Đó là một trong những nội dung trong kết quả nghiên cứu thường niên – “Văn minh, an toàn và tương tác trực tuyến – 2020” và Chỉ số Văn minh trên Không gian mạng (viết tắt là DCI) năm 2020 mà Microsoft vừa công bố.
Kết quả cho thấy chỉ số DCI năm 2020 của Việt Nam kém hơn nhiều so với trung bình khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (APAC), với điểm DCI là 72, trong khi đó điểm của APAC là 66. Tuy nhiên, Việt Nam là một trong 5 quốc gia, khu vực có điểm số cải thiện nhất trên toàn cầu – giảm từ mức 78 điểm của năm 2019 – có nghĩa là ngày càng có ít người gặp phải các tương tác tiêu cực hoặc rủi ro trực tuyến.
Một số rủi ro đối với người dùng trực tuyến tại Việt Nam đang ở mức cao kỷ lục kể từ năm 2017: lừa đảo chiếm 36% (tăng 6%), xúc phạm chiếm 28% (tăng 8%) và phân biệt đối xử chiếm 16% (tăng 4%).
Khảo sát DCI được tiến hành hàng năm trong 5 năm qua. Cuộc khảo sát gần đây nhất có sự tham gia của 16.000 người đến từ 32 khu vực địa lý. Nghiên cứu đã thăm dò ý kiến hai nhóm tuổi – người trưởng thành và thanh thiếu niên – về các tương tác trên mạng cũng như rủi ro trực tuyến mà họ từng gặp phải. Có 9 quốc gia Châu Á Thái Bình Dương tham gia khảo sát năm nay, bao gồm: Australia, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Đài Loan, Thái Lan và Việt Nam.
“Trong bối cảnh COVID-19, chúng ta đã chủ động đón nhận các công nghệ kỹ thuật số. Môi trường Internet an toàn hơn sẽ không chỉ giúp cải thiện trải nghiệm của người dùng, mà còn tác động tích cực đến sức khỏe và đời sống tinh thần của cộng đồng" - ông Phạm Thế Trường, Tổng Giám đốc Microsoft Việt Nam thông tin.
Thanh thiếu niên góp phần vào sự thay đổi tích cực
Theo đánh giá của Microsoft Việt Nam, thanh thiếu niên (13-16 tuổi) chính là nhóm giúp cải thiện điểm số DCI của Việt Nam. Cụ thể, nhóm này đạt 69 điểm trong thước đo văn minh trực tuyến, trái ngược với người trưởng thành là 74.
Ngoài ra, 43% người tham gia khảo sát tại Việt Nam nhận thấy mức độ văn minh trực tuyến được cải thiện trong thời kỳ đại dịch do người dùng mạng có ý thức cộng đồng cao hơn và chứng kiến nhiều sự hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau hơn. Trong khi đó, 18% người tham gia lại cho rằng mức độ văn minh trực tuyến trong thời gian này tệ hơn vì có nhiều thông tin sai lệch gây hiểu lầm được lan truyền và bản thân họ thấy nhiều người hành động ích kỷ hơn.
Người dùng mạng phải đối mặt với nhiều rủi ro ẩn danh xảy ra trong thời gian gần đây, với 25% người được hỏi tại Việt Nam cho biết họ đã gặp phải một rủi ro trực tuyến trong tuần vừa qua và 59% cho biết tác nhân gây ra rủi ro là người lạ.
Đánh giá cao việc thế hệ thanh thiếu niên tích cực vun đắp cộng đồng trực tuyến nhưng ông Phạm Thế Trường bày tỏ lo ngại về các mối đe dọa như thông tin sai lệch gây hiểu lầm và hành vi thiếu văn minh vẫn không ngừng len lỏi trong xã hội, đòi hỏi tất cả chúng ta phải chủ động hành động. Từ chính phủ, các tổ chức và cá nhân đều có vai trò quan trọng như nhau trong việc xây dựng một môi trường làm việc và giải trí trực tuyến an toàn hơn và lành mạnh hơn.
Kết quả nghiên cứu công bố ngay những ngày đầu năm mới chỉ ra mong muốn hàng đầu của người dùng tại Việt Nam trong thập kỷ tới là được trải nghiệm một không gian mạng an toàn (64%), tôn trọng (62%), lịch sự (35%), hòa nhập (26%) và hạnh phúc hơn (21%).
Để góp phần xây dựng không gian mạng lành mạnh và an toàn hơn, Microsoft còn đưa ra Thử thách văn minh trực tuyến gồm bốn nguyên tắc cho người dùng mạng Internet:
- Nguyên tắc vàng: luôn cảm thông, thấu hiểu và tôn trọng mọi cá nhân tham gia tương tác trực tuyến.
- Tôn trọng sự khác biệt và các cách nhìn nhận đa dạng. Khi có sự bất đồng quan điểm, hãy thận trọng suy nghĩ, tránh các công kích cá nhân.
- Suy nghĩ trước khi hồi âm, tránh đăng tải/ gửi những gì có ảnh hưởng tiêu cực đến người khác.
- Sẵn sàng đấu tranh trước những hành vi ứng xử thiếu văn minh và chưa chuẩn mực.
