Phát biểu tại Hội thảo khoa học góp ý đối với Dự thảo Đề án Xây dựng Tòa án điện tử ở Việt Nam đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp đến năm 2030, định hướng đến năm 2045, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết cơ quan tư pháp đã xây dựng Đề án “Cải cách tư pháp tại Tòa án Nhân dân đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”. và xây dựng Tòa án điện tử là một trong những nội dung quan trọng của Đề án.
Bản chất Tòa án điện tử là chuyển một phần hoạt động của Tòa án từ không gian thực lên không gian số. Trong đó, cốt lõi là việc tiến hành trên nền tảng số một số hoạt động: Quản trị nội bộ Tòa án; công khai hoạt động của Tòa án; cung ứng cho người dân các dịch vụ tư pháp công; hỗ trợ các tiện ích nâng cao hiệu quả hoạt động của các chức danh tư pháp; kết nối và khai thác cơ sở dữ liệu của các nền tảng số quốc gia; đặc biệt là tiến hành các hoạt động tố tụng điện tử.
Chánh án Nguyễn Hòa Bình trao đổi về mô hình Tòa án điện tử. |
Tòa án điện tử giúp người dân được thụ hưởng một nền tư pháp văn minh, hiện đại. Các hoạt động tố tụng và phán quyết của Tòa án được công khai minh bạch để người dân tiếp cận thông tin và giám sát hoạt động tư pháp. Việc này cũng bảo đảm tư pháp không chậm trễ, tạo cơ chế, môi trường thuận lợi cho người dân, cơ quan, tổ chức giải quyết công việc liên quan mà không cần phải đến Tòa án trực tiếp và do đó tiết kiệm thời gian, chi phí cho người dân. Tòa án điện tử sẽ góp phần ngăn chặn, hạn chế nhũng nhiễu, tiêu cực.
Để thực hiện được mục tiêu xây dựng Tòa án điện tử, Đề án đã đề ra 10 nhiệm vụ, giải pháp cụ thể: Nâng cao nhận thức, phát triển nguồn nhân lực; Hoàn thiện hệ thống pháp luật, hình thành hạ tầng pháp lý cho Tòa án điện tử; Đầu tư trang thiết bị cho Tòa án nhân dân; Thực thi và nâng cao năng lực quản trị Tòa án trên nền tảng số; Thực hiện cung cấp các dịch vụ tư pháp công trên nền tảng số để phục vụ người dân tốt hơn; Ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo trong hoạt động của Tòa án hỗ trợ Thẩm phán nâng cao hiệu quả và chất lượng hoạt động; Triển khai các hoạt động tố tụng trực tuyến; Tăng cường tính công khai, minh bạch trong hoạt động của Tòa án; Tiến hành kết nối với các nền tảng số khác; Đẩy mạnh hợp tác quốc tế.
Trong đó, để chuẩn bị từng bước xây dựng Tòa án điện tử, Tòa án nhân dân đã tích cực triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động bằng các hoạt động, chương trình cụ thể, như: Công khai các bản án, quyết định của Tòa án trên Cổng Thông tin điện tử; xây dựng và đưa vào vận hành Trung tâm Tư liệu - Thư viện, Trung tâm Giám sát, điều hành hoạt động Tòa án nhân dân, Phần mềm trợ lý ảo, Hệ thống xét xử trực tuyến,…