoạn kế hoạch vì khó vay vốn.
Trước đó, vào năm 2014, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 1696/QĐ - TTg về một số giải pháp xử lý tro xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, phân bón hóa chất để làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng. Tuy nhiên thực tế lượng tro, xỉ, thạch cao thải ra trong quá trình sản xuất của các nhà máy này còn rất hạn chế.
