Lọt lòng đã bị suy tim, phổi
Bé trai N.D., 2 giờ tuổi, ở Quảng Ninh, được chẩn đoán mắc bệnh thoát vị hoành bẩm sinh từ trong bào thai. Ngày 23/8, bé được mổ chủ động tại BV Phụ sản Hà Nội với cân nặng 2,6kg. Ngay sau khi lọt lòng, bé khóc yếu, cơ thể tím tái, suy tim, phổi. Do có sự chuẩn bị từ trước, các bác sĩ BV Phụ sản Hà Nội đã đặt ống nội khí quản, hỗ trợ thở cho bệnh nhi và chuyển thẳng trẻ đến Khoa Điều trị tích cực Ngoại khoa (BV Nhi Trung ương) để tiếp tục theo dõi và điều trị.
Tại BV Nhi Trung ương, bé được làm xét nghiệm máu, X-quang ngực, siêu âm ổ bụng, siêu âm tim và chụp CT bụng, ngực, cho thấy toàn bộ dạ dày và lá lách của trẻ nằm trên lồng ngực, chèn ép vào phổi khiến phổi trái của bé gần như không có, phổi phải kém phát triển hơn bình thường, tim và mạch máu lớn bị đẩy lệch sang bên phải. Các bác sĩ chẩn đoán bé bị thoát vị hoành bẩm sinh bên trái, thiểu sản phổi nặng, kèm tăng áp lực động mạch phổi rất nặng, nguy cơ tử vong cao.
 |
Hình ảnh thoát vị hoành (Ảnh - BS. David M. Martin) |
Chia sẻ về trường hợp của bé N.D., TS. BS Đặng Ánh Dương - Phó trưởng khoa phụ trách Khoa Điều trị tích cực Ngoại khoa (BV Nhi Trung ương) - người trực tiếp theo dõi và điều trị cho bệnh nhi – tâm sự: Các bác sĩ đã trải hành trình giành lại sự sống cho bệnh nhi có hồ sơ bệnh án nặng hơn cả cân nặng của mình.
Khi nhập viện, trẻ được hồi sức tích cực bằng thở máy thường, rồi chuyển thở máy cao tần, dùng các thuốc trợ tim, giãn mạch phổi nhưng tình trạng thiếu oxy, tăng CO2 và tụt huyết áp không đáp ứng. Trẻ phải dùng chất khí Nitric oxide (NO) là chất khí đặc biệt, đắt tiền, có tác dụng giãn mạch máu phổi chọn lọc để điều trị tình trạng tăng áp lực động mạch phổi, làm cải thiện tình trạng oxy và huyết áp của bệnh nhi. Nhưng không may trẻ không đáp ứng với điều trị. Nếu không áp dụng phương pháp điều trị khác, bệnh nhi sẽ tử vong.
Trước diễn biến nghiêm trọng của bệnh, lãnh đạo BV Nhi Trung ương và các bác sĩ Khoa Điều trị tích cực ngoại khoa đã quyết định sử dụng phương pháp oxy hóa qua màng ngoài cơ thể (Extracorporeal Membrane Oxygenation – ECMO). Đây là phương pháp sử dụng tuần hoàn và trao đổi oxy bên ngoài cơ thể nhằm hỗ trợ chức năng sống ở các bệnh nhân suy tuần hoàn hoặc suy hô hấp nặng. ECMO giúp trẻ đảm bảo oxy, đảm bảo huyết áp và là cầu nối quan trọng, tạo điều kiện để bệnh nhi có cơ hội được “sửa chữa” khiếm khuyết của cơ hoành.
Chiến đấu với tử thần để cứu sống bệnh nhi
Sau 2 ngày sử dụng ECMO, bệnh nhi được các bác sĩ phẫu thuật ngay tại buồng bệnh trong khi vẫn đang hỗ trợ tim phổi nhân tạo, để đưa ruột từ lồng ngực xuống ổ bụng và khâu tái tạo cơ hoành bằng màng vá nhân tạo. Tuy nhiên, 2 ngày sau phẫu thuật, bé bị chảy máu ở khoang màng phổi trái gây chèn ép tim và phổi phải. Vì thế, các bác sĩ phải phẫu thuật lần hai để cầm máu và lấy máu tụ trong khoang màng phổi cho bé.
3 ngày sau phẫu thuật lần 2, bệnh nhi không còn chảy máu nhưng có tình trạng tràn dịch màng phổi dưỡng chấp. Bệnh nhi tiếp tục được chăm sóc tích cực và nuôi dưỡng hoàn toàn bằng đường tĩnh mạch (không ăn được đường ruột vì tràn dưỡng chấp), điều trị chống nhiễm trùng, điều trị tình trạng tràn dưỡng chấp màng phổi và cho trẻ tập cai dần ECMO.
Dưới sự chăm sóc tận tình của các bác sĩ, tình trạng thiếu oxy, huyết áp, tăng áp lực động mạch phổi của bé được cải thiện. Bệnh nhi được cai máy ECMO, chuyển sang thở máy với thông số thấp, tổn thương phổi phục hồi, chức năng trao đổi oxy của phổi và các cơ quan ổn định. Sau đó, bé đã được rút nội khí quản, tự thở oxy qua mặt nạ, ăn sữa. Hiện, trẻ đã tự thở, chức năng tim bình thường, tỉnh táo bú mẹ và được ra viện sau 52 ngày điều trị đặc biệt.
TS.BS. Đặng Ánh Dương cho biết: Thoát vị hoành bẩm sinh là hiện tượng các tạng từ ổ bụng chui lên lồng ngực qua lỗ khuyết cơ hoành bẩm sinh, thường ở vị trí lỗ sau và bên trái cơ hoành. Tùy thuộc vào lỗ thoát vị to hay nhỏ mà các phủ tạng có thể chui lên lồng ngực như dạ dày và ruột non, lách.
Trung bình mỗi năm Khoa Điều trị tích cực ngoại khoa tiếp nhận khoảng 70 bệnh nhi mắc bệnh lý thoát vị hoành bẩm sinh, tỷ lệ cứu sống khoảng 70%. Hầu hết bệnh nhi tử vong thường do trẻ sinh quá non, có cân nặng thấp, có các dị tật bẩm sinh khác kèm theo (dị tật tim, tiêu hoá, chi, cột sống,….) hoặc trẻ bị tăng áp lực động mạch phổi rất nặng, không đáp ứng với các biện pháp điều trị thông thường (thở máy, thở máy tần số cao, các thuốc, khí giãn mạch phổi, thuốc hỗ trợ tim mạch). Trường hợp bé N.D là trường hợp đầu tiên mắc thoát vị hoành bẩm sinh, suy hô hấp, tăng áp lực động mạch phổi nặng, được phẫu thuật khi đang hỗ trợ ECMO và được cứu sống. Nếu không có hệ thống tim phổi nhân tạo thì trẻ khó có thể vượt qua.
Để chủ động phòng bệnh, TS.BS. Dương khuyến cáo: Việc phát hiện thoát vị cơ hoành ở thời điểm trước sinh là rất quan trọng, liên quan đến vấn đề tiên lượng, chủ động hỗ trợ sự sống cho trẻ ngay sau sinh. Do đó, khi mang thai, cha mẹ nên đến thăm khám định kỳ tại các trung tâm y tế, BV chuyên khoa sản uy tín, để phát hiện kịp thời các dị tật của thai nhi và được bác sĩ tư vấn để có thai kỳ khỏe mạnh. Nếu trẻ không may bị mắc dị tật thoát vị hoành bẩm sinh thì các bác sĩ có thể chuẩn bị kế hoạch chăm sóc và cứu sống trẻ ngay sau sinh.
Bé gái 9 tuổi suy tuần hoàn, viêm não vì sốt xuất huyết nhưng không nhập viện
Bé trai 11 tuổi ngừng thở vì điện giật
