“Thất lạc” bản quy hoạch Khu đô thị Thủ Thiêm là rất nghiêm trọng

Cần làm rõ việc "thất lạc" bản quy hoạch!

“Vấn đề mà người ta muốn được làm sáng tỏ là "quy hoạch chi tiết gắn với bản đồ 1/2000" (như ông Thứ trưởng Bộ Xây dựng nói) có bị sai lệch với bản quy hoạch 1/5.000 không. Không có bản đồ quy hoạch 1/5.000 thì lấy gì để so sánh?

Vì vậy, việc để "thất lạc" bản đồ quy hoạch 1/5.000 khu đô thị Thủ thiêm (TP.HCM) là rất bất thường, chưa từng xảy ra và là vấn đề hết sức nghiêm trọng, cơ quan chức năng như Công an cần vào cuộc làm rõ vấn đề này, nếu cần thiết thì phải khởi tố điều tra để quy trách nhiệm cá nhân và xử lý nghiêm”- Luật sư Trần Quốc Thuận khẳng định với VietTimes như vậy.

Luật sư Thuận nói: “Việc “không tìm ra” bản quy hoạch là vấn đề không thể chấp nhận được. Bản quy hoạch này không lẽ chỉ có độc nhất 01 bản? Hồ sơ quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo quy định là do Bộ Xây dựng trình để Thủ tướng ký phê duyệt. Hồ sơ quy hoạch, trong đó có bản đồ tỉ lệ 1/5.000, không chỉ có ở UBND TP.HCM và các sở ngành, mà còn phải được lưu trữ tại Văn phòng Chính phủ và các bộ Xây dựng, Tài nguyên và môi trường. 

Các cơ quan chức năng phải vào cuộc để làm rõ. Bởi lẽ đây là tài liệu đặc biệt quan trọng, là cơ sở pháp lý để thực hiện việc thu hồi đất, áp giá bồi thường, cấp phép xây dựng dự án và hàng loạt vấn đề quan trọng khác của Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Hiện khu đô thị mới Thủ thiêm đã có hàng trăm dự án mọc lên trên đất của người dân bị thu hồi. Nếu không dựa vào bản đồ quy hoạch thì các cơ quan chức năng của TP.HCM dựa vào đâu để xác định đất nào nhà nước thu hồi để làm cơ sở hạ tầng phục vụ lợi ích công cộng, khu nào phát triển kinh tế xã hội, nhà ở thương mại... 

Các quyết định thu hồi đất phục vụ cho các mục đích khác nhau, sẽ có chính sách bồi thường khác nhau. Khi không có bản đồ quy hoạch thì người dân không chỉ có quyền nghi ngờ về việc đất của họ bị thu hồi không đúng mục đích, giá bồi thường không phù hợp với chính sách thu hồi đất của nhà nước, mà rất có thể, nhà nước sẽ thất thoát một nguồn thu lớn”.

Thông tin về việc “không tìm thấy bản đồ quy hoạch 1/5.000 khu đô thị mới Thủ Thiêm” được ông Nguyễn Thanh Nhã, Giám đốc Sở Quy hoạch và Kiến trúc TP.HCM chính thức thông tin trong buổi họp báo ngày 2/5/2018. Bản đồ quy hoạch này được ban hành kèm theo quyết định 367/QĐ-TTg ngày 4/6/1996 của Thủ tướng Chính phủ về quy hoạch khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Cả ông Nguyễn Thanh Nhã và ông Võ Văn Hoan (Chánh văn phòng UBND TP.HCM) đều khẳng định “bản đồ này đã được phê duyệt cách nay hơn 20 năm. Tuy nhiên nhiều đơn vị đã chuyển địa điểm nên không lưu trữ bản đồ này”.

Ông Nhã cho biết “tài liệu hồ sơ thì có lưu nhưng bản đồ đi kèm lại không có, đồng thời khẳng định UBND TP. HCM đã báo cáo Chính phủ và Bộ Tư pháp để xin ý kiến”.

Ai phá nát quy hoạch?

Không phải bây giờ “vấn đề đất Thủ Thiêm” mới nóng lên, mà hàng chục năm trở lại đây vấn đề thu hồi đất, đền bù giải tỏa đất để làm khu đô thị mới Thủ thiêm luôn là điểm nóng về khiếu kiện, khởi kiện ra tòa của người dân.

Ngay từ cuối năm 2007, báo Đại Đoàn kết đã có bài “Dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm: Ai băm nát quy hoạch?” (được báo Tuổi trẻ TP.HCM đăng tải lại).

Đọc lại nội dung bài viết này chúng ta có thể phần nào lý giải được tính phức tạp của việc “không tìm thấy”  bản đồ quy hoạch 1/5.000 khu đô thị mới Thủ Thiêm.

“Khu đô thị mới Thủ Thiêm (ĐTMTT) được Chính phủ phê duyệt (QĐ 367/TTg) 930ha, trong đó: khu trung tâm 770ha và 160ha để tái định cư (TĐC) cho dân. Điều đáng nói là sau 6 năm án binh bất động sau khi được Chính phủ phê duyệt, đến ngày 22/03/2002, Văn phòng UBND TP.HCM ban hành một lúc hai thông báo:

Thông báo 77/TB-VP và Thông báo hỏa tốc 78/TB-VP truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP.HCM lúc bấy giờ là ông Lê Thanh Hải: “Giao cho kiến trúc sư trưởng TP, Giám đốc Sở địa chính nhà đất có trách nhiệm cắm mốc giao đủ 770ha đất của khu trung tâm, theo giải pháp bổ sung diện tích khu tái định cư Bình Khánh vào trung tâm ĐTMTT, đồng thời rà soát lại quỹ đất trên địa bàn Q.2 đề xuất phạm vi giao đủ 160 ha đất để xây dựng khu TĐC thuộc khu ĐTMTT, tính đến việc thu hồi đất của các dự án chậm triển khai theo thời hạn luật định”.

Bên cạnh đó, “giao Trưởng Ban quản lý Đầu tư- Xây dựng khu ĐTMTT phối hợp Kiến trúc sư trưởng hoàn chỉnh nội dung hướng dẫn điều chỉnh nhiệm vụ thiết kế quy hoạch chi tiết Khu ĐTMTT trình UBND TP.HCM phê duyệt ban hành. Trên cơ sở nội dung đã chuẩn bị phân định rõ nội dung có tính nguyên tắc và các gợi ý định hướng nghiên cứu nhằm nêu bật được ý đồ quy hoạch theo chỉ đạo của Ban thường vụ Thành ủy…”.

Như vậy, bằng việc ra đời Công văn 77/TB-VP, UBND TP.HCM, đã thể hiện rõ chỉ đạo Sở Địa chính và Kiến trúc sư trưởng phải cắm mốc giao đủ 770ha đất cho khu trung tâm. Tuy nhiên, điều đáng nói là UBND TP.HCM sẽ lấy đất ở đâu để giao đủ 770ha, trong khi theo theo Tờ trình 1861/TT-UB-QLĐT ngày 27/5/1996 thì trong 770ha đã có 130ha mặt nước sông Sài Gòn nghĩa là chỉ còn 640ha mặt đất. Điều đó đồng nghĩa với việc, nếu UBND TP.HCM muốn có đủ 770ha đất trung tâm thì phải cắt phần đất 160 ha TĐC của dân để bù vào, hoặc phải lấp 130ha mặt nước sông Sài Gòn (mà điều này thì không được làm).

Đây là văn bản cũng như là “tấm vé thông hành” đắc dụng nhất để ngay sau đó, khu ĐTMTT dần dần bị băm nát, thay đổi hoàn toàn so với quy hoạch chi tiết mà UBND TP.HCM đã thuê công ty SASAKI thiết kế và được Bộ Xây dựng thẩm định.

Nếu căn cứ theo sự chỉ đạo trên thì khu TĐC của người dân đã bị “đánh bật” ra khỏi quy mô 930ha đã được chính phủ phê duyệt. Điều này đồng nghĩa với việc UBND TP.HCM tự điều chỉnh cả về quy mô và phạm vi quy hoạch (QH) trái với QH chung xây dựng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại QĐ 367/TTg. Và nếu nói như đại đa số người dân thì UBND TP.HCM đã phá vỡ QH xây dựng khu ĐTMTT ngay từ trong trứng nước.

Vì sao UBND TP.HCM phải “di dời” khu TĐC thành nhiều điểm?

Xin nhắc lại, trong đồ án QH chung xây dựng khu ĐTMTT (tỷ lệ 1/5000) và đề án QHCT xây dựng khu ĐTMTT tỷ lệ 1/2000 do công ty SASAKI lập đều thống nhất một khu trung tâm ĐTMTT quy mô 737ha với các bản đồ thể hiện đầy đủ, đồng bộ, hoàn chỉnh về không gian kiến trúc đô thị như: các ô phố, các khu nhà hoàn chỉnh, các khu chức năng, hệ thống công viên cây xanh, kênh rạch, hồ nước, hệ thống cầu đường…tất cả đều liên thông, liền mạch và không hề có khu nào là khu đô thị chỉnh trang mà UBND TP đã tự “sáng tác” ra sau này.

Mặt khác, tại bản đồ quy hoạch sử dụng đất đai đi kèm QĐ 367/TTG của Chính phủ đã thể hiện khu TĐC liền kề với khu trung tâm, đồng thời ranh giới giữa hai khu này là những đoạn rõ ràng…nhưng tại bản đồ quy hoạch sử dụng đất (land use plan) do công ty SASAKI xác lập được đính kèm với QĐ phê duyệt 6565 và 6566 đã được UBND TP cho vẽ một đường dích zắc, lắt léo, thò lên, thụt xuống theo ranh giới của các dự án tư nhân, đang được phân lô, bán nền và coi đó là ranh quy hoạch của khu trung tâm. Đưa 28 dự án tư nhân ra khỏi ranh quy hoạch mà thực tế đây chính lại là đất để TĐC cho dân?

Theo tìm hiểu, ranh giới quy hoạch này đã được UBND TP.HCM đưa vào bất hợp pháp, trái hoàn toàn với ranh của QĐ 367/TTG đã được Chính phủ phê duyệt. Với động tác này, UBND TP.HCM đã đem được một phần đất TĐC (trong số 160ha) dành cho dân ở phường Bình Khánh nhập vào khu trung tâm tạo thành khu dân cư phía Đông. Mặt khác, 28 dự án phân lô, bán nền nằm trong khu vực 80ha chỉnh trang chính là một phần trong số 160ha đất TĐC của dân đã bị xẻ thịt, chia phần cho các công ty tư nhân.

Có thể chứng minh thêm ranh quy hoạch khu trung tâm ĐTMTT được thành phố vẽ nên sau này là bất hợp pháp nhằm tránh không đụng vào các dự án tư nhân này bởi, công ty SASAKI đã nghiên cứu hoàn chỉnh 737 ha chứ không nghiên cứu tách ra làm hai phần 657ha và 80ha chỉnh trang. Điều này càng được nhận thấy rõ ràng hơn khi phần đất 80 ha chỉnh trang các khu chức năng có số liệu bỏ ngõ (chưa được nghiên cứu), còn cơ cấu sử dụng đất của khu trung tâm ĐTM 657ha theo QĐ6565 thì người dân nghi vấn không phải là số liệu thiết kế riêng của đồ án QHCT 657ha mà là số liệu “sàng sê” từ số liệu nghiên cứu 737ha mà có bởi UBND TP.HCM không thể bỏ cả hàng trăm nghìn USD để mua một bản thiết kế dở dang từ công ty SASAKI.

Theo phản ánh của người dân, việc UBND TP.HCM “đẻ” thêm ra 80ha khu chỉnh trang là một mũi tên bắn trung nhiều đích. Thứ nhất, Thành phố sẽ hợp thức hóa được việc giao trái luật 80ha đất TĐC của dân mà các cấp chính quyền đã giao trái phép cho 27 công ty tư nhân trước đó, hoàn tất quá trình di chuyển khu TĐC của dân ra thành nhiều điểm khác nhau và ở nhiều nơi chứ không nhất thiết phải ở giáp ranh khu trung tâm.

Tiếp đó, UBND TP.HCM dùng QĐ 6565 và 6566 đưa khu đô thị chỉnh trang ra ngoài phạm vi quy hoạch chi tiết xây dựng khu ĐTMTT để các chủ đầu tư 27 dự án này không bị thu hồi đất theo QĐ số 1997/QĐ-UB mà đúng ra UBND TP.HCM phải thu hồi đất QH đã được giao bất hợp pháp nhưng đã không làm như thế, trái lại lại quyết liệt thu hồi đất đang sử dụng hợp pháp của dân, tạo ra sự bất công xã hội gay gắt, dân không thể đồng tình”.