Theo hãng tin RIA Novosti và TASS, vào khoảng 15h20’ theo giờ Moscow ngày 9/8, một vụ nổ đã xảy ra tại căn cứ quân sự Saki ở làng Novo Fedorovka, phía tây Crimea. Căn cứ quân sự này thuộc quyền quản lý của Bộ Quốc phòng Nga, có các máy bay cánh cố định và trực thăng, được sử dụng làm nơi thực hành cất cánh và hạ cánh của các máy bay trên tàu sân bay.
Các nhân chứng cho biết họ đã nghe thấy ít nhất 12 tiếng nổ với cường độ khác nhau từ căn cứ không quân, 3 trong số đó là những tiếng nổ đặc biệt lớn. Một vụ nổ khác xảy ra sau đó khoảng 30 phút, các nhân chứng cho biết đây là vụ nổ lớn nhất, khói đen bốc thẳng lên bầu trời. Vụ nổ kéo dài liên tục trong khoảng một giờ.
Vụ nổ đã tàn phá một thị trấn gần đó, với các cửa sổ bị thổi tung, các tòa nhà cao tầng bị mất điện và làm hư hại các cửa hàng và trung tâm văn hóa.
 |
AP dẫn nguồn tin Không quân Ukraine nói 9 máy bay Nga bị phá hủy trong vụ nổ chiều 9/8. |
Sau khi vụ nổ xảy ra, ngôi làng Novo Fedorovka ở Crimea đã được đặt trong tình trạng khẩn cấp. Cảnh sát đã phong tỏa một khu vực dài 5 km gần đó, khoảng 30 người đã được di dời đến các căn hộ khác hoặc khách sạn.
Giám đốc hành chính khu vực Crimea Aksyonov ngày 10/8 cho biết ủy ban điều tra đang kiểm tra các tòa nhà bị hư hại và hiện đang chờ kết quả điều tra. Theo ông Aksyonov, có tổng cộng 62 tòa nhà chung cư và khoảng 20 cơ sở thương mại bị hư hại.
Theo cơ quan y tế Crimea, tính đến ngày 10/8, vụ nổ đã khiến 1 người chết và 14 người bị thương, trong đó có 2 trẻ vị thành niên, tất cả những người thương vong đều là dân thường. Video lan truyền trên mạng cho thấy những du khách gần đó đã chứng kiến vụ nổ và vội vã sơ tán. Theo Bộ Du lịch Nga, không có du khách nào bị thương trong vụ nổ.
 |
Du khách chứng kiến vụ nổ từ xa (Ảnh: QQ). |
Theo trang tin Hồng Kông Đông Phương, sân bay Saki xảy ra vụ nổ là nơi đóng quân của Trung đoàn Hàng không cường kích độc lập số 43 của Hải quân Nga thuộc biên chế Hạm đội Biển Đen, được trang bị 12 máy bay chiến đấu Su-30SM, 6 máy bay cường kích Su-24M và 6 máy bay cường kích Su-24MR.
Nguồn tin quân đội Nga nói rằng vụ nổ một số kho đạn chủ yếu là do vi phạm các quy định về an toàn cháy nổ, nhấn mạnh không có dấu hiệu, bằng chứng hoặc sự thật rằng có ai đó cố tình kích nổ kho bom đạn để gây nổ.
Giới chức chính quyền Ukraine chưa công khai thừa nhận đã xúi giục vụ tấn công, nhưng một quan chức quân sự cấp cao nắm chắc về vấn đề này nói với tờ New York Times rằng người ta đã sử dụng một thiết bị sản xuất ở Ukraine để thực hiện vụ tấn công, đồng thời cho biết thêm sân bay này thỉnh thoảng đã điều động máy bay đến tấn công quân đội Ukraine hoạt động tại khu vực Quân khu phía nam của Ukraine và tiết lộ lực lượng nổi dậy trung thành với chính phủ Kiev chống lại sự chiếm đóng của Nga đã tiến hành vụ tập kích.
Đêm đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thề rằng Ukraine phải "giải phóng" Crimea. Ông Zelensky nói với lập trường cứng rắn: “Cuộc chiến bắt đầu ở Crimea này phải kết thúc ở Crimea.”
 |
Tối 9/8, ông Zelensky tuyên bố sẽ chiếm lại Crimea (Ảnh: Guancha). |
Ông nhấn mạnh không quên cuộc chiến tranh của Nga đối với Ukraine bắt đầu bằng việc chiếm đóng Crimea, cáo buộc Nga đã thay đổi khu vực này từ một trong những nơi tốt đẹp nhất ở châu Âu thành một trong những nơi nguy hiểm nhất ở châu Âu, đồng thời mang lại sự đàn áp quy mô lớn, vấn đề môi trường, tuyệt vọng kinh tế và chiến tranh.
Các quan chức Mỹ gần đây chỉ ra rằng Ukraine có thể sử dụng vũ khí tiên tiến do Mỹ hỗ trợ để tấn công các mục tiêu ở Crimea, bao gồm các cơ sở hạ tầng quan trọng hỗ trợ các hoạt động quân sự và cho việc chiếm đóng và cai quản, vì Mỹ cho rằng Crimea bị Nga chiếm đóng bất hợp pháp và nó có liên quan mật thiết về việc Nga chiếm đóng miền đông Ukraine. Tuy nhiên, đạn dược Mỹ cung cấp cho hệ thống tên lửa cơ động cao M142 HIMARS cho Ukraine không bao gồm loại Tên lửa đạn đạo chiến thuật lục quân (ATACMS), bác bỏ loại hỏa lực tầm xa này tấn công sân bay Saki từ mặt trận.
Có suy đoán rằng vụ nổ là do Ukraine gây ra, một tuyên bố mà Nga đã bác bỏ. RIA Novosti và các cơ quan truyền thông khác dẫn các nguồn tin quân sự nói rằng vụ nổ là do kho vũ khí hàng không vi phạm các yêu cầu an toàn phòng cháy chữa cháy và không có dấu hiệu hoặc bằng chứng cho thấy nó bị pháo kích hoặc do con người cố tình gây ra. Bộ Quốc phòng Nga cho biết căn cứ này không bị tấn công và không có thiết bị hàng không nào bị hư hại.
 |
New York Times ngày 9/8 đưa tin Quân đội Ukraine đã lên kế hoạch cho vụ tấn công sân bay Saki. |
Hiện tại, không có dấu hiệu rõ ràng cho thấy vụ nổ này do phía Ukraine thực hiện. Ukraine cũng chưa nhận trách nhiệm về vụ nổ. Trợ lý tổng thống Ukraine Mikhailo Podoljak phủ nhận trong một cuộc trả lời phỏng vấn đài truyền hình: "Tất nhiên là không. Chúng tôi không liên quan gì với vụ này."
Bộ Quốc phòng Ukraine mỉa mai trên Facebook rằng họ không thể xác nhận nguyên nhân vụ cháy, nhưng “xin một lần nữa nhắc nhở mọi người tuân thủ các quy định an toàn phòng cháy chữa cháy, không nên hút thuốc ở một số nơi không xác định”.
Đài BBC của Anh phân tích, nếu Ukraine chịu trách nhiệm về vụ tấn công, đây sẽ là một bước leo thang lớn của cuộc xung đột, vì đây là cuộc tấn công lớn đầu tiên vào Crimea, trước nay chỉ giới hạn xung quanh bán đảo.
Trước đó, ông Medvedev, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Liên bang Nga, ngày 27/6 đã cảnh báo "bất kỳ nỗ lực nào nhằm xâm lược Crimea" đều bị coi là lời tuyên chiến với Nga. Nếu bất kỳ thành viên NATO nào làm như vậy, đồng nghĩa với việc toàn bộ NATO xung đột với Nga, có thể dẫn đến chiến tranh thế giới thứ ba; đó sẽ là “một thảm họa toàn diện".
Theo trang tin Trung Quốc Guancha, ngay sau khi ông Zelensky tuyên bố sẽ chiếm lại Crimea, vào đêm ngày 9/8, các tên lửa và đạn pháo của Nga đã tấn công dữ dội các khu vực khác nhau của Ukraine từ Zaporozhye ở phía nam đến Kharkov ở phía bắc. Tổng cộng 13 người được cho là đã chết và 5 người bị thương nặng ở vùng Dnipropetrovsk, miền trung Ukraine vào ngày 10.
Hãng tin Mỹ AP đêm ngày 10/8 đưa tin, Lực lượng không quân Ukraine cùng ngày 10/8 nói, có tổng cộng 9 máy bay chiến đấu của Nga đã bị phá hủy trong vụ nổ quy mô lớn tại sân bay Saki ở Novo Fedorovka, Crimea.
AP cho biết, Bộ Quốc phòng Nga trước đó bác bỏ thông tin nói có máy bay bị hư hại trong vụ nổ và vụ nổ tại sân bay là do một cuộc tấn công. Cho đến nay, phía Ukraine vẫn không công khai nhận trách nhiệm về vụ nổ.
 |
Ảnh sân bay Saki do vệ tinh PLANT của Mỹ chụp 4 tiếng trước khi xảy ra vụ nổ khiến người ta nghi ngờ Mỹ có liên quan đến vụ việc (Ảnh: QQ). |
Trung tâm tư vấn “Institute for the Study of War” (Viện nghiên cứu chiến tranh) của Mỹ cho biết họ không thể xác định độc lập nguyên nhân của vụ nổ, nhưng cho rằng, các vụ nổ đồng thời ở cả hai địa điểm tại căn cứ này đã loại trừ khả năng xảy ra hỏa hoạn ngẫu nhiên, vì vậy không thể loại trừ việc nó bị phá hoại hoặc bị tên lửa tấn công.
Theo AP, có nhà phân tích cho rằng Ukraine có thể đã sử dụng tên lửa chống hạm để tấn công căn cứ này. Cố vấn tổng thống Ukraine Oleksi Arestovich ám chỉ trên mạng xã hội rằng vụ nổ có thể do vũ khí tầm xa của Ukraine gây ra.
Chuyên gia quân sự Ukraine Zhdanov cho rằng, vũ khí mà Ukraine sử dụng có thể là tên lửa chống hạm "Neptune". Loại tên lửa có tầm bắn khoảng 200 km này có thể được cải tiến để đánh các mục tiêu mặt đất. Ông Zhdanov cho biết thêm, quân đội Ukraine cũng được trang bị tên lửa chống hạm Harpoon do phương Tây cung cấp, có tầm bắn khoảng 300 km.
