Bước lùi 5 năm
Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) cho hay đang tổ chức lấy ý kiến các bộ, ngành và các tỉnh, thành về lộ trình kiểm tra khí thải đối với mô tô, xe máy tại 5 thành phố lớn, gồm Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ.
Đà Nẵng là thành phố triển khai đầu tiên, từ tháng 7/2018, với các xe đã sử dụng trên 10 năm, sau đó một năm sẽ áp dụng tiếp với xe chạy trên 5 năm.
Tại Hà Nội, Hải Phòng, TP.HCM và Cần Thơ, xe máy được chia thành các nhóm, trên 10 năm, trên 7 năm và trên 5 năm, với lộ trình áp dụng vào các năm 2020, 2021 và 2022. Sau đó, cách 2 năm, các xe máy này lại phải mang đi kiểm định một lần.
Các xe thuộc diện buộc kiểm định sau khi kiểm tra, đạt kết quả sẽ được cấp tem kiểm định, rồi mới tham gia lưu thông. Xe không đạt phải bảo dưỡng, sửa chữa hoặc nâng cấp, thay thế phụ tùng để kiểm tra lại. Bộ GTVT cũng đang nghiên cứu, đề xuất Chính phủ bổ sung quy định xử phạt vi phạm đối với xe máy tham gia lưu thông mà không có tem kiểm định khí thải.
Theo số liệu của các cơ quan chức năng, số lượng xe máy đang lưu hành trên cả nước đã vượt trên 40 triệu chiếc, trong đó có trên 50% là xe cũ. Với tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng nặng nề như hiện nay, kiểm soát khí thải xe máy là yêu cầu cấp thiết để bảo vệ môi trường, đặc biệt với xe máy, khí thải được cho là độc hại hơn ô tô.
Việc đặt vấn đề kiểm soát khí thải xe máy đã có từ lâu và đến 2010 được cụ thể hóa bằng văn bản của Chính phủ. Theo Đề án kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông tại các tỉnh, thành, phê duyệt tại Quyết định số 909, Việt Nam phấn đấu năm 2013 có 20% số người sử dụng xe máy ở tại Hà Nội và TP.HCM đạt tiêu chuẩn khí thải. Đến 2015, con số này nâng lên từ 80% đến 90%.
Tuy nhiên, đến nay, mục tiêu này đã không thực hiện được và thời hạn lùi lại tận 2018 như đã nói ở trên.
Không dễ dàng
Phần lớn ý kiến cho rằng việc kiểm định khí thải xe máy hiện vẫn gặp nhiều khó khăn.
Theo một số chuyên gia, nếu lấy tuổi xe để đi kiểm định là thiếu khoa học, bởi thông số để xác định xe giảm chất lượng không thể dựa vào thời gian sử dụng.Với một chiếc xe mua cùng một thời điểm, người hành nghề xe ôm sẽ có tần suất sử dụng cao gấp cả trăm lần so với những người làm việc văn phòng. Việc quy định xe máy đăng ký biển số ở Đà Nẵng, Hà Nội, TP.HCM,... sẽ phải kiểm tra khí thải, thì rất nhiều xe mang biển số các tỉnh, thành khác đến đây sử dụng sẽ giải quyết như thế nào, làm sao để kiểm tra?
Việc triển khai kiểm tra khí thải xe máy ở Việt Nam 2018 mới tiến hành thử nghiệm trước khi áp dụng rộng rãi, theo Bộ GTVT, là quá chậm.
Anh Phạm Văn Nguyên, kỹ thuật viên thuộc đại lý xe máy Honda tại Hà Nội, cho biết, nếu áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải thì có đến hơn 50% số xe máy mang đi kiểm tra sẽ phải bảo dưỡng, thay thế một số phụ tùng như xupáp, bộ chế hòa khí, lọc gió,... Chi phí ước tính từ vài chục ngàn tới hàng triệu đồng, nhất là các xe máy cũ. Những người sử dụng xe máy cũ chủ yếu là người nghèo, liệu họ có chịu bỏ ra số tiền lớn để thay thế phụ tùng, đáp ứng tiêu chuẩn khí thải?
Vấn đề quan trọng nữa là chế tài với những xe không đạt tiêu chuẩn khí thải ra sao, nhất là với những xe quá cũ, giá trị không còn lớn và cũng là xe thải ra nhiều khí thải độc hại. Làm sao để người sử dụng phải đi sửa chữa, thay thế phụ tùng?
Về phía cơ quan kiểm định, nếu giao cho các trung tâm đăng kiểm thêm nhiệm vụ kiểm tra khói xe máy, liệu có quá tải? Hiện riêng kiểm định xe ô tô cũng đã quá tải rồi. Nếu xã hội hóa với sự tham gia của các nhà sản xuất, lắp ráp và các đại lý bán, sửa chữa xe, liệu có kiểm soát được tiêu cực?
Chẳng hạn, các đại lý bán xe máy đều có dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng, sửa chữa, có sẵn nhân viên kỹ thuật và thiết bị kiểm tra. Nếu xe không đạt chuẩn khí thải, họ có thể sửa chữa, thay thế phụ tùng cho xe. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát chặt chẽ, có thể nhân viên sẽ yêu cầu khách hàng thay thế phụ tùng tuy chưa cần thiết, hoặc nâng giá dịch vụ, phụ tùng, hay thông đồng với khách hàng rằng xe đạt chuẩn,...
Về phía khách hàng, từ trước đến nay vốn tự nguyện chăm sóc, bảo hành xe. Nay bắt buộc phải thêm chuyện kiểm tra khói, dán tem thì có đem xe đến không?
Tuy nhiên, Bộ GTVT khẳng định, nhiều nước trên thế giới đã triển khai kiểm tra khí thải với xe máy chạy trên 5 năm, với mỗi nămkhoảng 7.000-10.000 km. Nếu vẫn đạt tiêu chuẩn, xe sẽ được dán tem kiểm định. Mỗi chiếc tem giá 100.000-150.000 đồng, cho 2 năm. Số tiền này là không quá tốn kém, chỉ những xe không đạt mới phải thay thế phụ tùng, sửa chữa, bảo dưỡng.
Việc triển khai kiểm tra khí thải xe máy ở Việt Nam 2018 mới tiến hành thử nghiệm trước khi áp dụng rộng rãi, theo Bộ GTVT, là quá chậm. Từ nay đến thời điểm đó cơ quan quản lý sẽ lấy ý kiến đóng góp, hoàn thiện các quy định.
Ước tính của Bộ GTVT, năm 2018, tại Đà Nẵng có khoảng 400.000 xe máy phải đi kiểm định và tính cả 5 thành phố, con số xe máy kiểm định lên tới gần chục triệu chiếc.
Theo VietnamNet
