Thời báo Hoàn Cầu Trung Quốc ngày 31/5 dẫn hãng tin Reuters Anh ngày 30/5 cho hay, Việt Nam và Mỹ tăng cường hợp tác sẽ làm cho "tiền đồ" chiến lược của Trung Quốc ở Biển Đông trở nên phức tạp hơn (thông tin này cũng đã được Viettimes phản ánh và đánh giá).
Đối với vấn đề này, giáo sư Trương Bạc Hối, chủ nhiệm Trung tâm nghiên cứu châu Á-Thái Bình Dương, Đại học Lĩnh Nam, Hồng Kông đã có nhiều quan điểm bình luận xuyên tạc, thậm chí tỏ ra tự tin thái quá về sức mạnh của Quân đội Trung Quốc.
Theo bài báo, trong thời gian thăm Việt Nam, Tổng thống Mỹ Barack Obama tuyên bố, Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận vũ khí đối với Việt Nam, đồng thời cho biết, việc làm này hoàn toàn không nhằm vào Trung Quốc.
Nhưng nhiều nguồn tin quân sự và chuyên gia phân tích an ninh quốc tế cho rằng, quan hệ Việt-Mỹ bình thường hóa hoàn toàn sẽ làm cho (yêu sách và hành động bành trướng ở Biển Đông của) Trung Quốc đối mặt với thách thức về chiến lược trong ngắn hạn cũng như lâu dài hơn.
Các nhà phân tích cho rằng, về phương diện hành động quân sự, Trung Quốc đối mặt với một "triển vọng" ngắn hạn là: Việt Nam nhận được radar và bộ cảm biến, máy bay trinh sát và máy bay không người lái của Mỹ, có thể giám sát và ngắm chuẩn tốt hơn đối với lực lượng của Trung Quốc (xâm phạm chủ quyền và quyền lợi biển của Việt Nam trên Biển Đông).
Về lâu dài, Mỹ dỡ bỏ cấm vận vũ khí đối với Việt Nam sẽ làm cho Việt Nam trở thành một bộ phận quan trọng trong chiến lược tái cân bằng châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ.
Các nhà chế tạo vũ khí Mỹ sẽ cùng với Nga tranh giành hợp đồng bán vũ khí lớn đối với Việt Nam. Nguồn tin quân sự cho biết, Hải quân Mỹ có thể thực hiện mong muốn trước đây, đó là sử dụng vịnh Cam Ranh. Vịnh Cam Ranh là cảng tự nhiên tốt nhất ở Biển Đông.
Bài báo còn cho rằng quan chức Hải quân Mỹ hy vọng từng bước gia tăng số lần tàu thuyền thăm Việt Nam. Nhưng, theo truyền thông quân đội Việt Nam, tháng 3/2016, Việt Nam tuyên bố mở cửa một cảng quốc tế mới ở vịnh Cam Ranh cho hải quân nước ngoài. Tàu chiến Trung Quốc cũng được mời đến cảng này.
Cựu quan chức ngoại giao Nguyễn Tông Trạch, nhà nghiên cứu đến từ Viện nghiên cứu các vấn đề quốc tế Trung Quốc cho rằng, Trung Quốc đang “theo dõi chặt chẽ” việc mua sắm vũ khí hiện đại và hoạt động trên Biển Đông của Việt Nam.
Nhưng, hiện nay, trên 90% vũ khí của Việt Nam có nguồn gốc từ Liên Xô/Nga, vì vậy, theo Nguyễn Tông Trạch, quốc gia chịu tác động lớn nhất của việc Mỹ dỡ bỏ cấm vận vũ khí đối với Việt Nam là Nga, chứ không phải Trung Quốc.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh trước đó cho biết: Trung Quốc "vui mừng" thấy Việt Nam phát triển quan hệ bình thường với tất cả các nước, trong đó có Mỹ, hy vọng, điều này "có lợi cho hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực".
Mặc dù Trung Quốc công khai bày tỏ “vui mừng”, nhưng nhiều chuyên gia Trung Quốc đã bày tỏ lo ngại đối với sự phát triển của quan hệ Việt-Mỹ sẽ tạo ra thách thức thực sự đối với yêu sách “đường lưỡi bò” vô lý và phi pháp của Bắc Kinh.
Trương Bạc Hối tự tin ra mặt và có ý đồ đe dọa, cho rằng, sức mạnh quân sự của Việt Nam còn yếu. Vì vậy, Việt Nam phải dựa vào ngoại giao để duy trì quan hệ ổn định với Trung Quốc.
Ông ta dự đoán, sau chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Barack Obama, Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì quan hệ trên với Trung Quốc và cho rằng, đây là "phòng thủ với cái giá phải trả tối thiểu".
Trương Bạc Hối có ý đồ chia rẽ và xuyên tạc sự phát triển bình thường của quan hệ Việt-Mỹ, cho rằng: "Việt Nam đang đưa Mỹ vào chiến lược răn đe tăng cường". "Để tăng cường quan hệ với Trung Quốc, họ phải đánh con bài Mỹ".
