Trong nhiều năm qua, rất nhiều người cho rằng các loại động vật có khả năng dự báo trước về các trận động đất. Nhiều người quả quyết rằng những chú chó, mèo và thậm chí là những con bò của họ bắt đầu biểu hiện bất thường nhiều phút trước khi xảy ra các rung chấn. Tuy nhiên, một nghiên cứu thống kê mới đây đã làm rõ lý thuyết này và cho rằng ngoài một lời nhận xét và bình luận chưa được xác thực thì không có bằng chứng rõ ràng nào chứng tỏ động vật có thể dự báo trước các trận động đất.
Để đi đến kết luận đó, giáo sư Keiko Woith và các cộng sự của ông tại Trung Tâm Nghiên cứu quốc gia Đức về Đất tại Potsdam đã thu thập thông tin từ hơn 700 bài viết về những biểu hiện bất thường của động vật có liên quan đến động đất. Những loài động vật này có thể là chó, mèo, sâu tằm, voi và rất nhiều loài khác mà con người cho là chúng biểu hiện bất thường trước thời điểm một trận động đất xảy ra.
“Đã có rất nhiều bài viết đánh giá về tiềm năng dự báo trước các trận động đất của những loài động vật, nhưng cho đến nay, đây là lần đầu tiên có một phương pháp thống kê được sử dụng để đánh giá các số liệu đó”, ông Woith cho biết. Các nhà khoa học tại Trung tâm nghiên cứu này đã thấy rằng hầu hết các báo cáo đều là những bài viết rời rạc từ ba quốc gia thường xuyên xảy ra động đất là New Zealand, Nhật Bản và Italia chứ không phải là những nghiên cứu thực nghiệm.
Trong phân tích thống kê này, nhóm nghiên cứu không thấy bất cứ sự tương đồng nào giữa biểu hiện của các loài động vật trên. Một số loài bắt đầu biểu hiện bất thường nhiều tháng, trong khi nhiều loài khác thì có biểu hiện chỉ vài phút trước khi động đất xảy ra. Khoảng cách từ chỗ của các loài động vật này tới tâm chấn cũng khác nhau rất lớn – từ vài dặm đến hàng trăm dặm.
Quan trọng nhất, trong số hơn 700 bài viết đó thì chỉ có 14 bài viết nói về một chuỗi những kết quả quan sát mà các biểu hiện của động vật được quan sát thấy nhiều hơn một lần.
Điều này thể hiện rằng các bài viết trên không thể là một căn cứ chắc chắn và có cơ sở khoa học để các nhà nghiên cứu tìm hiểu xem các loài động vật có khả năng dự báo trước những trận động đất không.
Tuy nhiên, trong vài trường hợp, nhóm này cũng nói rằng biểu hiện ngẫu nhiên của những loài động vật có thể liên quan đến những dư chấn nhỏ trước các trận động đất hay giai đoạn đầu của một trận động đất đang hình thành. Thực tế, theo số liệu đã thu thập được, trong một số trường hợp, họ phát hiện biểu hiện của các loài động vật trùng khớp với những trận dư chấn.
“Các loài động vật có thể cảm nhận được các loại sóng địa chấn – đó có thể là các loại sóng P (chủ yếu), sóng S (thứ yếu) hoặc sóng bề mặt – được tạo ra do các trận dư chấn trước khi xảy ra động đất. Một khả năng nữa có thể là những ảnh hưởng thứ yếu do các trận dư chấn trước động đất này gây ra, như là những thay đổi mạch nước ngầm hay phun trào khí ga lên khỏi mặt đất, mà những biểu hiện này thì các loài động vật có thể cảm nhận được”, ông Woith nói.
Tuy nhiên, để chứng tỏ bất cứ điều gì, các nhà khoa học vẫn phải cần những số liệu liên tục, dài hạn có liên quan đến các loài động vật cảm nhận được động đất, nhưng hiện tại thì chưa có số liệu nào như vậy. Ông Woith và nhóm nghiên cứu tin rằng một nghiên cứu dài hạn có thể giúp họ xác định xem các trận động đất có vai trò gì không trong các biểu hiện khác thường của động vật hay không, hay có điều gì hoàn toàn khác biệt không, như là một dạng thay đổi môi trường hoặc ảnh hưởng lâu dài lên sức khỏe của các loài động vật.
