Việt Nam lần đầu chủ trì tổ chức Hội nghị Đối tác dữ liệu mở châu Á

Hội nghị Dữ liệu mở châu Á năm 2021 vừa khai mạc trực tuyến hôm nay (16/11). Hội nghị được tổ chức dưới sự bảo trợ của Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam, chủ trì bởi Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA), Tổ chức Đối tác Dữ liệu mở châu Á (AODP), Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam (AVU&C), và tổ chức bởi Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS), Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo, bồi dưỡng kiến thức truyền thông số (CRC), và Viện Công nghiệp phần mềm và nội dung số Việt Nam (NISCI).

Dữ liệu mở là ‘trái tim’ của nền kinh tế số

Trong phát biểu chào mừng, ông Nguyễn Minh Hồng – Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông chia sẻ: Đại dịch COVID-19 bùng phát gần 2 năm qua đã và đang thúc đẩy mạnh mẽ hơn quá trình chuyển đổi số. Đại dịch là thách thức, nhưng cũng là cơ hội để nhìn nhận lại về tầm quan trọng của dữ liệu, không chỉ trong tham gia ứng phó trực tiếp chống dịch mà còn trong vận hành và đảm bảo sự liền lạc của đời sống kinh tế - xã hội toàn cầu trong 2 năm vừa qua.

“Trên quy mô toàn cầu cũng như khu vực châu Á, trong tiến trình chuyển đổi số toàn diện, dữ liệu và ứng dụng dữ liệu đang trở thành phương thức phát triển mới, giúp tối ưu hoá các nguồn lực, phát triển bền vững, góp phần quan trọng đem lại an toàn, tiện ích hơn cho người dân và phát triển kinh tế xã hội phồn vinh, thịnh vượng” – ông Nguyễn Minh Hồng nói.

Kinh tế Dữ liệu nói chung, Dữ liệu mở nói riêng đang là ‘trái tim’ của nền kinh tế số, đem lại nhiều lợi ích về kinh tế và xã hội cho các quốc gia, người dân và doanh nghiệp trên thế giới. Theo báo cáo của Cổng Dữ liệu châu Âu, một sáng kiến của Uỷ ban châu Âu, trong năm 2019, quy mô thị trường của Dữ liệu mở là 184,45 tỉ Euro và dự kiến có thể đạt khoảng 199,51 - 334,20 tỉ Euro vào năm 2025. Phần lớn các chính phủ trên thế giới sử dụng dữ liệu mở để triển khai các giải pháp nhằm cải thiện hoạt động của chính phủ, nâng cao quyền của người dân, tạo ra các cơ hội phát triển, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, góp phần giải quyết các vấn đề xã hội.

Hiện nay, có 3 xu hướng khai thác dữ liệu mở mà các nước trên thế giới đang hướng đến bao gồm: Thương mại hóa dữ liệu mở và phát triển ngành công nghiệp dịch vụ dữ liệu; Dữ liệu mở để phát triển công nghệ số; và Hợp tác trong hiệp định kinh tế số toàn diện.

Dữ liệu mở - nguồn tài nguyên quan trọng cho đổi mới, sáng tạo

Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam Nguyễn Minh Hồng cho biết, đối với Việt Nam, giá trị kinh tế mà các luồng dữ liệu tạo ra thông qua áp dụng các công nghệ kỹ thuật số trong thương mại đạt 81 nghìn tỉ đồng vào năm 2017. Con số này có thể đạt tới 953 nghìn tỉ đồng vào năm 2030. Theo Dự thảo chiến lược dữ liệu quốc gia giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030, mục tiêu của Việt Nam là kinh tế dữ liệu đóng góp 5% GDP.

Để thực hiện được mục tiêu đó, kết nối, chia sẻ dữ liệu, đặc biệt là dữ liệu mở, chính là chìa khóa. Việt Nam đã sớm công nhận tầm quan trọng của dữ liệu mở. Trong Nghị quyết số 52-NQ/TW do Bộ Chính trị ban hành có nhấn mạnh sự cấp thiết “Hoàn thiện pháp luật, chính sách về dữ liệu, quản trị dữ liệu, tạo thuận lợi cho việc tạo dựng kết nối, chia sẻ, và khai thác dữ liệu bảo đảm an toàn, an ninh mạng trong nước, tiến tới kết nối với khu vực ASEAN và quốc tế.”. Đó cũng chính là tinh thần mà Hội nghị Đối tác dữ liệu mở AODP 2021 hướng tới.

Hội nghị Đối tác Dữ liệu Mở châu Á là hội nghị thường niên do Liên minh dữ liệu mở châu á AODP cùng các đối tác tổ chức từ năm 2015 đến nay, lần lượt ở 5 địa điểm tại: Đài Bắc Trung Hoa năm 2015, Băng Cốc - Thái Lan năm 2016, Đài Bắc Trung Hoa năm 2017, Seoul - Hàn Quốc năm 2018, Tokyo - Nhật Bản năm 2019 và năm 2020.

Liên minh dữ liệu mở châu Á (AODP) là một diễn đàn đa phương chuyên vận động cho phát triển và ứng dụng dữ liệu mở tại khu vực được thành lập vào năm 2015. Hiện tại, cổng dữ liệu mở của AODP (Dataportal.asia) đã công khai 166,916 tệp dữ liệu từ 12 lĩnh vực khác nhau, phục vụ hơn 10 triệu cá nhân, tổ chức. Liên minh AODP không chỉ kết nối các đối tác, thúc đẩy phát triển cổng dữ liệu mở châu Á, mà còn nghiên cứu ứng dụng dữ liệu mở phục vụ cho phát triển công nghệ và đưa ra các giải pháp thương mại hóa thành công.

“2021 là năm đầu tiên Việt Nam chủ trì tổ chức Hội nghị Đối tác dữ liệu mở châu Á 2021. Đây là cơ hội để Việt Nam và các nước châu Á khác trong diễn đàn chia sẻ những thành tựu, thách thức trong công cuộc chuyển đổi số, cũng như học hỏi kinh nghiệm, hợp tác lẫn nhau để cùng nhau để thúc đẩy Dữ liệu mở - nguồn tài nguyên quan trọng cho phát triển công nghệ số, đổi mới, sáng tạo” – ông Nguyễn Minh Hồng, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam nói thêm.

Tại Hội nghị, các chuyên gia đều cho rằng, dựa trên kinh nghiệm quốc tế, để phát triển Dữ liệu mở, nhất thiết cần sự hợp tác liên ngành, liên quốc gia. Mỗi quốc gia cần có các chính sách và hành lang pháp lý phù hợp để tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển của dữ liệu mở, tập trung vào sự tham gia của các bên và nhu cầu sử dụng dữ liệu của họ.

Ở cấp độ khu vực, Hợp tác dữ liệu mở chính phủ, đổi mới sáng tạo công nghệ dựa trên dữ liệu cũng như quản trị đạo đức công nghệ số (AI, IoT, Blockchain) đang nhận được nhiều sự quan tâm trên các diễn đàn thảo luận đa phương. Xu thế này thể hiện ở các đối thoại khu vực như APEC và các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Quan trọng hơn, Hợp tác liên quốc gia về phát triển dữ liệu mở chính phủ cũng chính là đối thoại về tiêu chuẩn, giải pháp kỹ thuật và khung pháp lý sao cho vừa bảo đảm tự do lưu thông dòng chảy dữ liệu xuyên quốc gia, vừa bảo đảm an toàn, an ninh, và bảo vệ quyền riêng tư dữ liệu cá nhân.

Riêng đối với trường hợp của Việt Nam, chúng ta cũng đã và đang tích cực thúc đẩy cho những thay đổi chính sách về đổi mới – sáng tạo công nghệ, đặc biệt là công nghệ số. Có những chính sách chưa có ‘tiền lệ’ và đang thúc đẩy cho những sáng kiến thử nghiệm pháp lý (sandbox) cho những lĩnh vực cụ thể như công nghệ tài chính, công nghệ bảo hiểm. Một sáng kiến cụ thể về khai thác dữ liệu, ví dụ dữ liệu y tế, dữ liệu giao thông, thời tiết – hứa hẹn có thể được hình thành ‘sandbox’ như vậy.