Tại Indonesia, nền kinh tế lớn nhất khu vực Đông Nam Á với dân số 265 triệu người, Facebok đang phải đối mặt với sự suy giảm ngoài dự kiến. Sau 12 năm phát triển bùng nổ, Facebook lại trở thành mạng xã hội của người dùng lớn tuổi, theo South China Morning Post.
Điều gì đang xảy ra ở Đông Nam Á?
Trên thực tế, Facebook đang mất dần nhóm người dùng cốt lõi, giới trẻ, giới trí thức và người dùng thông qua di động. Nhiều người dùng trẻ đã hạn chế truy cập vào mạng xã hội này.
Nguyên nhân thật đơn giản. Những thanh niên cho rằng Facebook cục mịch và lỗi thời, các thuật toán ưu tiên kết nối với bạn bè, gia đình thay vì những nội dung hấp dẫn.
50% người dùng Internet tại Indonesia thuộc "thế hệ Y". Ảnh: Handout.
Tất nhiên có những nơi Facebook vẫn còn chiếm ưu thế. Tại Myanmar, khoảng 91% người dùng Internet thường xuyên truy cập vào Facebook. Nhưng có duy trì được thành công này hay không lại là vấn đề khác. Người dùng tại các thành phố lớn như Yangon và Mandalay ngày càng có nhu cầu cao hơn.
Những vấn đề của Facebook trong xử lý bảo mật dữ liệu, ngăn chặn ngôn từ kích động không được người dùng trong khối Asean quan tâm nhiều. Người dùng tại Jakata hay Kuala Pumpur không cần biết đến cáo buộc đối với Sheryl Sandberg.
Vấn đề thực sự của Facebook là nhàm chán. Những gã khổng lồ của thập kỉ trước như MySpace, Bebo hay Friendster đã tàn lụi trong "nghĩa địa kỹ thuật số", liệu đây có phải là thời điểm khởi đầu cho cái chết của Facebook?
91% người dùng Internet tại Myanmar sử dụng Facebook. Ảnh: Handout.
Rully Satria, sinh viên 20 tuổi sống tại Padang (Indonesia) cho biết đã sử dụng Facebook được một thời gian, nhưng gần đây rất hiếm khi truy cập vào mạng xã hội này, ngoại trừ những lúc muốn biết tình trạng người thân và họ hàng.
Tại Indonesia, 50% người dùng Internet có độ tuổi từ 19-34. Giống như hầu hết người thuộc thế hệ Y (Millennials – những người sinh trong giai đoạn từ đầu thập niên 1980 đến đầu thập niên 2000), Rully lớn lên cùng với sự bùng nổ của mạng toàn cầu.
Tuy nhiên trong năm 2018, đối tượng người dùng mới của Facebook phần lớn lại có độ tuổi từ 45-55. Như vậy, mạng xã hội lớn nhất hành tinh đang trở thành “lãnh địa” dành cho cha mẹ, ông bà của nhóm người dùng Internet chủ chốt.
Mất dần lợi thế cạnh tranh
Facebook là mạng xã hội hoạt động tốt nhất trên nền tảng web, phần lớn người dùng truy cập thông qua máy tính. Trong khi đó, các ứng dụng truyền thông xã hội hiện đại hoạt động chủ yếu trên di động với những tính năng vượt trội.
Sự can thiệp của một số chính phủ vào nội dung cũng khiến cho Facebook trở nên gò bó hơn so với trước. Nhóm người dùng trẻ với nhận thức cao hơn về thông tin cá nhân và quyền riêng tư cũng là vấn đề đối với Facebook.
Đứa con tinh thần của Mark Zukerberg bị nghi ngờ bán thông tin cá nhân của người dùng cho các công ty quảng cáo, cho phép các nhà phát triển ứng dụng tự do tiếp cận dữ liệu mà không kiểm soát.
Trong khi đó, Twitter và Instagram không sử dụng thông tin cá nhân của người dùng, mang lại cảm giác riêng tư hơn. "Tôi không muốn họ biết về đời sống xã hội của mình", Rully Satria cho biết.
Rully Satria có suy nghĩ điển hình của những người dùng trẻ tại Indonesia. Ảnh: Handout.
Vậy người dùng mạng xã hội chuyển đến đâu? Tại Indonesia, Instagram, LINE và Twitter là sự lựa chọn phù hợp hơn so với Facebook.
"Các nhân vật chính trị và người nổi tiếng chuyển hoạt động sang Twitter. Giới hạn 140 ký tự giúp bài viết dễ đọc hơn nhiều", Probo, một người dùng 23 tuổi vừa tốt nghiệp đại học cho biết.
Ứng dụng nhắn tin LINE của Nhật Bản được sử dụng rất phổ biến tại Thái Lan. Nền tảng tin tức LINE Today có đến 32 triệu người dùng tại quốc gia Đông Nam Á này. Ngược lại, dịch vụ News Literacy của Facebook có chức năng tương tự không tạo được sự thu hút. Trong khi đó, tại Việt Nam, Zalo cũng đang có 45 triệu người dùng thường xuyên mỗi tháng và hơn 100 triệu người dùng toàn cầu.
Tuy nhiên, sự suy giảm của Facebook chưa tác động ngay lập tức đến lĩnh vực kinh doanh kỹ thuật số. Theo Adryz Ariffin, giám đốc một công ty quảng cáo trực tuyến tại Đông Nam Á, Facebook vẫn là mạng xã hội có doanh thu cao nhất. Với hầu hết người dùng tại khu vực, Facebook là điểm khởi đầu khi làm quen với Internet.
Facebook và Google vẫn tiếp tục dẫn đầu trên lĩnh vực quảng cáo trực tuyến tại Đông Nam Á, trong đó Indonesia là thị trường lớn nhất, theo đánh giá của Adryz Ariffin. "Việt Nam và Myanmar đang phát triển nhưng vẫn chưa có tên trên bản đồ", Adryz nhận định.
Thậm chí ngay cả Adryz Ariffin cũng đã rời bỏ Facebook và dự đoán rằng trong 5 năm tới, mạng xã hội này sẽ mất vị trí dẫn đầu.
