Chỉ trong một thời gian ngắn, hàng loạt phương tiện truyền thông phương Tây nhất loạt đưa tin, dẫn nguồn từ chính trang Kommersant với những chỉ trích mạnh mẽ nhằm vào quân đội Nga và tổng thống V.Putin
Các chuyên gia quân sự thế giới ngay lập tức cho rằng số máy bay bị phá hủy được đưa ra là rất đáng nghi ngờ vì khó có thể tin rằng, chỉ một cuộc pháo kích bằng súng cối hạng trung có thể gây ra những thiệt hại lớn như vậy.
Trong khi đó, ngày 07.04.2017, Hải quân Mỹ phóng tới 59 tên lửa hành trình Tomahawk đánh vào căn cứ không quân Shayrat do quân đội Syria kiểm soát, cấp độ bảo vệ thấp hơn rất nhiều. Theo các thông tin, có 23 tên lửa hành trình đánh trúng mục tiêu, nhưng phá hủy có 10 máy bay tại căn cứ không quân, con số thực tế là 7 chiếc. Có quá nhiều tình tiết không rõ ràng, ví dụ như các khẩu súng cối phải đặt ở đâu để có thể bắn liên tiếp khiến 7 chiếc máy bay bị phá hủy.
Ngày 04.01.2018, Bộ Quốc phòng Nga cho biết, thông tin về việc 7 chiếc máy bay bị phá hủy là tin giả. Đúng là có đạn súng cối bắn vào sân bay, khiến 2 binh sĩ Nga thiệt mạng, nhưng "lực lượng không quân Nga ở Syria vẫn trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu và tiếp tục hoàn thành tất cả các nhiệm vụ được giao."
Cùng ngày, một phóng viên chiến trường Nga, có tên trên mạng Facebook là Roman Saponkov công bố những bức ảnh chụp một chiếc Su-24 của Nga với cánh đuôi bị xé nát trên căn cứ không quân Khmeimim. Chiếc Su-24 được chụp ở căn cứ không quân tại Syria có số hiệu "29". Phóng viên này tuyên bố không quân Nga đã có những thiệt hại đáng kể về trang thiết bị và một số đã được đưa về Nga để sửa chữa bằng máy bay vận tải.
Tình hình trở lên thú vị hơn khi ngày 05.01.2018, kênh truyền hình Russian 24 đăng tải một video, ghi lại cảnh hoạt động ở sân bay quân sự Khmeimim, trong khung hình xuất hiện một chiếc Su – 24 mang số hiệu 29, đang lăn bánh trên sân bay thực hiện nhiệm vụ chiến đấu. Tình huống bất ngờ đó khiến Saponkov vội vàng giải thích là đơn vị kỹ thuật hàng không tại Khmeimim đã kịp thời thay thế và sửa chữa trong 4 ngày qua.
Một tình huống thú vị hơn nữa, mặc dù Bộ quốc phòng Nga thông báo có 2 quân nhân thiệt mạng, nhưng không theo lệ thường: Tên tuổi, cấp bậc chức vụ và đơn vị công tác của họ không được thông báo.
Hơn thế, tất cả các trang tin Amaq của IS, Iba,a của Al-Qaeda Syria, các tài khoản mạng xã hội cực đoan nhất, đại diện cho các nhóm Hồi giáo thánh chiến đều không đăng bất cứ thông tin nào về sự cố diễn ra trên sân bay Khmeimim, thậm chí người dân địa phương cũng không cung cấp thông tin, ảnh hoặc video về sự cố "súng cối" diễn ra trên khu vực sân bay Khmeimim.
Tình huống trở thành cao trào vào đêm ngày 06.01.2018, khi lực lượng phòng không Nga, phối hợp với các đơn vị vũ trang địa phương NDF quân đội Syria đẩy lùi một cuộc tấn công quy mô lớn các máy bay không người lái, bắn hạ 13 UAV của nhóm Phong trào Alawite tự do “Free Alawite Movement”, tấn công vào sân bay Khmeimim và quân cảng Tartus. 7 chiếc bị tổ hợp pháo – tên lửa phòng không Pantsir – S1 bắn hạ, 6 chiếc còn lại bị đơn vị tác chiến điện tử tấn công, 3 chiếc rơi, 3 chiếc còn lại bị chiếm quyền điều khiển và hạ cánh.
Trên trang mạng xã hội Telegram xuất hiện một tài khoản thú vị, có bí danh là Directorate 4, sử dụng tiếng Nga thông báo về những tổn thất của quân đội Syria có phần vượt trội hơn cả số lượng mà cái gọi là Đài quan sát Nhân quyền Syria (SOHR) công bố. Theo đó, có tới 5 tướng, hàng trăm binh sĩ Syria thiệt mạng trong cuộc chiến giành lại căn cứ thiết giáp tại quận Harasta thuộc vùng Đông Ghouta. Chính trang Lenta.ru đã lấy thông tin từ tài khoản này.
Tài khoản này cung cấp thông tin về cái gọi là nhóm phiến quân thánh chiến Phong trào Alawite tự do thuộc tổ chức Quân đội Syria tự do (FSA). Tổ chức Phong trào Alawite tự do này chưa từng xuất hiện trong bất cứ thông báo nào, cũng chưa hề có thông tin về bất cứ cuộc tấn công nào hay có thuộc nhóm “đối lập ôn hòa” hay không.
Lần đầu tiên lực lượng khủng bố tấn công bằng 1 loại UAV, có thể bay được trên khoảng cách hơn 50 km, điều khiển bằng sử dụng công nghệ dẫn đường vệ tinh GPS hiện đại. Phân tích các máy bay còn nguyên vẹn cho thấy, lực lượng khủng bố, bằng các UAV này có thể tiến hành những cuộc tấn công trên khoảng cách đến 100 km.
Các giải pháp kỹ thuật được nhóm khủng bố sử dụng để tấn công căn cứ quân sự Nga ở Syria chỉ có thể có được từ một quốc gia có trình độ công nghệ rất cao, có khả năng cung cấp hệ thống dẫn đường vệ tinh và điều khiển từ xa các thiết bị gây nổ tự động (IED) tại tọa độ được xác định. Các UAV trang bị cảm biến hồng ngoại và hệ thống kiểm soát dẫn động servos.
Các thiết bị gây nổ của đầu đạn, gắn liền với những UAV chiến đấu là sản phẩm công nghệ cao, được chế tạo từ nước ngoài.
Ngày 09.01.2018, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố, trong thời gian diễn ra cuộc tấn công vào sân bay quân sự Khmeimim, một chiếc máy bay trinh sát tuần biển Boeing P-8 Poseidon của Hải quân Mỹ “vô tình” hoạt động trong khu vực giữa căn cứ không quân Khmeimim và căn cứ hải quân Tartus của Nga ở Syria.
Boeing P-8 Poseidon của Hải quân Mỹ - ảnh minh họa Masdar News
Tuyên bố của Bộ quốc phòng Nga nhấn mạnh: "Điều này bắt chúng ta phải nhìn nhận rằng, trong cuộc tấn công bằng UAV của những kẻ khủng bố đánh vào các cơ sở quân sự của Nga ở Syria, chiếc máy bay do thám của Hải quân Mỹ Poseidon P-8 tuần tra một cách "ngẫu nhiên" trên Biển Địa Trung Hải trong hơn 4 tiếng đồng hồ ở độ cao 7.000m, giữa Tartus và Khmeimim".
Trang Truyền hình Ngôi Sao (TVZvezda), dẫn tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga cho biết, các UAV tấn công vào căn cứ quân sự Khmeimim và Tartus của Nga ở Syria đêm ngày 06.01.2017 được phóng lên từ khu vực "an toàn" Idlib.
Theo thông tin này, UAV được phóng lên từ làng Muazzara, phía tây nam khu ngừng bắn thuộc tỉnh Idlib, đang nằm trong quyền kiểm soát của các lực lượng vũ trang “đối lập ôn hòa". Khu vực ngừng bắn này nằm trong thỏa thuận “khu an toàn, ngăn chặn leo thang” được ký kết bởi Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga, do quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đảm nhiệm vai trò quan sát.
Bộ Quốc phòng Nga đã chuyển một bức thư kháng nghị cho Tổng tham mưu trưởng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, tướng Hulusi Akar và tư lệnh trưởng lực lượng tình báo Thổ Nhĩ Kỳ, tướng Hakan Fidan.
Trong thư, Bộ Quốc phòng Nga nhấn mạnh "Ankara cần phải đáp ứng các nghĩa vụ bắt buộc để đảm bảo các lực lượng vũ trang “nổi dậy” tuân thủ lệnh ngừng bắn và tăng cường nỗ lực quan sát và kiểm soát khu vực an toàn trong Idlib nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công bằng UAV tương tự vào bất kỳ mục tiêu nào".
Điều thú vị là trước đó, ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ, ông Mevlut Cavusoglu cáo buộc quân đội Syria đã "tấn công vào lực lượng đối lập “ôn hòa” khi các chiến binh này đang chiến đấu với Al- Nusra (Hayat Tahrir al-Sham)".
Ông Cavusoglu cho biết hành động của quân đội Syria đang làm suy yếu các nỗ lực ngoại giao cho một giải pháp hòa binh, thương lượng trong chiến tranh. Nhưng ông Cavusoglu cũng không nêu bất cứ nhóm Hồi giáo nổi dậy nào ở khu vực căn cứ sân bay Abu al-Duhur, đang chiến đấu với tổ chức Hayat Tahrir al-Sham.
Đại diện Lầu Năm Góc - phát ngôn viên lực lượng lĩnh thủy đánh bộ, thiếu tá Adrian Rankine-Galloway tuyên bố, quân đội Mỹ hoàn toàn không có bất cứ thông tin nào về cuộc tấn công của các nhóm thánh chiến, sử dụng UAV tập kích căn cứ sân bay Khmeimim của Nga. Trước đó, quân đội Mỹ cũng bày tỏ sự “quan ngại sâu sắc” khi công nghệ UAV hiện đại, được thương mại hóa trên thị trường tự do, bị khủng bố sử dụng vào mục đích quân sự.
Có nhiều kịch bản trong câu chuyện diễn ra trên căn cứ sân bay quân sự Khmeimim và căn cứ hải quân Tartus, nhưng kết quả sự việc dẫn đến một kịch bản dường như khả thi hơn tất cả.
Có thể vụ tấn công bằng UAV (không phải bằng súng cối), như một cuộc tấn công trinh sát hỏa lực đã bất ngờ diễn ra trên căn cứ sân bay quân sự Khmeimim vào ngày 31.12.2017. Vụ tấn công đơn lẻ này có thể không thành công (hoặc thành công với chiếc Su-24), nhưng nó gợi cho tình báo quân sự Nga một khả năng (hoặc có thể tình báo Nga đã phát hiện trước đó): Lực lượng thù địch được Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn sẽ tiến hành một cuộc tập kích bằng máy bay không người lái số lượng lớn vào 2 căn cứ quân sự Nga ở Latakia.
Trong vòng 4 ngày, kể từ đêm ngày 31.01.2018 đến ngày 04.01.2018, nhận được sự đồng thuận của cơ quan lãnh đạo cao nhất, tổng thống Putin và bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu, tình báo quân sự Nga ở Syria tiến hành chiến dịch truyền thông đánh lừa địch. Họ đã thông qua các kênh tin tức để công bố một số liệu không tưởng vể tổn thất của quân đội Nga.
Số lượng do báo Kommersant đưa ra quá lớn, khiến tình báo Nga lo ngại “tin giả” và đưa thêm phóng viên Nga Roman Saponkov để cho thông tin có vẻ thật hơn và có tính thuyết phục về tổn thất của Nga sau vụ tấn công bằng UAV đêm 31.12.2017.
Chiếc máy bay không người lái mang bom của phiến quân - ảnh Bộ quốc phòng Nga
Tiếp sau đó, tình hình diễn biến nhanh chóng, lực lượng thù địch có sự hậu thuẫn và tham gia của các cố vấn quân sự Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Mỹ tiến hành đòn tấn công. Do đã nắm được thông số kỹ thuật của 2 chiếc UAV, trong đó có 1 chiếc bị bắn rơi khi tấn công căn cứ quân sự Syria ở tỉnh Homs, lực lượng phòng không Nga giăng bẫy chờ đợi và thành công ngoài mong đợi.
Đến thời điểm này, vẫn không thể xác định được, tài khoản Directorate 4 trên trang Telegram đóng vai trò gì trong kịch bản chiến dịch phản gián này? Bình phong che chắn cho Kommersant hay tài khoản đệm hoặc là một tài khoản đối lập. Nhưng trang Lenta đã lấy thông tin từ tài khoản này để công bố tổn thất của quân đội Syria?
