PV: Sau khi Nghị định 91/2020/NĐ-CP về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác có hiệu lực từ ngày 1-10-2020, tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác mà hầu hết là telesale (quảng cáo, bán hàng qua điện thoại) đã có một số thời điểm lắng xuống. Tuy nhiên, đến thời điểm gần cuối năm (cao điểm doanh nghiệp bán hàng) thì tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác lại có dấu hiệu tăng mạnh trở lại. Cục An toàn thông tin đã và sẽ có giải pháp gì để ngăn chặn, hạn chế tình trạng này?
ông Nguyễn Đức Tuân: Theo số liệu phản ánh tin nhắn rác mà chúng tôi theo dõi, khi Nghị định 91 có hiệu lực, với nhiều biện pháp được triển khai quyết liệt, tin nhắn rác đã giảm tới 48%. Số lượng tin nhắn rác, thuê bao phát tán tin nhắn rác bị chặn tăng gấp hơn 3 lần, lên tới 31 triệu tin nhắn và 260 nghìn thuê bao. Diễn biến này tiếp tục được duy trì trong những tháng sau đó. Tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác đã được hạn chế nhiều. Điều đó cho thấy Nghị định 91/2020/NĐ-CP về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác đã thực sự phát huy hiệu quả. Điều đó cũng thể hiện sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp viễn thông, các đơn vị truyền thông và người dân nhằm hạn chế vấn nạn này.
Tuy vậy, vào dịp giáp Tết, tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác có dấu hiệu tăng trở lại. Thường vào dịp này các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đẩy mạnh hoạt động truyền thông, quảng cáo, trong đó việc phát tán tin nhắn rác, cuộc gọi rác để quảng cáo cũng không phải ngoại lệ. Đây cũng là hiện tượng khá phổ biến trong những năm gần đây.
Cục An toàn thông tin đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm hạn chế tối đa tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác.
Cục ATTT đã triển khai và đưa vào sử dụng Hệ thống phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác cho phép người dân đã có thể dễ dàng phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác qua đầu số 5656 và website thongbaorac.ais.gov.vn. Hệ thống này hoàn toàn miễn phí. Song song đó, Cục ATTT cũng đưa vào sử dụng hệ thống Danh sách không quảng cáo (National Do Not Call) qua đầu số 5656 và website khongquangcao.ais.gov.vn. Theo đó người dânđã có thể đăng ký vào Danh sách không quảng cáo theo cú pháp: DK DNC gửi 5656. Khi thuê bao đã đăng ký vào danh sách này thì không tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nào được phép nhắn tin, gọi điện quảng cáo vào thuê bao đó. Việc cố tình nhắn tin, gọi điện quảng cáo tới thuê bao trong danh sách DNC là hành vi vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý.
Hiện nay, các nhà mạng đều đã triển khai hệ thống ngăn chặn, cảnh báo tin nhắn rác, cuộc gọi rác cho người dùng; các hệ thống kỹ thuật áp dụng các công nghệ tiên tiến như AI, Big Data,...đồng thời phải liên tục cải tiến để nâng cao hiệu quả ngăn chặn tin nhắn rác, cuộc gọi rác. Hiện tại, các hệ thống của nhà mạng hoạt động khá tốt, có nhà mạng hiệu quả chặn lọc tin nhắn rác lên tới 99,5%.
Để xác thực nguồn gửi tin nhắn quảng cáo, Cục ATTT đã tiến hành cấp tên định danh cho các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân có nhu cầu gửi quảng cáo nhằm hạn chế tin nhắn quảng cáo có nguồn gửi không rõ ràng. Tất cả các tin nhắn quảng cáo hợp pháp đều sử dụng tên định danh để gửi đi.
Hàng ngày, Cục ATTT theo dõi sâu sát tình hình phản ánh tin nhắn rác của người dân và điều phối, phối hợp các doanh nghiệp, tổ chức liên quan xử lý, yêu cầu các nhà mạng kiểm tra và quyết liệt xử lý, ngăn chặn, thu hồi các thuê bao bị người dân phản ánh phát tán tin nhắn rác, cuộc gọi rác. Cục thường xuyên cung cấp thông tin, phối hợp với các cơ quan thanh tra, cơ quan công an để xác minh, xử phạt đối với các trường hợp vi phạm Nghị định 91, các trường hợp có có dấu hiệu vi phạm an ninh, trật tự an toàn xã hội.
 |
ông Nguyễn Đức Tuân |
Vừa qua, các địa phương,các nhà mạng, các đơn vị truyền thông cũng đã đẩy mạnh tuyên truyền cho người dân về các nội dung liên quan tới tin nhắn rác, cuộc gọi rác, hướng dẫn người dân gửi phản ánh về tin nhắn rác, cuộc gọi rác qua đó góp phần nâng cao nhận thức cho người dân về vấn nạn này.
Thời gian tới, Cục sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp triển khai nhiều giải pháp nhằm hạn chế tối đa tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác.
PV: Xin ông cho biết cụ thể hơn là đã xử lý những tổ chức, cá nhân nào vi phạm?
ông Nguyễn Đức Tuân: Thời gian qua, các cơ quan thanh tra cũng đã rất tích cực trong việc xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm Nghị định 91, đặc biệt là Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội. Cụ thể đã xử phạt 3 tổ chức và 1 cá nhân. Trong năm 2021, Cục sẽ tiếp tục đề nghị và phối hợp với các cơ quan thanh tra, các Sở Thông tin và Truyền thông tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm.
PV: Hiện nay việc xử lý các thuê bao phát tán cuộc gọi rác của các nhà mạng chưa có sự đồng đều, nơi xử lý kiên quyết, nơi còn quá nhẹ tay. Vì sao lại có sự khác biệt này? Cục An toàn Thông tin sẽ xử lý như thế nào đối với các nhà mạng không kiên quyết xử lý thuê bao vi phạm?
ông Nguyễn Đức Tuân: Các nhà mạng đều đã có những nỗ lực trong việc ngăn chặn cuộc gọi rác. Tuy vậy, kết quả ngăn chặn của các nhà mạng là chưa đồng đều, một phần là do một số nhà mạng vẫn còn chưa vào cuộc quyết liệt, một phần là vì hệ thống kỹ thuật của nhà mạng hiệu quả chặn lọc khác nhau, nhà mạng nào đầu tư, tích hợp công nghệ mới sẽ có hiệu quả cao hơn.
Hiện tại, Cục An toàn Thông tin đang triển khai các giải pháp để giám sát chặt chẽ việc thực hiện xử lý thuê bao phát tán tin nhắn rác, cuộc gọi rác của nhà mạng thông qua phản ánh của người dân trên đầu 5656. Thời gian tới ngoài việc tiếp tục đôn đốc, giám sát việc xử lý tin nhắn rác của từng nhà mạng, Cục sẽ xây dựng tiêu chí đánh giá tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác trên các mạng di động và công bố số liệu làm cơ sở đánh giá việc ngăn chặn cuộc gọi rác của các nhà mạng.
PV: Trong thời gian qua, nhiều đối tượng đã sử dụng các cách thức phát tán tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo người dùng với danh sách nạn nhân ngày càng dài. Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT đã phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ Công an như thế nào trong lĩnh vực này? Cục có lời khuyên gì đối với người dùng vào dịp cuối năm, thời điểm tin nhắn và cuộc gọi lừa đảo thường bùng phát?
ông Nguyễn Đức Tuân: Đối với các tin nhắn rác, cuộc gọi rác có dấu hiệu vi phạm an ninh trật tự, an toàn xã hội, Cục ATTT sẽ gửi cơ quan công an để điều tra, xử lý. Vừa qua, Cục ATTT cũng đã gửi các đơn vị công an đề nghị xử lý hàng trăm trường hợp vi phạm phát luật như lừa đảo, cờ bạc, làm bằng giả,...
Hiện nay, vẫn còn rất nhiều đối tượng lợi dụng tin nhắn rác, cuộc gọi rác để lừa đảo người dùng, đặc biệt là vào những dịp lễ tết. Để tránh bị lừa đảo hoặc bị lợi dụng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, Cục ATTT khuyến cáo người dân cần hết sức cảnh giác khi nhận được cuộc gọi, tin nhắn có nguồn gốc không rõ ràng, từ những người không quen biết; phải luôn chủ động xác minh nguồn gốc, nội dung thông tin tiếp nhận được; hạn chế cung cấp thông tin cá nhân, đặc biệt không cung cấp thông tin cá nhân trên các trang mạng xã hội, các trang bán hàng có nguồn gốc không rõ ràng… Người dân cũng thường xuyên theo dõi các thông tin tuyên truyền từ các cơ quan quản lý nhà nước để cập nhật các hành vi lừa đảo ngày càng tinh vi.
Cục ATTT cũng mong muốn người dân khi nhận tin nhắn, cuộc gọi rác hãy tích cực phản ánh lên tổng đài 5656 hoặc thông qua trang web thongbaorac.ais.gov.vn.
PV: Theo ông trong năm 2021, liệu tin nhắn rác, cuộc gọi rác sẽ được hạn chế so với năm 2020?
ông Nguyễn Đức Tuân: Trong năm 2021, Cục An toàn thông tin sẽ triển khai thêm nhiều biện pháp và tăng cường phối hợp các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để giảm thiểu tin nhắn rác, cuộc gọi rác, cải thiện tình trạng so với năm 2020, chung tay vào việc nỗ lực dọn rác trên không gian mạng.
Tuy vậy, cuộc chiến chống tin nhắn rác, cuộc gọi rác là cuộc chiến lâu dài, không chỉ Việt Nam mà cả thế giới cũng gặp vấn nạn tương tự, chặn được hình thức này thì sẽ phát sinh hình thức mới. Việc triển khai Nghị định 91 chắc chắn cũng sẽ gặp nhiều thách thức. Vì vậy, để hoạt động này đạt hiệu quả mong muốn thì rất cần sự chung tay của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, các đơn vị truyền thông và cả người người dân.
PV: Xin cảm ơn ông!
