Khi Graham được Amazon tuyển dụng, đó có vẻ như là công việc mơ ước của anh. Graham được mời làm nhà khoa học nghiên cứu để giúp phát triển các tính năng cho Alexa, trợ lý ảo của công ty.
Graham (tên đã được thay đổi để bảo vệ danh tính của anh - PV) cho rằng anh sẽ sớm được vận dụng chuyên môn của mình về học máy để làm việc với các tính năng mới, thú vị giúp Alexa trở nên cá nhân hóa hơn đối với mọi người dùng. Nhưng trong vòng 4 tháng kể từ khi Graham bắt đầu công việc tại công ty, rõ ràng là Amazon không biết họ cần phải làm gì với anh ấy.
Tự hào vì được Amazon trả lương 300.000 USD mỗi năm, mức lương đáng mơ ước trong ngành công nghệ. Tuy nhiên, trong 4 tháng kể từ khi đến Amazon, Graham loay hoay vì không ai phân công công việc cho anh.
Trong hai năm tiếp theo, anh tiếp tục tự xoay sở trong môi trường rộng lớn và cảm thấy lạc lõng. Anh "ngồi không ăn tiền" và nhìn lãnh đạo các dự án được thăng chức theo thời gian.
Cảm thấy lạc lõng vì không có gì để làm, Graham dần dần bỏ bê công việc của mình và bị cho vào diện có nguy cơ bị sa thải do năng suất làm việc thấp.
Graham cuối cùng đã được đưa vào một dự án sử dụng học máy để cải thiện các đề xuất âm nhạc của Amazon Music, dự án mà anh ấy mô tả là "điều thực sự thú vị đầu tiên mà tôi thực hiện trong suốt quá trình làm việc".
Anh rất vui khi cảm thấy mình là một thành viên có giá trị trong nhóm. Nhưng dự án không được triển khai thực tế. Quản lý trực tiếp của anh nói đó đơn giản chỉ là bài tập "để đáp ứng các điều khoản đã ký trong hợp đồng công việc". Graham rời Amazon ngay sau đó.
Trong nửa sau năm 2022 và đầu năm 2023, khi nhiều công ty công nghệ tại Thung lũng Silicon sa thải hàng chục nghìn nhân viên, có một thuật ngữ được nhắc tới để mô tả những người như Graham, đó là "fake work", tạm dịch là "việc nhẹ lương cao" hoặc "ngồi không ăn tiền".
"Họ không có gì để làm. Thực tế họ đảm nhận vị trí hữu danh vô thực. Mọi thứ đang được phơi bày. Có những người chẳng làm gì ngoài đi họp", nhà đầu tư nổi tiếng Keith Rabois nói tại một sự kiện vào tháng 3 do ngân hàng đầu tư Evercore tổ chức.
Một số nhân viên công nghệ dường như xác nhận thực trạng này trên mạng xã hội, chia sẻ những câu chuyện họ được các công ty công nghệ khổng lồ trả tiền để ngồi không. Trong một video TikTok, Brit Levy, nhà phân tích chính sách, cựu nhân viên của Meta, cho biết cô ấy "về cơ bản phải đấu tranh để tìm việc làm".
Tuy nhiên, theo phỏng vấn của Business Insider với hơn 30 người từng là nhân viên và quản lý cấp cao trong Big Tech, vấn đề còn liên quan đến cách quản lý của đội ngũ cấp cao. Thông thường, nhân viên phải thực hiện rất nhiều công việc; chỉ là các dự án này ít hoặc không quan trọng đối với lợi nhuận của công ty.
Scott Latham, giáo sư quản lý chiến lược tại Đại học Massachusetts Lowell cho biết: "Hầu hết người lao động đều muốn đến làm việc. Họ muốn xuất hiện, làm việc trong tám giờ công bằng và họ muốn cảm thấy hài lòng về bản thân".
Ông nói: “Thủ phạm thực sự hình thành nên văn hóa "việc nhẹ lương cao" là những người quản lý lười biếng".
Chuyên gia nói gì về thực trạng "việc nhẹ lương cao"?
Hai chuyên gia tư vấn Brent Peterson và Gaylan Nielson viết trong cuốn Fake Work năm 2009 rằng "việc nhẹ lương cao" là hành động tham gia các cuộc họp, báo cáo và thuyết trình vô nghĩa, gợi lên hình ảnh của một nhân viên chỉ "khoác áo vest và nghỉ ngơi" nhưng vẫn nhận lương cao ngất ngưởng cùng nhiều phúc lợi và cổ phần hàng tháng.
Rich Moran, một nhà đầu tư mạo hiểm, nhà tư vấn và là tác giả của một số cuốn sách về nơi làm việc, chia sẻ với Insider: “Lĩnh vực công nghệ luôn sẵn sàng thử nghiệm những kế hoạch điên rồ Và vì vậy, bạn có thể sẽ được giao cho một dự án mà bạn biết nó sẽ chẳng đi đến đâu".
Vấn đề "việc nhẹ lương cao" tồn tại từ lâu. Làn sóng mới nhất diễn ra khi đại dịch bùng phát khiến các công ty phải làm việc từ xa.
"Amazon, Google, Meta, Shopify và nhiều gã khổng lồ khác chứng kiến sự bùng nổ về nhu cầu đối với sản phẩm của họ. Do đó, họ tuyển dụng cùng lúc hàng nghìn nhân viên mà ít suy nghĩ về việc sắp xếp họ ở đâu, có vai trò gì", nhà đầu tư Rich Moran nhận xét.
Ông Moran nói: "Tôi nghĩ Covid là một chất xúc tác cho vấn đề việc nhẹ lương cao vì rất nhiều công ty công nghệ đã thuê hàng loạt người mới. Sau đó, họ không biết phải làm gì số lượng lớn nhân viên này".
Một cựu quản lý của Google tiết lộ được công ty yêu cầu hạ thấp tiêu chí khi tuyển dụng. Trong thời gian này, quy mô nhân sự tăng gấp đôi, nhưng hiệu quả công việc giảm rõ rệt do các nhóm thường được sắp xếp lại hàng tuần. Điều này khiến các nhóm phân tâm và không hoàn thành việc được giao đúng tiến độ, còn người mới không biết mình phải làm gì.
Số lượng nhân viên tăng đột ngột đã gây bất ổn, nhưng rắc rối thực sự bắt đầu khi hoạt động kinh doanh bắt đầu chậm lại. Và khi nền kinh tế bắt kịp ngành công nghệ, các công ty tranh nhau tìm cách giải quyết tất cả những nhân viên mà họ không còn cần nữa. Đó là khi làn sóng sa thải trong ngành công nghệ bắt đầu.
“Không có hướng dẫn nào cả,” một cựu nhân viên Meta nói về hai tháng làm việc tại công ty, khi anh ấy đang chờ để được xếp vào nhóm với tư cách là nhà khoa học dữ liệu. "Tôi nhớ một ngày nọ, tôi hoàn toàn không có gì để làm và thay vào đó tôi chỉ lướt web vì tôi ở xa. Tôi không có ai để báo cáo. Có vẻ như không ai biết tôi ở đây".
Một cựu nhân viên khác tại Meta mô tả công việc của những người mới vào năm 2022 là "ở cấp độ thực tập". Họ chỉ được giao sắp xếp biểu đồ dựa trên dữ liệu có sẵn hoặc chỉnh sửa văn bản, dù bản thân có hơn 10 năm kinh nghiệm. "Chúng tôi cảm thấy môi trường ngột ngạt và thường bị ngăn cản khi cố tăng phạm vi công việc của mình", người này nói.
“Tôi nghĩ có rất ít người ngồi yên không làm gì cả,” Moran nói. "Tôi nghĩ mọi người rất giỏi trong việc lấp đầy thời gian của họ. Việc đó có giúp ích gì cho tổ chức hay không lại là một câu hỏi khác".
Một số người được giao rất nhiều nhiệm vụ, nhưng cuối cùng họ không phục vụ cho mục đích quan trọng nào. Cựu giám đốc chương trình của Google nói rằng mọi người đang làm việc chăm chỉ nhưng những gì được coi là công việc dường như đã thay đổi. "Họ đã giao cho chúng tôi rất nhiều công việc chỉ để giết thời gian".
Những người khác, như anh Graham, được giao về những bộ phận có vẻ quan trọng của công ty nhưng lại không hề có việc làm. Cựu giám đốc chương trình của Google trước đây cũng nhận thấy vấn đề "việc nhẹ lương cao" ở nơi cô làm việc. "Có rất nhiều người trong chúng tôi cố tỏ ra bận rộn".
Một nhân viên cũ của Meta được thuê trong đại dịch nói bản thân rất thất vọng vì cảm thấy nhàn rỗi, đến mức cô đã nhận công việc thứ hai tại Microsoft cùng lúc nhưng Meta không hề hay biết. Cảm thấy sai trái, cô đã xin nghỉ tại cả hai công ty sau đó.
Đế chế rỗng
Theo các nguồn tin, vấn đề "việc nhẹ lương cao", "ngồi không ăn tiền" bắt nguồn từ cấp quản lý, những người cố tạo ấn tượng với cấp cao hơn bằng cách tuyển dụng. "Họ sẽ được khen thưởng, vì hành động của họ cho thấy nhóm mà họ lãnh đạo đang làm việc hiệu quả và họ là nhân tố quan trọng", nhà đầu tư Moran giải thích. "Một giám đốc được đánh giá tốt không phải bằng đóng góp, mà bằng số lượng nhân viên".
Theo Graham, nhóm của một quản lý càng lớn, người đó càng có tiếng nói trong công ty. "Chúng tôi gọi đó là việc xây dựng đế chế. Khi bạn không tập trung tạo sản phẩm mà chỉ chăm chút cho đế chế, lượng nhân viên sẽ phình to theo cách không cần thiết", Graham nói.
Để tạo ra một đế chế, các nhà quản lý chỉ cần bổ sung nhân viên bên dưới họ mà không cần biết họ sẽ làm gì cho doanh nghiệp. "Thay vì lập kế hoạch theo cách hiệu quả nhất, họ chỉ cần số lượng nhân viên", Anna Tavis, giáo sư lâm sàng về quản lý nguồn nhân lực tại Trường Nghiên cứu Chuyên nghiệp của Đại học New York, cho biết.
Cựu nhân viên của Meta đã gia nhập công ty vào năm 2022 cảm thấy rằng việc nhồi nhét nhân viên là sản phẩm của việc các nhà quản lý cấp trung đang tìm kiếm cơ hội thăng tiến, dẫn đến việc nhân viên có ít việc phải làm hơn.
Trong nhiều trường hợp, các giám đốc điều hành không biết gì về giá trị của công việc được giao cho họ. Một số giám đốc điều hành thậm chí đã thừa nhận rằng dường như có rất ít động lực để giải quyết tình trạng phình to của công ty. Cựu Giám đốc điều hành của Slack, Stewart Butterfield nói với podcast "Odd Lots" của Bloomberg rằng nếu không gặp trở ngại về tài chính, các nhà quản lý có mọi lý do để tiếp tục tuyển dụng.
“Càng nhiều người báo cáo cho bạn, uy tín của bạn càng cao, quyền lực của bạn trong tổ chức càng nhiều”, ông nói.
Để đảm bảo quyền lực của mình, các nhà quản lý thường giới thiệu các dự án do họ tạo ra, đôi khi là những dự án phù phiếm. Những thứ này cuối cùng thường không đóng góp gì cho doanh thu của công ty, nhưng các bài thuyết trình và bản demo hào nhoáng liên quan đến các dự án này lại giúp các nhà quản lý được thăng tiến và hưởng mức lương hậu hĩnh hơn.
Một cựu nhân viên Google mô tả vấn đề này là "thưởng cho hành vi xấu" và là nơi "nuôi dưỡng những người giỏi làm những công việc nhảm nhí".
Việc củng cố quyền lực bằng cách nhồi nhét nhân viên, khiến cơ cấu doanh nghiệp phức tạp một cách không cần thiết, khiến bạn dường như không thể hoàn thành các tác vụ cho dù là đơn giản nhất. Một cựu quản lý tại Salesforce cho biết trong những năm gần đây, công ty đã trở nên chật chội với các nhà quản lý cấp trung làm cạn kiệt nguồn lực của doanh nghiệp nhưng lại không thể đóng góp điều gì vào doanh thu công ty.
Theo Business Insider
