Trái phiếu địa phương Trung Quốc lần đầu tiên vượt mốc 10 nghìn tỷ NDT/năm

05/12/2025 11:40

0:00 / 0:00

0:00

Nữ miền Nam

Theo dữ liệu từ nền tảng Cảnh báo Doanh nghiệp, tính đến ngày 2/12, quy mô phát hành trái phiếu địa phương trên toàn Trung Quốc năm 2025 đã đạt khoảng 10,1 nghìn tỷ NDT, lập kỷ lục cao nhất từ trước đến nay.

Khu mới Hùng An ở tỉnh Hà Bắc, đầu tư xây dựng lớn nhờ trái phiếu nhưng giờ đây vắng vẻ. Ảnh: Creaders.

Phóng viên Đệ nhất Tài Kinh (Yicai) kiểm tra số liệu do Ngân hàng Nhân dân và Bộ Tài chính công bố, cho thấy đây là lần đầu tiên trong lịch sử, lượng trái phiếu địa phương phát hành trong một năm vượt mốc 10 nghìn tỷ NDT.

Giáo sư Ôn Lai Thành ở Đại học Tài chính Trung Quốc – người theo sát lĩnh vực nợ địa phương – cho biết quy mô phát hành vượt 10 nghìn tỷ NDT mang ý nghĩa “cột mốc”. Những năm gần đây, lượng phát hành tăng nhanh; dư nợ trái phiếu chính quyền địa phương hiện đã vượt 50 nghìn tỷ NDT, tuy vẫn nằm trong hạn mức cho phép.

Ông nhận định rủi ro nhìn chung có thể kiểm soát, nhưng cần cảnh giác việc tăng nợ quá nhanh sẽ ảnh hưởng đến tính bền vững tài khóa trung–dài hạn.

Từ vài trăm tỷ đến hơn 10 nghìn tỷ NDT

Trước năm 2015, Luật Ngân sách cũ không cho phép các tỉnh Trung Quốc tự phát hành trái phiếu, chỉ có Bộ Tài chính phát hành thay với quy mô nhỏ (thường chỉ vài trăm tỷ NDT). Ví dụ: năm 2014, tổng phát hành chỉ 400 tỷ NDT.

Luật Ngân sách sửa đổi, có hiệu lực từ 2015, trao quyền cho các tỉnh tự phát hành trái phiếu, khiến quy mô phát hành tăng mạnh: 2015: 3,8 nghìn tỷ NDT ; 2016: 6 nghìn tỷ; từ 2017–2019: duy trì trên 4 nghìn tỷ; 2020: vượt 6 nghìn tỷ (để ứng phó COVID-19, kích thích đầu tư); 2021: vượt 7 nghìn tỷ; 2023, 2024: vượt 9 nghìn tỷ (năm 2024: 9,8 nghìn tỷ, gần chạm 10 nghìn tỷ NDT).

No dia phuong.jpg — Biểu đồ phát hành trái phiếu các năm của các tỉnh Trung Quốc (đơn vị tính: ngàn tỷ NDT). Ảnh: Mk.

Năm 2025, để duy trì đầu tư và tiếp tục xử lý nợ ngầm của địa phương, quy mô phát hành lần đầu tiên vượt 10 nghìn tỷ NDT.

Lượng phát hành trái phiếu tăng mạnh khiến tổng nợ của chính quyền địa phương cũng liên tục tăng. Theo Bộ Tài chính Trung Quốc: Dư nợ nợ địa phương tính đến cuối tháng 9/2025 đạt 53,7 nghìn tỷ NDT.

Bộ Tài chính nhấn mạnh tỷ lệ nợ công của Trung Quốc (68,7% cuối năm 2024) vẫn thấp hơn đáng kể so với các nền kinh tế lớn khác và nhiều thị trường mới nổi. Hơn nữa, phần lớn nợ địa phương dùng cho chi đầu tư vốn, tạo ra khối lượng lớn tài sản hạ tầng (giao thông, thủy lợi, năng lượng…) đang sinh lợi, trở thành nguồn trả nợ quan trọng.

Vòng xoáy nợ đã lộ diện

Fitch Group, tổ chức đánh giá tài chính quốc tế uy tín, đưa ra một bộ số liệu khiến nhiều người sửng sốt: Năm 2024, tỷ lệ khả năng trả nợ tổng hợp trong 15 năm của các LGFV (các công ty tài chính địa phương) Trung Quốc chỉ 0,42; khoảng 34 nghìn tỷ NDT nợ phải trả; quy mô hoán đổi nợ hiện tại chỉ giải quyết được khoảng 30%, khoảng 24 nghìn tỷ NDT còn lại không có nguồn bù đắp.

No vuot 10 ngan ty.jpg — Phát hành trái phiếu quá nhiều dẫn đến nguy cơ rơi vào vòng xoáy nợ.
Ảnh: QQnews.

Nói cách khác: dựa vào lợi nhuận tự thân thì không thể trả nổi, chỉ còn cách vay nợ mới (phát hành trái phiếu) để trả nợ cũ. Đây chính là vòng xoáy nợ: vay càng nhiều – tăng trưởng càng chậm – lại càng phải vay thêm.

Theo Nikkei Asia: Gần 10% LGFV ở Trung Quốc đã và đang thua lỗ. Chỉ 3% có ROE (tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu) vượt 4%, toàn ngành chỉ tạo ra 550 tỷ NDT lợi nhuận ròng, nhưng lại nhận hơn 1 nghìn tỷ NDT trợ cấp. Nếu loại bỏ trợ cấp, gần một nửa LGFV đang trong tình trạng thua lỗ.

Điều này cho thấy hàng loạt dự án hạ tầng do địa phương vay nợ xây dựng không tạo ra đủ dòng tiền, khiến con đường trả nợ trong tương lai trở nên rất dài và đầy rủi ro.

Nhiều tổ chức nghiên cứu cảnh báo rằng một loạt áp lực đang xấu đi cùng lúc: Tài chính đất đai sụp đổ: thu ngân sách từ đất năm 2025 chưa tới 2,5 nghìn tỷ NDT, trong khi năm 2021 là 8,7 nghìn tỷ NDT. Doanh số bất động sản lao dốc: dự báo 2025 chỉ còn khoảng 3 nghìn tỷ NDT; tăng trưởng GDP danh nghĩa giảm; quy mô nợ địa phương khổng lồ; hệ thống tài chính thiếu minh bạch…Những yếu tố này chồng lên nhau khiến rủi ro nợ địa phương của Trung Quốc đang tiến vào “giai đoạn nguy hiểm”.

Nhiều tổ chức quốc tế có chung quan điểm: Nếu Trung Quốc không tiến hành cải cách cơ cấu tài chính địa phương, chấm dứt mô hình tăng trưởng dựa vào đất đai và đầu tư hạ tầng, vòng xoáy nợ sẽ trở thành tình trạng lâu dài. Điều này không chỉ làm suy yếu mục tiêu tăng trưởng kinh tế, mà còn đe dọa niềm tin của nhà đầu tư quốc tế đối với triển vọng kinh tế Trung Quốc.