Ngày 09.06.2014, lực lượng dân quân Lugansk phong tỏa sân bay cùng hơn 200 binh sĩ lực lượng bộ binh và Vệ binh Quốc gia Ukraine với vũ khí trang bị, tăng thiết giáp.
Đến ngày 11.06.2014, tất cả các đường giao thông, kết nối với các hoạt động quân sự trong sân bay hoàn toàn bị cắt đứt. Tiếp vận cho sân bay chuyển sang sử dụng các phương tiện hàng không quân sự.
Bản đồ chiến sự khu vực sân bay Lugansk
Đến ngày 14.06.2014, lực lượng quân sự Ukraine kiểm soát được địa phận sân bay, triển khai đội hình phòng ngự xung quanh. Lực lượng tiếp vận chỉ có thể thực hiện được bằng các phương tiện vận tải đường không. Đêm ngày 14.06.2014, một đoàn không vận gồm 2 máy bay vận tải IL -76 và một máy bay vận tải An-26 bay đến sân bay Lugansk. Chiếc IL -76 thứ nhất hạ cánh an toàn, chiếc IL-76 thứ 2 đang chuẩn bị hạ cánh thì bị lực lượng dân quân Lugansk bắn hạ. Chiếc An-26 lập tức thay đổi đường bay, quay trở về căn cứ. Lực lượng quân sự Ukraine đổ ra tấn công, đẩy lùi lực lượng dân quân Lugansk, thu nhặt thi thể binh sĩ và phi hành đoàn chiếc IL-76, phá hủy vũ khí đạn dược. Tuyến đường không vận vào sân bay hoàn toàn bị cắt đứt.
Sau cuộc không vận, trên sân bay có khoảng 16 chiếc BTR-80, 7 chiếc BMD-2, 6 khẩu súng cối 120 mm, 6 súng phòng không ZSU -23-2, một số xe vận tải GAZ -66, khoảng 350-370 binh sĩ thuộc lực lượng bộ binh. Lực lượng này chỉ đủ để cố thủ trong sân bay, trên tuyến đường băng và các khu vực xung quanh, quân đội Ukraine hết lực lượng. Tất cả đều nằm gọn trong vòng vây của lực lượng dân quân Lugansk.
Từ tháng 6 đến tháng 8.2014, lực lượng dân quân Lugansk chỉ bao vây quân đội Ukraine và Vệ binh quốc gia trong sân bay. Lực lương quân sự Kiev cố gắng tiến hành các cuộc tấn công để mở một hành lang tiếp vận an toàn từ hướng tây bắc của sân bay. Sân bay Lugansk trở thành hỏa điểm quân sự. Từ sân bay này, Vệ binh quốc gia Ukraine thường xuyên bắn phá Lugansk.
Ngày 06.07.2014, lần đầu tiên lực lượng dân quân lugansk sử dụng pháo phản lực Grad tấn công sân bay, tính đến ngày 07.07.2014, lực lượng quân sự Ukraine trong sân bay mất khoảng 100 quân nhân trong các cuộc giao chiến. Các đơn vị cơ giới, đang đóng quân trên sân bay bị phá hủy đại đa số các phương tiện chiến đấu. Lực lượng dân quân Lugansk phá hủy 5 xe bọc thép, 7 xe BTR, 2 khẩu lựu pháo, 2 súng cối và 1 tổ hợp súng phòng không.
Đếm giữa tháng 7. 2014, lực lượng Ukraine cố thủ trong sân bay không còn đủ lương thực và đạn dược, cầu hàng không thả hàng hóa tiếp vận bằng dù không hiệu quả. Bộ tư lệnh lực lượng ATO quyết định phá vây sân bay Lugansk.
Mục đích trong tâm của chiến dịch phá vây là mở một hành lang an toàn để cung cấp lương thực và đạn dược, mở rộng vành đai an ninh xung quanh sân bay. Ngày 12.07. 2014, một cụm binh lực quân đội Ukraine, xuất phát từ làng Schasty tiến công về hướng sân bay Lugansk, vượt qua chiều sâu chiến trường kéo dài đến 75 km.
Cụm tấn công chiến thuật bao gồm tiểu đoàn bộ binh thuộc lữ đoàn sơn cước 128 độc lập, các đại đội thuộc lữ đoàn bộ binh cơ giới số 80, một khẩu đội lựu pháo và đại đội xe tăng dưới quyền chỉ huy của đại tá Andrei Kovalchuk.
Khi đoàn xe còn cách sân bay không xa, chiếc BTR đi đầu bị lực lượng dân quân bắn trúng và bốc cháy, khiến hơn 40 phương tiện chiến đấu của Ukraine chết cứng trên một cao điểm. Đoàn xe gần một giờ nằm dưới lửa đạn của lực lượng dân quân cho đến khi Kovalchuk ra lệnh cho một chiếc tăng hất chiếc BTR đang cháy ra ngoài để mở đường cho đoàn xe tiếp tục cơ động. Trong trận đánh mở màn này, 4 binh sĩ Ukraine thiệt mạng. Đoàn xe quân sự tiếp cận được sân bay vào buổi đêm.
Sáng sớm ngày 13.07.2014, quân đội Ukraine tổ chức cuộc tấn công vào Lugansk từ 3 hướng, trong đó có một hướng đánh vào sân bay Lugansk. Lực lượng hỗn hợp của các đơn vị bộ binh cơ giới thuộc lữ đoàn 80 và tiểu đoàn bộ binh thuộc lữ đoàn sơn cước 128 đột phá thành công vòng vây của lực lượng dân quân Lugansk. Lực lượng binh sĩ Ukraine trong sân bay cũng tiến hành cuộc phản kích nhằm phá vòng vây phong tỏa sân bay.
Ngay lập tức, một trận mưa tên lửa từ các tổ hợp pháo phản lực Grad dồn dập dội xuống sân bay Lugansk, đến 9 giờ sáng, tất cả các phương tiện cơ giới của quân đội Ukraine bị thiêu hủy hoàn toàn, hàng chục binh sĩ Ukraine thiệt mạng. Lực lượng tiếp vận không những không phá vỡ được vòng vây của dân quân Lugansk, mà các đơn vị này lại rơi vào vòng vây. Chỉ có một số đơn vị bộ binh Ukraine nhỏ có thể thoái lui khỏi vòng vây của lực lượng dân quân Lugansk.
Gia tăng quân số phòng ngự sân bay không mang lại điều gì tốt đẹp, điều này đòi hỏi phải tăng thêm lương thực thực phẩm, đạn dược và đặc biệt là đạn pháo cho các khẩu lựu pháo D-30, vũ khí phòng ngự tầm xa chủ yếu của lực lượng phòng thủ sân bay.
Bộ tư lệnh quân đội Ukraine khu vực ATO lại lên kế hoạch hình thành hành lang an toàn để tiếp vận cho sân bay, mục tiêu then chốt của chiến dịch này là làng Georgievka, nằm trong quyền kiểm soát của lực lượng dân quân Lugansk. Đòn tấn công được thực hiện từ 2 hướng, hướng thứ nhất xuất phát từ sân bay Lugansk, do lực lượng của lữ đoàn cơ giới số 80, đòn tấn công thứ 2 là tiểu đoàn dân tộc cực đoan Aidar, được sự yểm trợ hỏa lực của một trung đội tăng thuộc lữ đoàn xe tăng số 1. Nhiệm vụ then chốt là chiếm làng Georgievka và yểm trợ cho đoàn xe tiếp vận.
Ngày 20.07.2014, lực lượng quân sự Ukraine, bao gồm các đơn vị thuộc lữ đoàn cơ giới hạng nặng số 24 và tiểu đoàn Aidar tiến hành cuộc tấn công vào Lugansk, đánh chiếm các làng Georgiyevka, Novosvetlovka và Khryashchevaty. Trong 12 ngày đêm, quân đội Ukraine chiếm giữ làng Georgievka để tạo hành lang tiếp vận cho sân bay Lugansk.
Nhưng đến giữa tháng 08.2014, lực lượng dân quân Lugansk, tăng cường thêm binh lực và bắt đầu tiến hành chiến dịch tấn công, bao vây phong tỏa hoàn toàn cụm binh lực Ukraine trong khu vực sân bay và Lutugino. Các đơn vị dân quân Lugansk tiến hành tấn công chia cắt lực lượng Ukraine trong vòng vây. Giao chiến diễn ra dữ dội giữa các đơn vị quân đội Ukraine và lực lượng dân quân. Cuối cùng các đơn vị của lữ đoàn cơ giới số 80 phòng thủ sân bay và tiểu đoàn 24 quân tình nguyện Aidar, tổng quân sô khoảng từ 1.500 đến 2.000 quân bị lực lượng dân quân Lugansk tấn công dữ dội, buộc phải tháo lui.
Đêm ngày 01.09, các đơn vị quân đội Ukraine, sau khi cài đặt thuốc nổ vào tất cả những vị trí xung yếu của sân bay Lugansk, tiến hành kích nổ phá hoại toàn bộ các công trình và đường băng, đồng thời mở đường máu phá vây thoát khỏi sân bay Lugansk. Cuộc giao chiến đẫm máu diễn ra, quân đội Ukraine mất hàng chục tay súng trước khi thoát khỏi vòng vây chạy về chiến tuyến của các lực lượng vũ trang Kiev.
Trong cuộc giao chiến giành giật sân bay Lugansk kéo dài 146 ngày đêm, toàn bộ sân bay Lugansk bị phá hủy hoàn toàn, khu nhà ga và các công trình hạ tầng sụp đổ, không thể sửa chữa hay phục hồi, đường băng sân bay bị hư hỏng nặng nề.
Từ ngày 01.09.2014, sân bay Lugansk thuộc quyền kiểm soát của nước Cộng hòa Nhân dân Lugansk tự xưng.
Sân bay Lugansk sau cuộc chiến sinh tử
TTB
