Đó là một trong những thông tin được nhấn mạnh tại Hội thảo - Triển lãm Quốc gia về An ninh Bảo mật 2017 (Security World 2017) với chủ đề "Bảo đảm an ninh mạng, an ninh thông tin trong thời kỳ cách mạng công nghiệp lần thứ 4", diễn ra gần đây tại Hà Nội.
Trong phiên báo cáo chính của Hội thảo, Trung tướng, PGS.TS Hoàng Phước Thuận, Cục trưởng, Cục An ninh mạng, Bộ Công An đã nêu tổng quan tình hình an ninh mạng tại Việt Nam trong năm 2016, xu hướng an ninh và an toàn thông tin đang diễn ra hiện nay, cũng như đề xuất các hướng đi cùng những giải pháp an ninh cho các tổ chức doanh nghiệp tại Việt Nam.
Cụ thể, Trung tướng Thuận cho biết Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển và ứng dụng Internet cao nhất thế giới với khoảng 59 triệu người dùng (chiếm 62,76% dân số). Các thiết bị thông minh đã trở nên phổ biến và quen thuộc, gắn liền với sinh hoạt, học tập, lao động của hầu hết người dân, góp phần quan trọng hình thành xã hội thông tin và nền kinh tế tri thức. Chính phủ điện tử được triển khai rộng khắp các địa phương, làm giảm thiểu thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân và các doanh nghiệp. Tuy nhiên, sự phát triển về không gian mạng cũng làm nảy sinh nhiều nguy cơ, thách thức đối với an ninh quốc gia cũng như an toàn, lợi ích của các doanh nghiệp và cá nhân.
Chuyên gia an ninh mạng Ngô Việt Khôi đánh giá, kiến thức bảo mật của người dùng Việt hiện nay vẫn như thuở sơ khai gần 20 năm trước khi mà Internet mới vào Việt Nam, một thực trạng hết sức đáng quan ngại về vấn đề an ninh bảo mật.
Để có thể tự bảo vệ mình trong kỷ nguyên số hóa với nhiều mối đe dọa tấn công, bà Lương Thị Lệ Thủy, Tổng giám đốc của Cisco Việt Nam đã từng có lời khuyên cho các doanh nghiệp Việt Nam trong một buổi hội thảo về bảo mật: "Các doanh nghiệp và tổ chức cần nâng cao năng lực an toàn thông tin ở 3 yếu tố cơ bản: con người, quy trình và giải pháp công nghệ. Đào tạo con người, nâng cao kiến thức/nhận thức về an toàn thông tin; Xây dựng quy trình đảm bảo an toàn thông tin và Xử lý khi có sự cố; Triển khai các giải pháp an toàn bảo mật một cách toàn diện", bà Thủy nhấn mạnh.
Báo cáo an ninh mạng của Bkav cho biết, năm 2016 đã ghi nhận sự bùng nổ của mã độc mã hóa dữ liệu tống tiền ransomware, theo đó có tới 16% lượng email lưu chuyển trong năm 2016 là email phát tán ransomware, nhiều gấp 20 lần năm 2015. Trung bình 10 email nhận được trong năm 2016 thì người sử dụng sẽ gặp 1,6 email chứa ransomware và đây là một con số rất đáng báo động.
Ransomware chuyên mã hóa các file dữ liệu trên máy, khiến người sử dụng không thể mở file nếu không trả tiền chuộc cho hacker. Số tiền chuộc khổng lồ hacker kiếm được chính là nguyên nhân dẫn tới sự bùng nổ của loại mã độc nguy hiểm này.
Về tỷ lệ USB bị nhiễm virus, trong năm 2016, tỷ lệ này vẫn ở mức rất cao 83%, không giảm so với 2015. Theo Bkav, mặc dù Microsoft đã cắt bỏ tính năng Auto Run trong các hệ điều hành của Microsoft, tuy nhiên nỗ lực này chỉ hạn chế được các dòng virus lây trực tiếp qua Auto Run như W32.AutoRunUSB. Sự tăng trưởng mạnh của dòng W32.UsbFakeDrive, dòng virus không cần AutoRun vẫn có thể lây nhiễm chỉ với một cú “click” khiến cho USB tiếp tục là nguồn lây nhiễm virus phổ biến nhất.
Thống kê từ hệ thống giám sát virus của Bkav, thì có tới 16,7 triệu lượt máy tính được phát hiện là nhiễm virus lây qua USB trong năm 2016, trong đó chỉ 11% là đến từ dòng virus lây trực tiếp bằng Auto Run, còn tới 89% là dòng W32.UsbFakeDrive.
Về tấn công có chủ đích APT, theo Bkav, vụ việc Vietnam Airlines bị tấn công ngày 29/07/2016 là cảnh báo mạnh mẽ về nguy cơ các cuộc tấn công có chủ đích APT tại Việt Nam sẽ còn tiếp tục trong thời gian tới.
Kịch bản tấn công APT thường được hacker sử dụng là gửi email đính kèm file văn bản chứa mã độc. Với tâm lý cho rằng file văn bản thì an toàn, rất nhiều người sử dụng đã mắc lừa và mở file đính kèm, sau đó máy tính đã bị nhiễm mã độc. Theo thống kê năm 2016 của Bkav, có tới hơn 50% người dùng cho biết vẫn giữ thói quen mở ngay các file được đính kèm trong email, không giảm so với năm 2015.
Liên quan đến người dùng mạng xã hội Facebook, Bkav cho biết, 85% người sử dụng Facebook tại Việt Nam gặp phiền toái với tin nhắn lừa đảo, nội dung đồi trụy hay liên kết giả mạo có cài mã độc trong năm 2016, vẫn ở mức cao nhưng đã giảm so với con số 93% của năm trước.
