Hiện đại hóa xe tăng Liên Xô, phải chăng Nga không có tiền phát triển Armata?

VietTimes-- Thập kỷ tiếp theo, quân đội Nga sẽ sử dụng tăng thiết giáp nào? Các chuyên gia phương Tây cho rằng, sẽ không có nhiều thay đổi do T-14 thực sự đắt. Tháng 4.2017, tư lệnh trưởng lục quân, tướng Oleg Salyukov cho biết, đến năm 2020, tỷ lệ công nghệ hiện đại trong lực lượng tăng thiết giáp đạt 70%.
Xe tăng hiện đại Armata. Ảnh minh họa Rusvesna
Xe tăng hiện đại Armata. Ảnh minh họa Rusvesna

Nhưng các nhà bình luận phương Tây và các tướng lĩnh NATO mừng hụt, họ đang hy vọng nước Nga bị cuốn vào vòng xoáy của công nghệ hiện đại, làm suy giảm nền kinh tế dân sự như cuộc chạy đua vũ trang trước năm 1991 và đối mặt với sự bất ổn chính trị như thời kỳ Gorbachov. Nhưng có vẻ điều đó không xảy ra.

Một trong những xe tăng, thiết giáp đắt đỏ và hiện đại nhất hiện nay được tính là xe T-14 Armata. Nhưng theo kế hoạch vũ khí trang bị cấp quốc gia, đến năm 2020, quân đội Nga chỉ được biên chế có khoảng 150 xe. Số lượng có tăng hay không còn phụ thuộc vào năng lực phát triển xe tăng mới của châu Âu và Mỹ!

Giải thích đòi hỏi của công luận về việc sản xuất đại trà T-14, ngày 30.07.2018 Phó Thủ tướng Yury Borisov, chịu trách nhiệm về tiến trình phát triển công nghiệp quốc phòng Nga cho biết: “hiện nay quân đội Nga không có nhu cầu cấp thiết phải chuyển loại tăng thiết giáp sang Armata và xe thiết giáp bánh hơi "Boomerang". Những nguyên mẫu này thực sự đắt đỏ và đó là nền tảng tương lai của tăng thiết giáp.

Hiện nay, quân đội Nga tập trung hiện đại hóa các phương tiện chiến đấu có từ thời Xô Viết, đó là các xe T-72, BMP-4, BTR-82. Những xe này hoàn toàn không thua kém các xe chiến đấu của châu Âu và Mỹ, hơn thế nữa những xe này hiện đang có nhu cầu cao và sử dụng hiệu quả ở các quốc gia nước ngoài, do đó việc sản xuất hàng loạt xe mới, hiện đại sẽ là một tổn thất không nhỏ đối với nền kinh tế Nga.

Những xe tăng thiết giáp hiện nay, được liên tục nâng cấp và hiện đại hóa hệ thống điện tử, thông tin liên lạc và các giải pháp phòng thủ bảo vệ trước hỏa lực của đối phương. Chính vì vậy Nga có thể duy trì được sức mạnh mặc dù ngân sách quốc phòng thấp.

Trên chiến trường hiện nay, các xe tăng Т-72 so với Abrams của Mỹ, Leclercats của Pháp và Leopards của Đức rẻ hơn nhiều về giá cả, nhưng có hiệu quả tác chiến cao và chất lượng, hơn hẳn về khả năng sống còn và độ tin cậy trong khai thác sử dụng.

Chính vì vậy đến nay, Bộ Quốc phòng chỉ ký hợp đồng mua 2 tiểu đoàn tăng hiện đại Т-14 và một tiểu đoàn thiết giáp BMP hạng nặng T-15 trên thân xe Armata. Nhưng định hướng mới của quân đội Nga lại là hiện đại hóa sâu, đặc biệt là công nghệ thông tin, tự động hóa và quang ảnh điện tử đến mức cao nhất, phát triển các xe tăng Т-72, Т-80 và Т-90 lên phiên bản Т-72B3М, Т-80BVМ và Т-90М.

Т-72B3М, phiên bản hiện đại hóa cuối cùng của xe tăng T-72, tăng cường các tính năng kỹ chiến thuật then chốt của xe. Những nâng cấp đặc trưng nhất là động cơ diesel 1130 mã lực hoàn toàn mới, giáp phản ứng nổ Relikt trên sườn xe, thân xe và tháp pháo.

Ngoài ra, xe tăng được lắp đặt hệ thống điều khiển hỏa lực hiện đại: kính ngắm Sosna-U ngày đêm, máy tính đường đạn kỹ thuật số, thiết bị đo xa laser và dẫn đường tên lửa bắn qua nòng pháo, kính ngắm toàn cảnh trưởng xe.

Biên chế đạn dược của xe được tăng cường đạn xuyên giáp dưới cỡ cải tiến, có khả năng xuyên phá cao hơn. Ngoài ra, xích xe tăng cũng được nâng cấp, tăng thời hạn sử dụng và cải thiện đáng kể lực bám đất. Quân đội Nga sẽ đổi biên chế các xe nâng cấp sâu, khoảng 150-200 xe /năm

Không chỉ dừng lại ở T-72, công nghiệp quốc phòng Nga tiếp tục hiện đại hóa triệt để xe tăng T-80U, còn gọi là xe tăng “phản lực” do động cơ tua bin cho tốc độ rất cao mà không xe tăng nào trang bị động cơ diesel có. Trong thời kỳ Liên Xô, xe tăng T-80U được sử dụng để tiến công và cơ động nhanh, một đòn đột phá quyết định tốc độ cao, chọc thủng chiến tuyến đối phương khi không có một phương tiện chống tăng nào ngăn chặn được, kể cả trực thăng mang tên lửa săn tăng.

Xe tăng T-80U hiện đang chuyên biệt hoạt động trên vùng cực bắc do tua-bin khí không đòi hỏi thời gian làm nóng động cơ để nổ máy, trong khi động cơ diesel cần được sấy nóng trong thời tiết giá lạnh để khởi động.

Phiên bản hiện đại hóa sâu T-80BVM, được trang bị tổ hợp điều khiển vũ khí mới tương tự như T-72B3M Reflex, hệ thống giáp phản ứng nổ mới, hệ thống điều khiển hỏa lực đồng bộ hóa với hệ thống trên xe tăng T-72B3M nhằm giảm thiểu chi phí của chương trình hiện đại hóa và hình thành không gian tác chiến dạng mạng Net. Xe tăng T-80 BVM lắp đặt thêm các bộ phận cải tiến nhằm tiết kiệm nhiên liệu cho động cưo, tăng khả năng bám đường của xích xe tăng khi cơ động tốc độ cao.

Bộ quốc phòng Nga định hướng hiện đại hóa 400 xe tăng T-90A hiện đại nhất của quân đội Nga. Trên xe tăng được lắp đặt tháp pháo mới với pháo nòng trơn 2A82-1M (tương tự như của Armata), hệ thống điều khiển hỏa lực Kalina thế hệ tiếp theo, súng máy phòng không 12,7 mm Kord điều khiển từ xa.

Là xe tăng chủ lực dành cho xuất khẩu, ngoài giáp phản ứng nổ, T-90M được trang bị hệ thống phòng thủ tích cực Arena-M, có khả năng đánh chặn và tiêu diệt tất cả các đạn tên lửa chống tăng hiện đại và phóng lựu diệt tăng RPG trên đường bay tấn công xe. Những xe tăng này sẽ có trọng tâm là xuất khẩu do thể hiện rất tốt trên chiến trường Syria, đối mặt với nhiều loại tên lửa diệt tăng hạng nặng, bao gồm cả TOW của Mỹ

Để tăng khả năng sống còn trong các cuộc chiến tranh du kích, ví trí lắp thùng nhiên liệu và khoang chứa đạn được tối ưu hóa, trên xe lắp các tấm giáp nhằm bảo vệ kíp xe và trang thiết bị ngoài xe tránh bị mảnh bom, đạn phá hỏng, gây mất khả năng chiến đấu. Ngoài ra xe còn lắp thêm một số camera, để trưởng xe có thể quan sát được cùng một lúc nhiều hướng hai bên và phía sau xe khi chiến đấu.

Theo chương trình vũ khí trang bị nhà nước hiện nay, trong lĩnh vực tăng thiết giáp, hai dự án quy mô lớn đang được thực hiện đồng thời. Quân đội Nga kéo dài thời hạn áp dụng thử các xe tăng, thiết giáp hiện đại, tích lũy kinh nghiệm và ra phương án nâng cấp theo sự phát triển của khoa học công nghệ để trong điều kiện cần thiết sẽ sản xuất hàng loạt các xe chiến đấu thế hệ mới: xe tăng Armata, xe bộ binh chiến đấu Kurganets và thiết giáp Boomerang.

Trong khi đó, dự án thứ hai đáp ứng yêu cầu sẵn sàng chiến đấu ngay bằng những xe tăng có từ thời Liên Xô, được nâng cấp và cải tiến sâu. Những xe tăng này nếu so với các phương tiện chiến đấu của NATO vẫn tương đương, thậm chí có một số đặc điểm còn vượt trội.

Bằng giải pháp song song, Bộ Quốc phòng Nga đang chuyển quả bóng đầu tư vào các phương tiện chiến tranh cho NATO. Các quốc gia phương Tây, bao gồm cả Mỹ đều phải tìm kiếm giải pháp để đối phó với một thế hệ xe tăng mới Armata nhưng cũng phải nâng cấp các dòng xe hiện tại.

Trong tình huống này, chính châu Âu và Mỹ đối mặt với thực tế khó khăn. Trong điều kiện tác chiến phi hạt nhân, Nga vẫn có một nhóm vũ khí tiên tiến để có thể chiếm ưu thế về tăng, thiết giáp dòng Armata và vũ khí hiện đại để đối đầu ngay tức khắc.

Mỹ và phương Tây buộc phải phát triển một dòng xe tăng thiết giáp mới, hiện đại ngang hoặc hơn T-14 Armata, nhưng điều đó cần nhiều năm và nhiều tỷ USD, đến khi đó T-14 Armata có thể cũng khác rất nhiều.

Một điểm quan trọng là khả năng diễn ra một cuộc chiến phi hạt nhân rất khó, nhưng các cuộc chiến ở các nước thế giới thứ 3 vẫn tiếp tục, do đó ngoài T-90M, có thể các nước cũng nhập khẩu T-72 B3M để tăng cường sức mạnh chiến đấu của quốc gia. Nền công nghiệp quốc phòng Nga có thể đợi đến khi phương Tây có một xe tăng mới, tương đương hoặc vượt T-14, nhưng đó là cả một tương lai nhiều thập kỷ và Kremlin muốn dùng tương lai này để phát triển kinh tế.  

Samuel Cranny-Evans, biên tập viên về tăng thiết giáp của tạp chi quân sự Jane’s 360 đăng tải một video phân tích tiến trình hiện đại hóa lực lượng vũ trang Nga và sự đáp trả của NATO với quá trình tái vũ trang kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh.

Ông cho rằng, tình huống này buộc NATO phải tái vũ trang sau hơn một thập kỷ không phát triển vũ khí trang bị, phương tiện chiến tranh. Lúc này các quốc gia châu Âu đang phải đối mặt với khả năng diễn ra một cuộc xung đột thông thường trên quy mô lớn, phương Tây phải bắt đầu một vòng xoáy sản xuất và phát triển vũ khí mới.

Những hiện đại hóa sâu của tăng thiết giáp Nga hiện nay. Phân tích của Samuel Cranny-Evans, video Jane's 360