"Tôi đã quyết định: một phần quan trọng của lực lượng quân sự Nga hoạt động tại Syria sẽ trở về nước”, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố trong chuyến thăm bất ngờ tới căn cứ không quân Khmeimim của Nga, gần tỉnh Latakia của Syria, bên bờ Địa Trung Hải vào ngày 11/12 vừa qua. Ông Putin cũng cảnh báo nếu các phần tử khủng bố lại cố gắng "ngóc đầu dậy" một lần nữa ở Syria, Nga sẽ tấn công chúng theo cách mà chúng chưa từng thấy trước đây.
Ông Putin cũng lưu ý rằng Nga sẽ vẫn duy trì căn cứ không quân và hải quân tại Syria. Tổng thống Nga đã nhận được sự đón tiếp của người đồng cấp Syria Bashar al-Assad và Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu khi tới Syria. Ngoài ra, trong chuyến công du Trung Đông lần này, ông Putin còn thăm cả Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngày 6/12, Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga đã tuyên bố: "Không có vùng lãnh thổ nào ở Syria còn bị IS kiểm soát", mà chỉ còn lại "một số điểm kháng cự". Tháng trước, Tổng thống Syria Bashar Assad đã cám ơn Tổng thống Putin vì đã cứu đất nước ông và vì sự trợ giúp của Nga đối với Syria. Chiến dịch của Nga đã giúp chính phủ Syria đánh bại cả lực lượng nổi dậy lẫn tổ chức khủng bố IS trên phần lớn đất nước. Quân đội chính phủ và đồng minh đã giành lại tất cả khu vực thành thị lớn của đất nước.
Giờ đây, trọng tâm đang chuyển từ hoạt động chiến sự sang các nỗ lực ngoại giao nhằm thúc đẩy dàn xếp hòa bình và xây dựng đất nước. Các cuộc hòa đàm Geneva do Liên Hợp Quốc làm trung gian có vẻ đang rơi vào bế tắc. Matxcơva luôn ủng hộ tiến trình do Liên Hợp Quốc bảo trợ nhưng tiến trình này chưa bao giờ đạt được bất cứ kết quả nào dù nhỏ bé. Trong hoàn cảnh đó, Nga đã tăng cường các nỗ lực ngoại giao.
Tổng thống Putin đã đề nghị tổ chức một hội nghị về Syria tại thành phố Sochi của Nga vào đầu năm 2018. Các nhóm người Kurd và phe nổi dậy chống Assad đều được mời. Diễn đàn này sẽ có đại diện lớn hơn hẳn các cuộc hòa đàm Geneva do Liên Hợp Quốc làm trung gian. Vòng đàm phán thứ 8 tại Astana - một nỗ lực của Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran - sẽ được tổ chức cho đến cuối tháng 12. Tiến trình Astana đưa ra kế hoạch thiết lập các khu vực giảm leo thang tại Syria và hiện đã có hiệu quả.
Nga đang cố gắng tạo thuận lợi cho cuộc đối thoại toàn diện giữa các nhóm sắc tộc trong khu vực. Nga cũng đang hỗ trợ các thủ lĩnh bộ lạc địa phương thành lập Ủy ban Quản lý các vùng lãnh thổ phía đông của tỉnh Deir Ezzor để họ có thể xây dựng một chính quyền địa phương sẽ chịu trách nhiệm duy trì trật tự xã hội và phân phối viện trợ nhân đạo.
Matxcơva tiếp tục duy trì quan hệ với Mỹ và Israel, đồng thời đóng vai trò hòa giải để xoa dịu căng thẳng và ngăn chặn các sự cố. Quân đội Nga vẫn duy trì quan hệ và hợp tác với người Kurd, bao gồm cả những người thành lập liên minh Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do Mỹ hậu thuẫn. Lực lượng Không quân Vũ trụ Nga thậm chí còn yểm trợ hỏa lực từ trên không giúp người Kurd chiến đấu chống lại IS ở miền đông Syria.
Tại Deir Ezzor, quân đội Nga đã hậu thuẫn quân đội Syria ở bờ tây sông Euphrates, và nỗ lực phối hợp với người Kurd ở bờ đông của sông. Lực lượng người Kurd cũng bày tỏ sẵn sàng đảm bảo an toàn cho các chuyên gia quân sự Nga đang hoạt động ở bờ đông sông Euphrates.
Rezan Gilo, đồng chủ tịch Cơ quan Quốc phòng của khu vực người Kurd ở Syria (Rojava), nói với Kurdistan 24 rằng SDF, do Đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd (YPG) kiểm soát, sẽ cân nhắc đến việc gia nhập quân đội Syria. "Không có vấn đề gì khi lực lượng của chúng tôi gia nhập quân đội Syria nếu một hiến pháp mới của Syria được soạn thảo trên cơ sở liên bang và quyền của tất cả thành viên trong liên bang Syria đều được đảm bảo", ông Gilo tuyên bố.
Gần đây người Kurd đã bị Washington bỏ rơi, bất chấp sự hỗ trợ không thể thiếu của lực lượng này đối với SDF. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã phát biểu rằng "YPG được trang bị vũ khí, nhưng khi liên minh ngừng các chiến dịch thì rõ ràng bạn không cần đến lực lượng này nữa. Bạn cần an ninh, bạn cần lực lượng cảnh sát, đó là lực lượng địa phương, đó là những người đảm bảo rằng IS không quay trở lại".
Khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự ở Syria theo yêu cầu của chính phủ nước này, đã có nhiều dự đoán cho rằng Nga sẽ bị sa lầy trong cuộc xung đột. Nhưng chỉ sau 2 năm, quân đội Nga và Syria đã giành chiến thắng. Với lực lượng và trang thiết bị rất hạn chế cũng như bị tổn thất không đáng kể, Matxcơva đã hoàn thành tất cả các mục tiêu quan trọng đề ra.
Chỉ một số lượng nhỏ binh sĩ được triển khai tới Syria. Vào các thời điểm khác nhau, không quân Nga ước tính cũng chỉ điều động khoảng 30-50 chiến đấu cơ và 16-40 máy bay trực thăng. Gần như tất cả các chỉ huy cấp cao của quân đội Nga đều đã luân phiên tham gia chiến dịch tại Syria và đã thu được những kinh nghiệm chiến đấu vô giá.
Tình hình chính trị và quân sự của chính quyền Assad, vốn gần như vô vọng vào mùa thu 2015, đến nay đã có nhiều tiến triển. Chính phủ Syria hiện đang nắm quyền kiểm soát trên 90% lãnh thổ. IS đã thất bại thảm hại trong khi các nhóm Hồi giáo cực đoan khác đã suy yếu, tan rã, bị cô lập quân sự và không còn là mối đe dọa.
Tổng thống Nga đã cho thấy ý định chuyển các nỗ lực ngoại giao từ giảm leo thang bạo lực sang tìm kiếm giải pháp chính trị cho cuộc xung đột Syria. Nga đã không ngừng thúc đẩy các nỗ lực ngoại giao nhằm khôi phục đối thoại giữa các phe phái tham chiến ở Syria. Matxcơva hiện giờ đã trở thành trung gian then chốt của một thỏa thuận hòa bình. Không giống Mỹ, Nga đã đạt được thành tựu về quân sự và ngoại giao, cũng như gia tăng được ảnh hưởng chính trị.
Nga có thể làm được những điều mà không một nước nào khác có thể, đó là mang lại hòa bình cho một đất nước bị chiến tranh tàn phá và nêu gương cho những nước bị rơi vào cảnh nội chiến và xung đột vũ trang khác. Trở lại vũ đài quốc tế như một người chơi chính độc lập trong trò chơi địa chính trị, Nga đang trong quá trình trở thành người bảo hộ an ninh quan trọng nhất ở Trung Đông, Văn hóa Chiến lược khẳng định.
