Mang theo một tập hồ sơ xin việc vẫn còn nóng hổi từ máy in, Ayara lao vào ngày hội tuyển dụng. Căn phòng đã chật kín người tìm việc. Sinh viên năm thứ hai như cô dường như không mong đợi gì nhiều ở cuộc tuyển chọn này.
Trong những năm trước, một sinh viên khoa học máy tính tại Đại học California, Berkeley, có thể dễ dàng tham gia một kỳ thực tập mùa hè thú vị tại những tập đoàn công nghệ hàng đầu như Facebook, Apple, Amazon, Netflix và Google. Bạn thân nhất của Ayara cũng đã giành được một suất thực tập tại Apple trong một ngày hội tương tự như thế này.
Tuy nhiên, các gã khổng lồ công nghệ dường như đã hoàn toàn vắng bóng trong sự kiện lần này. Spotify, Salesforce, Uber hay Microsoft cũng vậy. Hầu hết các ông lớn nói trên và gần 50 công ty khác – tất cả những công ty nổi tiếng – đều đã từ chối đơn xin thực tập của cô vài tháng trước đó.
Trong vài tháng qua, các công ty công nghệ đã cắt giảm 120.000 nhân viên. Nhân sự của Alphabet, công ty mẹ của Google, chiếm 10% trong số đó. Vào thời điểm ngày hội tuyển dụng diễn ra vào tháng 3, Ayara đã thu hẹp tham vọng của mình. “Bất kỳ công ty nào thuê tôi cũng là tốt lắm rồi", cô chia sẻ.
Ayara rón rén đi đến nơi Juniper Networks đang tổ chức tuyển dụng. Được thành lập vào năm 1996, Juniper Networks là một chú ngựa ô của Thung lũng Silicon - một công ty sản xuất phần cứng về an ninh mạng. Tuy nhiên, Juniper Networks lại không có văn phòng sang trọng như các ông lớn công nghệ, thậm chí nhiều sinh viên còn chưa từng nghe tới công ty này. Tuy nhiên, tại hội chợ việc làm, đây lại là một cơ hội hấp dẫn không thể cưỡng lại đối với các thực tập sinh.
Ayara lọt vào mắt xanh của một nhà tuyển dụng Juniper Networks và họ bắt đầu trò chuyện. Ayara tỏ ra rất thoải mái. Khi nhà tuyển dụng xem sơ yếu lý lịch của cô, Ayara vui vẻ mô tả một số điểm nổi bật: thực tập tại một công ty con của Zipcar - một công ty cho thuê ô tô; giới thiệu các phản ứng biểu tượng cảm xúc trong một tính năng nhắn tin tại PlayStation.
“Có vẻ như bạn đã làm việc cho một số công ty lớn,” nhà tuyển dụng tán thành. “Vậy tại sao bạn lại quan tâm đến Juniper? Bạn có biết gì về công ty của chúng tôi hay chỉ tò mò về nó?
“Tôi đang tìm một công việc thực tập mùa hè,” Ayara nhẹ nhàng né tránh câu hỏi.
Người tuyển dụng, gật đầu lịch sự giải thích rằng trọng tâm chính của công ty là an ninh mạng. “Bạn có quan tâm đến bảo mật không?”
“Có” cô ngập ngừng trả lời. Sau hội chợ, cô nộp đơn cho Juniper Networks tuy nhiên nhiều tuần sau đó họ vẫn không phải hồi.
Theo các nhà phân tích, đây không phải thời gian lý tưởng để bước chân vào thị trường công nghệ. Ngành này đã mở rộng quá đà những năm qua, gây tình trạng lạm phát nhân sự. Trong đại dịch, Big Tech đã mạnh tay chiêu mộ tân binh, như công ty Meta đã nhân đôi số lượng nhân viên chỉ trong thời gian ngắn. Nhưng "kỳ trăng mật" nhanh chóng qua đi. Các công ty công nghệ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt, tình hình kinh tế đi xuống, buộc họ phải đóng băng tuyển dụng.
Bị các nhà đầu tư nhồi nhét nhiều khái niệm xa lạ như “trách nhiệm tài chính” và “tăng trưởng dài hạn”, do vậy trong hơn một năm rưỡi qua, ngành này đã cắt giảm khoảng 300.000 nhân viên, mức cao nhất kể từ vụ sụp đổ dot-com hai thập kỷ trước. Amazon và Meta cũng đã tạm dừng tuyển dụng.
Sự u ám này còn bao phủ trên nhiều trường đại học khắp đất Mỹ. Tại Berkeley, các thực tập sinh đã xếp hàng dài bên ngoài hội chợ việc làm trước giờ phỏng vấn. Một số sinh viên đặc biệt nhiệt tình mặc vest và đeo cà vạt (một cảnh tượng hiếm thấy trong khuôn viên trường nơi áo hoodie, quần short thường được bắt gặp).
Tuy nhiên, ngay cả khi thành công giành được một suất thực tập, vị trí của họ cũng rất bấp bênh. Sue Harbor, Giám đốc điều hành một trung tâm hướng nghiệp, cho biết nhiều sinh viên may mắn nhận được lời mời thực tập nhưng đã bị lùi ngày hoặc sau đó bị hủy.
Hơn 60 công ty đã dựng địa điểm tại hội chợ, từ các cơ quan chính phủ và tổ chức tài chính đến các công ty khởi nghiệp công nghệ. Cái tên lớn nhất ở đó là SAP, một gã khổng lồ phần mềm châu Âu. Sự vắng mặt của những tên tuổi nổi tiếng nhất trong lĩnh vực công nghệ có lẽ đã tạo động lực cho những công ty ít ánh hào quang hơn tham gia vào sự kiện này.
Các công ty này đột nhiên có sức hấp dẫn vượt xa những gì nó có thể cung cấp. Theo một cuộc khảo sát gần đây được thực hiện bởi Handshake, yếu tố quan trọng mà sinh viên tìm việc đánh giá cao nhất trong một công ty hiện nay là sự ổn định. Benjamin Chen, một nhà quản lý thu hút nhân tài nói rằng anh ấy cũng đã nhận thấy một sự thay đổi “hướng tới công ty ổn định hơn và dễ dự đoán hơn thay vì một thứ gì đó mạo hiểm hơn một chút, tôi đoán vậy”.
Một trong những mặt trái của Thung lũng Silicon là hào quang của Big Tech khiến sinh viên cho rằng không nơi nào đáng để làm việc hơn tại những công ty này. "Tên công ty bạn thực tập rất quan trọng vì đó là sự công nhận về kỹ năng, công việc và mọi người thường đánh giá cao nếu bạn từng làm tại tập đoàn công nghệ lớn", Ayara nói.
Những khát khao này cũng xuất phát từ ý thức cạnh tranh và kỹ năng vượt trội ngay từ đầu vào của các trường. Sinh viên Berkeley đã trải qua quá trình tuyển chọn gắt gao để vào ngành Khoa học máy tính, nên mong muốn về nơi làm việc của họ cũng cao hơn. Trước đó, sinh viên của trường được đảm bảo về một công việc ổn định và hồ sơ khủng khi đi xin việc.
Vicky Li, sinh viên của Berkeley, nói các thực tập sinh thường truyền tai nhau những thông tin như "thực tập tại Google được trả lương rất cao dù chỉ làm vài tiếng mỗi này".
Nhưng các sinh viên hiện bắt đầu tự hỏi liệu họ đã có góc nhìn đúng về các công ty công nghệ lớn này hay chưa.
Li cho rằng cô ấy đã “lãng mạn hóa” các công ty như vậy. Cô ấy đã bắt đầu coi những đặc quyền mà họ đưa ra chỉ là là mánh lới quảng cáo. Giờ đây, cô ấy tự mô tả mình là người “chống đối tập đoàn hơn một chút”. Cô nhận ra rằng mình không muốn làm việc trong Big Tech và cảm thấy nhẹ nhõm vì không bị cuốn vào đó. Li hy vọng sẽ làm việc với tư cách là nhà thiết kế sản phẩm tại một công ty nhỏ, lý tưởng nhất là một công ty khởi nghiệp, nơi cô ấy có thể có được “kinh nghiệm vững chắc thay vì chỉ theo đuổi một tên tuổi lớn hơn”.
Tại nơi tuyển dụng của Juniper Networks, Arthur Kang, một sinh viên năm cuối Berkeley, người đã từ chối lời mời từ các công ty nổi tiếng để chuyển sang làm việc tại một công ty kém hấp dẫn hơn vào mùa hè này. Anh ấy giải thích rằng Juniper đã cho anh ấy cơ hội để tạo ra một thứ gì đó mới thay vì trở thành bánh răng nhỏ trong cỗ máy khổng lồ. Bạn bè của Arthur đều bối rối trước quyết định của anh, nhưng người đàn ông này tin rằng đó là quyết định đúng đắn. “Sự ổn định với tôi bao gồm cả việc không bị sa thải ngay lập tức”, anh chia sẻ.
Theo The Economist
