Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen đã ngồi lên một chiếc xe máy điện màu đỏ tươi, sản xuất tại Việt Nam hôm thứ 21/7 và gửi một thông điệp kép: Washington coi quốc gia Đông Nam Á này là đối tác chính cho cả năng lượng xanh và khả năng phục hồi chuỗi cung ứng.
Mặc dù tuyên bố này không nhắm vào Trung Quốc, tuy nhiên bà Yellen đã dùng chính chuyến thăm Hà Nội để lập luận rằng sức mạnh sản xuất ngày càng tăng của Việt Nam trong chất bán dẫn cùng nhiều sản phẩm quan trọng khác, là tốt cho Hoa Kỳ.
Khả năng phục hồi "không có nghĩa là tự mình làm mọi thứ và trong trường hợp của chúng tôi, điều đó không có nghĩa là chấm dứt quan hệ thương mại với Trung Quốc theo bất kỳ cách nào" - bà nói với các phóng viên sau khi tham quan nhà máy sản xuất xe máy của một công ty khởi nghiệp Việt Nam.
"Chúng tôi muốn hợp tác với nhiều quốc gia hơn nữa và chúng tôi coi Việt Nam là một đối tác tuyệt vời" - bà Yellen nhấn mạnh.
Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh, các công ty Mỹ như Tesla, Apple và HP đang tăng cường tìm nguồn cung ứng từ Việt Nam, nơi cũng sản xuất chip cho Intel và Samsung.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ đến Hà Nội sau các chuyến đi gần đây tới Trung Quốc và Ấn Độ. Hà Nội được coi là một điểm đến hứa hẹn của các ông lớn công nghệ sau khi họ tìm cách dịch chuyển sản xuất khỏi nền kinh tế lớn nhất châu Á.
Mỹ và các quốc gia thuộc nhóm G7 đang huy động 15,5 tỉ USD viện trợ cho Việt Nam chuyển đổi xanh.
"Chúng tôi được khuyến khích bởi những khoản đầu tư ngày càng tăng mà các công ty đang thực hiện tại Việt Nam, từ những khoản đầu tư trong hệ sinh thái chất bán dẫn đến chuỗi cung ứng năng lượng sạch, đang tạo ra những cơ hội mới cho người lao động và doanh nghiệp Việt Nam", bà Yellen phát biểu trước khi dùng bữa trưa với các nữ doanh nhân Việt Nam.
Cựu Giám đốc Ngân hàng trung ương Mỹ đã bắt đầu chuyến công du Hà Nội trong hai ngày của mình bằng việc thúc đẩy phụ nữ tham gia nhiều hơn vào nền kinh tế. Bà Yellen cũng cảm ơn Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã giải quyết "những lo ngại của Hoa Kỳ về các thông lệ tiền tệ của Việt Nam". Năm 2021, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nói rằng "Việt Nam không tạo lợi thế cạnh tranh không lành mạnh trong thương mại quốc tế bằng các biện pháp điều động ngoại hối". Điều này giúp Việt Nam không bị thêm vào danh sách thao túng tiền tệ của Mỹ.
"Chính sách tiền tệ và chế độ tỷ giá hối đoái của Việt Nam đã trở nên linh hoạt và minh bạch hơn", bà Yellen cho biết hôm thứ 20/7.
Năm ngoái, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ bảy của Hoa Kỳ, trong khi Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu hàng đầu của nước này. Thương mại song phương đạt tổng cộng 138 tỉ USD vào năm 2022.
Việt Nam đã đi từ một quốc gia nông nghiệp thành một cường quốc sản xuất, đón nhận một loạt các nhà đầu tư nước ngoài trong những năm gần đây, từ Uniqlo và BYD, Nike và Lego.
Bà Yellen đã chứng kiến sự chuyển mình nhanh chóng của đất nước trong một chuyến đi ra ngoại ô Hà Nội, qua những cánh đồng lúa ngập nước và những ao nước xanh mướt dưới những tán chuối. Điểm đến của bà là Selex Motors, một công ty khởi nghiệp về xe điện đang tìm cách thuyết phục hàng triệu người lái xe máy bằng cách cung cấp các trạm đổi pin EV quanh thành phố, khiến việc sạc xe của họ trở nên dễ dàng như đổ xăng tại trạm xăng.
“Đây là giấc mơ của chúng tôi, góp phần nhỏ bé của mình cho một Việt Nam thịnh vượng và bền vững – điều mà tôi gọi là giấc mơ Việt Nam,” CEO Selex Motors Nguyễn Hữu Phước Nguyên nói với bà Yellen.
Trao đổi với báo giới sau chuyến thăm của Bộ trưởng Tài chính Mỹ, ông Nguyễn Hữu Phước Nguyên cho biết bà Yellen rất ấn tượng với hoạt động, sản phẩm cũng như hệ sinh thái xanh của Selex Motors. Khi được hỏi về khả năng Mỹ đầu tư cho các công ty khởi nghiệp ở Việt Nam, ông Nguyên nhận định: "Hiện tại chưa có gì, nhưng qua tiếp xúc chúng tôi nhận thấy Mỹ đang rất quan tâm tới việc xây dựng một khu vực chuỗi cung ứng. Bởi sau đại dịch Covid-19, Mỹ thấy rằng việc phụ thuộc vào một quốc gia sẽ có nhiều rủi ro. Họ đang tìm và xây dựng khu vực có sức chống chịu cao và Việt Nam có thể đáp ứng".
Trong nhiều chuyến công du nước ngoài, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen thường tổ chức các bữa ăn với các nữ lãnh đạo, những người mà bà tin rằng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hoạch định chính sách. Ở Hà Nội, bà Yellen một lần nữa nhắc lại thông điệp của mình.
“Cá nhân tôi, với tư cách là một nhà kinh tế học, tôi biết mình có nhiều kinh nghiệm giống như các bạn - những người cùng tôi dùng bữa trưa. Tôi biết cảm giác như thế nào khi bạn là người phụ nữ duy nhất chịu trách nhiệm đưa ra quyết định,” bà Yellen nói, tạo nên những tiếng cười vui vẻ tại nhà hàng Gia - một nhà hàng vừa được trao sao Michelin.
