Tờ Tin tức Tham khảo Trung Quốc ngày 6 tháng 3 dẫn nguồn tin từ Nhật Bản cho hay chính quyền Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe chính thức khởi động "ngoại giao tàu tuần tra", cung cấp viện trợ cho các nước ven bờ Biển Đông có năng lực cảnh giới còn hạn chế, từ đó đối phó với các hoạt động không ngừng “bành trướng” trên biển của Trung Quốc.
Cấp 2 tàu cũ cho Malaysia
Sáng 4/3, một chiếc tàu tuần tra cỡ lớn, sơn màu trắng, dài 90 m cung cấp cho Malaysia, đã rời nhà máy máy đóng tàu ở thành phố Onomichi, tỉnh Hiroshima. Tàu tuần tra này có tên là Erimo, vốn thuộc lực lượng bảo vệ bờ biển ở thành phố Kushiro (Hokkaido).
Tháng 1/2017, các tàu tuần tra Erimo và Oki được Nhật Bản đồng thời cho nghỉ hưu, nay sắp trở thành tàu tuần tra của Lực lượng bảo vệ bờ biển Malaysia.
Việc cung cấp tàu tuần tra lần này có nguồn gốc từ sự kiện xảy ra vào tháng 3/2016 ở vùng biển Borneo. Khi đó, có gần 100 tàu cá Trung Quốc xâm phạm “vùng đặc quyền kinh tế” của Malaysia, bên cạnh có sự hộ tống của tàu tuần tra cỡ lớn thuộc Cảnh sát biển Trung Quốc.
Theo nguồn tin từ Chính phủ Nhật Bản, khi theo dõi các tàu cá của Trung Quốc vào thời điểm đó, tàu thực thi pháp luật cỡ nhỏ của Malaysia đã bị tàu cảnh sát biển Trung Quốc xua đuổi. Do đó, Malaysia đã đề nghị Nhật Bản nhanh chóng cung cấp tàu tuần tra cỡ lớn.
Theo quan chức Lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản, do chế tạo tàu mới phải mất thời gian 3 năm. Vì vậy, Nhật Bản bàn giao cho Malaysia 2 tàu tuần tra sắp nghỉ hưu là để nhanh chóng hình thành sức chiến đấu sau khi được cải tạo.
Trên thực tế, đây là lần đầu tiên Nhật Bản cung cấp tàu tuần tra cho nước ngoài khi nó còn đang trong biên chế của Lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản.
Không chỉ cung cấp "phần cứng"
Trong năm tài khóa mới, Lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản sẽ lập ra một chức vụ mới chuyên trách thúc đẩy "hợp tác quốc tế". Tiểu ban hợp tác 6 người sẽ tiến hành chỉ đạo đối với việc các nước ven bờ Biển Đông ứng phó với hoạt động vi phạm pháp luật của tàu cá nước ngoài và việc sử dụng tàu. Mục đích là để hỗ trợ cho xây dựng trật tự trên biển dựa trên luật pháp.
Trong hội đàm cấp cao khi thăm Việt Nam vào tháng 1/2017, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cho biết: "Hy vọng tiếp tục tăng cường hợp tác phòng vệ và bảo đảm an ninh với trung tâm là lĩnh vực hàng hải".
Đồng thời, ông Shinzo Abe còn cho biết Nhật Bản sẽ cung cấp khoản vay bằng đồng Yên, bao gồm kinh phí chế tạo 6 tàu tuần tra. Tổng số lượng tàu cung cấp cho Việt Nam sẽ lên tới 13 chiếc.
Kiềm chế "bành trướng" ở Biển Đông
Hiện nay, khả năng thực thi luật pháp của các nước ven Biển Đông còn hạn chế. Ngoài Việt Nam, chính quyền Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe còn quyết định cung cấp 2 tàu tuần tra cũ cho Malaysia, dành khoản vay để cung cấp 12 tàu tuần tra cũ cho Philippines.
Mong muốn của Nhật Bản chính là hỗ trợ các nước xung quanh Biển Đông ở Đông Nam Á tăng cường khả năng cảnh giới trên biển, thúc đẩy xây dựng một thể chế không cho phép "Trung Quốc dựa vào thực lực để làm thay đổi hiện trạng".
