Lần đầu tiên Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã tham gia trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về các vấn đề quan trọng của ngành.
Được đặt câu hỏi nhiều nhất là các vấn đề về đảm bảo chất lượng dạy và học cùng các khía cạnh liên quan trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Vấn đề văn mẫu cũng được các đại biểu một lần nữa nêu lên; tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan. Đặc biệt câu chuyện về "sỏi và “sạn” trong sách giáo khoa theo chương trình mới không những được đặt câu hỏi mà còn tranh luận nhiều lần trong suốt phiên chất vấn.
Đầu tiên, đại biểu Nguyễn Thị Huế (Bắc Kạn) đặt câu hỏi: “Nhiều cử tri phản ánh rằng trong các bộ sách giáo khoa Khoa học Tự nhiên, Tiếng Việt của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có một số bài học thiếu tính khoa học, thiếu tính giáo dục. Ý kiến của Bộ trưởng thế nào và đâu là giải pháp khắc phục?”
Trả lời cho câu hỏi này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, khi có các ý kiến về SGK thì Hội đồng chuyên môn cũng đã trao đổi, Bộ cũng đã trao đổi với các tác giả và đã tiến hành điều chỉnh sửa chữa nội dung. Các nội dung đó đã được điều chỉnh trước khi sách được in và chuyển đến tay cho học sinh.
Đại biểu Trần Công Phàn (Bình Dương) trong phần chất vấn của mình nêu lại vấn đề sách giáo khoa vì cho rằng “Bộ trưởng trả lời chưa hết ý”. Ông nói: “Hiện nay nhiều ý kiến cho rằng sách giáo khoa còn rất nhiều lỗi và sạn, Bộ trưởng suy nghĩ thế nào, có thấy ý kiến đó là đúng không, và nếu đúng thì Bộ trưởng đã và sẽ làm gì để khắc phục tình trạng này để nâng cao chất lượng của sách giáo khoa?”.
Ngay sau câu hỏi của đại biểu Trần Công Phàn, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) tiếp tục tranh luận với Bộ trưởng Bộ GD-ĐT vì cho rằng câu trả lời của Bộ trưởng cho đại biểu Nguyễn Thị Huế là “chưa thuyết phục", bởi vì sách sai thì học sinh cũng đã mua rồi, đã học cho nên dư luận đang trông chờ vào việc giải quyết dứt điểm kịp thời, minh bạch của Bộ và cần có sự trả lời trước công luận càng sớm càng tốt.
Đại biểu Nguyễn Kim Thuý cũng cho rằng Nhà xuất bản Giáo dục Việt nam và tập thể tác giả cần có trách nhiệm lắng nghe, giải trình trước công luận và đưa ra và đưa ra hướng khắc phục. Ngoài ra, bà Thúy cũng nhắc đến trách nhiệm của Bộ GD-ĐT trong việc này và đề nghị Bộ GD-ĐT chỉ đạo Nhà xuất bản và tập thể tác giả trả lời công luận, nếu có sai sót thì lãnh đạo Bộ phải có trách nhiệm chỉ đạo sửa chữa khắc khắc phục và xử ý theo thẩm quyền.
Trả lời ĐB Trần Công Phàn, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói rằng để có được một bộ sách giáo khoa chất lượng, nó cần rất nhiều yếu tố. Việc quan trọng mà Bộ đang làm ráo riết thời gian vừa qua là sửa đổi Thông tư 33 (Thông tư quan trọng quy định về biên soạn, thẩm định, xuất bản sách giáo khoa). Văn bản này đang gửi lấy ý kiến trên mạng. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh một số điểm mới và quan trọng trong công tác biên soạn sách giáo khoa ở Thông tư 33.
Về ý kiến tranh luận của ĐB Kim Thúy, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói rằng ông “ghi nhận và sẽ có những chỉ đạo trong thời gian tới”.
Về chuyện “sỏi” và “sạn” trong sách giáo khoa do đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (TPHCM) nêu, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT trả lời: “Chúng ta được nghe nói, được biết nhiều qua các phương tiện thông tin đại chúng về “sỏi” và “sạn” vì cứ có một viên sạn thì mạng nói rất nhiều và chúng ta đều biết, nhưng trong SGK đó là sản phẩm trí tuệ của hàng trăm nhà giáo và các nhà khoa học thì rất ít ai nói đến, liệu có công bằng không?".
Chưa dừng lại, vấn đề sách giáo khoa tiếp tục được đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Hà Nội) đào sâu. Ông Hiếu nói rằng để đánh giá hiệu quả chương trình phổ thông thì bắt buộc phải qua sách giáo khoa, mà sách giáo khoa 2 năm vừa qua đưa vào áp dụng trên đại trà mới chỉ thực hiện một quy trình rút gọn, chỉ dạy thử nghiệm 10% số tiết học, không dạy trên phạm vi hẹp như các sách giáo khoa trước đây. Ông Hiếu đặt câu hỏi cho Bộ trưởng rằng nên chăng một quy trình bất di bất dịch trong việc quyết định sử dụng các bộ sách giáo khoa trong tương lai, không rút ngắn, thay đổi, dù với bất cứ một nguyên nhân gì. Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cũng đặt câu hỏi liệu Bộ trưởng đã có nghiên cứu khách quan, tổng kết về việc triển khai sách giáo khoa mới trong thời gian qua hay chưa.
Trả lời cho câu hỏi này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói rằng, so với sách giáo khoa trước đây, sách giáo khoa mới có sự khác nhau về tính chất, về cách thức sử dụng. Hiện nay theo chương trình 2018, sách giáo khoa bây giờ được xem là học liệu. Tuy nhiên, quan điểm của Bộ là bất kỳ tài liệu nào, dù là học liệu mà được đưa vào giảng dạy trong nhà trường cũng phải đạt đến chuẩn mực, tính khoa học và tính sư phạm, dẫu đấy là pháp điển hay là học liệu thì cũng đều cần phải chuẩn mực.
Việc thực nghiệm sách thì thiên về việc giáo viên sử dụng nó ra sao, triển khai thế nào. Còn tài liệu đó đúng sai về mặt khoa học, trách nhiệm thuộc về Hội đồng thẩm định quốc gia - Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.
