Theo Bộ Tài chính, theo yêu cầu của Chính phủ tại Nghị quyết 19, đối với yêu cầu giảm thời gian thông quan hàng hóa, Tổng cục Hải quan ( thuộc Bộ Tài chính) đã phối hợp với đại diện một số đơn vị quản lý chuyên ngành thuộc các Bộ khác để tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến hoạt động quản lý và kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu.
Tuy nhiên, thực tế đến ngày 30/6, Bộ Tài chính mới nhận được 10/13 thông báo từ các bộ liên quan về kết quả rà soát văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới kiểm tra chuyên ngành đã được sửa đổi, bổ sung, thay thế.
Bộ Tài chính đánh giá, ngoài việc thiếu 3 bộ hoàn thành sửa văn bản, thì nhiều văn bản trong số đó cũng chưa đáp ứng yêu cầu chỉ đạo của Chính phủ.
Đến tháng 7/2016, đã có một đợt rà soát nữa được tổ chức với sự phối hợp của một số đơn vị chức năng thuộc các Bộ Y tế, NNPTNT, Công thương, KHĐT với 73/87 văn bản quản lý chuyên ngành cần sửa đổi, bổ sung.
Bộ Tài chính đề nghị các đơn vị cần hoàn thành việc sửa đổi số văn bản trên là trong quý IV năm 2016. Sau đó, Bộ Tài chính sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch, tiến độ và kết quả triển khai của các Bộ.
Trước đó, Cục Hải quan TPHCM đã đánh giá, quy định về kiểm tra chuyên ngành hiện nay không hiệu quả và hiệu lực. Cục này chứng minh bằng số liệu, cả năm 2015 Cục chỉ phát hiện 76 vụ vi phạm qua kiểm tra chuyên ngành, chiếm 0,019% trên tổng số tờ khai kiểm tra chuyên ngành. Hết quý 1/2016 chỉ phát hiện 11 vụ vi phạm, chiếm 0,0089% trên tổng số tờ khai kiểm tra chuyên ngành.
Trong khi đó, số tờ khai phải kiểm tra chuyên ngành hiện quá nhiều. Chỉ riêng 3 tháng đầu năm 2016, tổng số tờ khai phải kiểm tra chuyên ngành là 123.283/309.185 số tờ khai nhập khẩu, chiếm 39,87%.
Số tờ khai phải kiểm tra chuyên ngành lớn, trong khi thủ tục, thiết bị và lực lượng kiểm tra chuyên ngành quá mỏng, chồng chéo dẫn tới chi phí cho hoạt động này trở thành gánh nặng của doanh nghiệp, lại kéo dài thời gian thông quan hàng hóa.
Nói cách khác, việc gắn kiểm tra chuyên ngành với kiểm tra thông quan đã khiến cả hải quan lẫn doanh nghiệp trở thành “con tin” của cơ quan kiểm tra chuyên ngành. Một cục hải quan còn thế này, thì những cục hải quan khác sẽ ra sao với quy định kiểm tra chuyên ngành ?
