Căn bệnh viêm gan “bí ẩn” khiến hàng chục trẻ cần phải ghép gan. Bộ Y tế Việt Nam lập tức chỉ đạo sở y tế các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát để ứng phó kịp thời với căn bệnh. Để tìm hiểu về căn bệnh kỳ lạ này, VietTimes đã có cuộc trao đổi với TS.BS Nguyễn Phạm Anh Hoa - Trưởng khoa Gan mật, Bệnh viện Nhi Trung ương.
Virus nghi ngờ gây bệnh có ở Việt Nam từ lâu
PV: Xin bác sĩ cho biết tình hình căn bệnh viêm gan “bí ẩn”ở trẻ trên thế giới và ở Việt Nam hiện nay?
TS.BS. Nguyễn Phạm Anh Hoa: Hiện, WHO và CDC Mỹ đều đã đều có thông tin cảnh báo về bệnh viêm gan không rõ nguyên nhân. Tính tới ngày 6/5, đã có 228 trường hợp mắc bệnh tại 20 quốc gia, trong đó, có 4 bệnh nhân tử vong. Ở Mỹ, số trẻ phải nhập viện chiếm tới 90%, tỷ lệ tổn thương gan gây suy gan, phải ghép gan lên tới 14%, con số này ở Anh hiện là 10%.
Theo WHO và CDC Mỹ, các bệnh nhi bị viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân đều nằm trong độ tuổi từ 0 – 16 tuổi, trong đó bệnh nhân bé nhất mới 1 tháng tuổi. Tuy nhiên, nhóm trẻ mắc bệnh nhiều hơn là nhóm dưới 10 tuổi, đặc biệt là dưới 5 tuổi.
 |
| TS.BS Nguyễn Phạm Anh Hoa - Trưởng khoa Gan mật, Bệnh viện Nhi Trung ương. |
Tại Việt Nam, hiện nay tuy chưa xuất hiện ca bệnh nào, nhưng Bộ Y tế đã chỉ đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Pasteur Nha Trang; Viện Pasteur TP.HCM, các Sở Y tế tăng cường giám sát và triển khai các biện pháp phòng dịch.
Cho đến nay, vẫn chưa tìm ra nguyên nhân gây bệnh viêm gan cấp tính ở trẻ. Các thông tin về căn bệnh mới chỉ là những ghi nhận y khoa trên những bệnh nhi mắc bệnh, chưa có tổng hợp và phân tích cụ thể.
PV: Adenolà virus không xa lạ với Việt Nam và hiện đang nằm trong nghi vấn là nguyên nhân gâybệnh viêm gan bí ẩnphải không, thưa bác sĩ?
TS.BS. Nguyễn Phạm Anh Hoa: Cơ chế lây nhiễm của bệnh chưa rõ ràng nên nguyên nhân gây bệnh do virus Adeno cũng chỉ là một giả thuyết. Virus này đã được phát hiện từ năm 1953, có 57 tuýp với 7 loài và cũng chính là chủng gây đau mắt, viêm phổi, cúm, tiêu chảy…
Các tổn thương thường gặp nhất do virus Adeno gồm viêm đường hô hấp, đau mắt đỏ, viêm bàng quang, viêm màng não… Adeno virus là nguyên nhân thứ 2 gây bệnh ở đường tiêu hoá, chỉ sau virus Rota. Ở trẻ nhỏ, các rối loạn tiêu hoá thường gặp do Adeno gồm tiêu chảy, nôn, buồn nôn.
Chủng Adeno tìm thấy ở những trẻ mắc bệnh viêm gan cấp tính “bí ẩn” cũng gây tiêu chảy, gây tổn thương dạ dày ruột. Tuy nhiên, virus Adeno rất thường gặp ở trẻ nhỏ, khi có tới 80-90% trẻ dưới 4 tuổi nhiễm virus Adeno, ít nhất là 1 lần. Trước đây, virus Adeno cũng có ở một số ca gây tổn thương gan, nhưng chỉ ở những bệnh nhi có suy giảm miễn dịch hoặc có cơ địa đặc biệt.
Hơn nữa, cũng mới chỉ thấy sự có mặt của virus Adeno ở một số bệnh nhi. Vì vậy, chưa có căn cứ khoa học để khẳng định nguyên nhân mắc bệnh là do virus Adeno. Tuy nhiên việc có mặt của Adeno ở một số bệnh nhi viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân cần được tiếp tục theo dõi.
PV: Trong bối cảnh còn chưa rõ nguyên nhân gây bệnh, thì các phụ huynh cần lưu ý gì để phòng bệnh viêm gan cho trẻ nhỏ, thưa bác sĩ?
TS.BS. Nguyễn Phạm Anh Hoa: Do nguyên nhân gây bệnh viêm gan cấp tính ở trẻ chưa rõ nguyên nhân, nên chưa thể khuyến cáo các biện pháp phòng bệnh chủ động và đặc hiệu. Tuy nhiên, các phụ huynh không nên quá hoang mang, mà cần bình tĩnh và cảnh giác, lưu ý các triệu chứng sớm của bệnh gan ở trẻ để phòng, chống bệnh.
Nếu trẻ có các biểu hiện như nôn, tiêu chảy, mệt mỏi, vàng da, viêm kết mạc, sốt… thì cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được khám và làm xét nghiệm.
 |
| Bác sĩ của Khoa Gan mật, Bệnh viện Nhi Trung ương, khám sàng lọc bệnh nhi |
Nếu trẻ có tổn thương gan kèm theo các triệu chứng trên thì cần được các bác sĩ chuyên khoa điều trị và giám sát, đánh giá. Nếu bệnh nặng, trẻ cần được chuyển đến các cơ sở y tế chuyên sâu. Nếu bệnh nhẹ có thể điều trị được tại cơ sở y tế địa phương. Tất cả các ca bệnh đều phải được báo cáo cụ thể và kịp thời cho CDC địa phương.
Trong khi chờ các kết quả nghiên cứu khẳng định nguyên nhân gây bệnh, các bậc phụ huynh cần đặc biệt tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh cá nhân để ngăn chặn nguồn lây bệnh: Không dùng chung các đồ cá nhân; ăn chín uống sôi; không ăn đồ sống; sử dụng nước sạch và xử lý tốt chất thải của bệnh nhân, vì có thể đó là đường lây truyền.
Tại các trường học, nhà trẻ, cần chú ý phòng bệnh cho trẻ bằng cách đảm bảo vệ sinh, dùng riêng đồ dùng cá nhân...
Về điều trị bệnh viêm gan do virus, nếu phát hiện, thì do chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh nên biện pháp chủ yếu là điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ, chưa có điều trị đặc hiệu.
Dù là nguyên nhân nào thì cũng cần cảnh giác, phát hiện sớm, điều trị sớm cho trẻ để hạn chế mức độ tổn thương tới mức thấp nhất. Trong trường hợp xấu nhất, bệnh nhân phải ghép gan, thì hiện chúng ta cũng đã tự chủ hoàn toàn về kỹ thuật này.
Khả năng bệnh sẽ xuất hiện ở Việt Nam
PV: Trong bối cảnh giao thông, giao thương giữa các nước rất thuận lợi như hiện nay, điều mà tất cả chúng ta đều đang lo ngại, là việc xuất hiện căn bệnh bí ẩn này tại Việt Nam. Bác sĩ nghĩ sao về khả năng đó?
TS.BS. Nguyễn Phạm Anh Hoa: Khả năng xuất hiện các trường hợp bệnh tương tự tại Việt Nam là hoàn toàn có thể. Thực tế, các nước Đông Nam Á đã có một số ca bệnh được báo cáo như Indonesia có 3 ca tử vong; Singapore đã ghi nhận 1 ca là trẻ 10 tháng tuổi.
Với tinh thần cảnh giác và sẵn sàng ứng phó, chúng tôi đã triển khai các biện pháp tăng cường giám sát ca viêm gan chưa rõ nguyên nhân. Tất cả các ca bệnh có tổn thương gan cấp nhập viện sẽ được đặc biệt lưu ý tới tiền sử dịch tễ, các triệu chứng bất thường ở đường tiêu hoá và ngoài đường tiêu hoá… Sau khi loại trừ các nguyên nhân thường gặp, bác sĩ sẽ làm các xét nghiệm chuyên sâu để tìm nguyên nhân gây bệnh, kể cả sàng lọc virus Adeno. Việc ghi nhận, báo cáo, điều trị và giám sát các ca bệnh mới sẽ đảm bảo đúng qui định về phòng, chống dịch, nhằm hạn chế tối đa số ca mắc và tử vong.
PV: Xin cảm ơn bác sĩ!
