Mới đây, một người dùng mạng xã hội có nickname Trần Ban đăng tải thông tin về trường hợp “một cuốn sách mà có hai nhà xuất bản (NXB) cấp phép in và phát hành cùng một thời điểm”.
Đó là cuốn Từ điển chức quan Việt Nam của tác giả Đỗ Văn Ninh. Hai phiên bản cuốn sách mới ra mắt, một là sách của NXB Thông Tấn và công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam. Cuốn còn lại ghi của NXB Hồng Đức. "Vậy NXB và công ty sách nào trên đây là đơn vị xuất bản hợp pháp cuốn sách này?", người dùng mạng xã hội có nickname Trần Ban đưa ra câu hỏi.
Sách Từ điển chức quan Việt Nam ghi của NXB Hồng Đức (trái) và sách của NXB Thông Tấn liên kết với Nhã Nam.
Trên trang web của Cục Xuất bản, In và Phát hành xác nhận có hai đơn vị đăng ký xuất bản cuốn sách. Cuốn Từ điển chức quan Việt Nam (in lần thứ 4 có sửa chữa và bổ sung) do Nhã Nam làm có số xác nhận đăng ký xuất bản là 590-2019/CXBIPH/8-07ThT, đã lưu chiểu hôm 7/6. Cuốn Từ điển chức quan Việt Nam do Công ty Cổ phần sách Huế C&C có số đăng ký 205-2019/CXBIPH/37-3/HĐ, tới nay chưa thấy xác nhận lưu chiểu.
Tác giả Đỗ Văn Ninh sinh năm 1931, mất năm 2011. Theo luật sở hữu trí tuệ, tác phẩm được bảo hộ suốt cuộc đời tác giả và 50 năm tiếp theo năm tác giả qua đời. Do đó, tác phẩm đang được bảo hộ bản quyền.
Cả hai phiên bản Từ điển chức quan Việt Nam đã được bán trên thị trường. Cuốn của NXB Thông Tấn và Nhã Nam dày 700 trang, bìa cứng, giá bìa 250.000 đồng, giá bán sau chiết khấu là 200.000 đồng. Cuốn bìa màu đỏ được một số trang bán sách online rao bán 150.000 đồng, giá bìa 295.000 đồng.
Một bài viết trên mạng xã hội bán sách Từ điển chức quan Việt Nam. Ảnh chụp màn hình.
Độc giả băn khoăn không biết đâu là bản sách hợp pháp. Một số người am hiểu quy trình làm sách đặt ra ba giả thiết với trường hợp một tác phẩm hai phiên bản sách ra cùng lúc: Có thể hai đơn vị làm sách đã ký hợp đồng với hai người khác nhau trong gia đình tác giả; có thể một bên ký với đại diện gia đình tác giả, một bên ký với Viện Sử học (nơi tác giả công tác trước đây); hoặc trong hai phiên bản, có một sách không hợp pháp, vi phạm bản quyền.
Ông Đỗ Phương Nam (con trai tác giả Đỗ Văn Ninh) cho biết trước đây cuốn Từ điển chức quan Việt Nam do NXB Thanh Niên phát hành. Sau khi hết bản quyền thì gia đình đã thỏa thuận để Nhã Nam thực hiện cuốn sách. “Cho tới nay, chúng tôi chỉ ký hợp đồng xuất bản cuốn sách Từ điển chức quan Việt Nam với Nhã Nam. Ngoài ra, không có thỏa thuận bản quyền về cuốn sách với công ty khác”, ông Nam nói.
Hợp đồng khai thác nội dung Từ điển chức quan Việt Nam giữa bà Phạm Thị Lê Phương (vợ tác giả Đỗ Văn Ninh) và Nhã Nam ký ngày 19/3/2018. Hợp đồng có ghi bà Phạm Thị Lê Phương trao cho Nhã Nam “độc quyền xuất bản tiếng Việt cuốn sách Từ điển chức quan Việt Nam của tác giả Đỗ Văn Ninh”.
Bản hợp đồng cũng nêu Nhã Nam “giữ độc quyền khai thác tác phẩm trong thời hạn 5 năm kể từ ngày ký hợp đồng dưới các dạng như in thành sách, đăng báo trích, chuyển thể dạng ấn bản điện tử, đưa lên mạng Internet hoặc các thiết bị cầm tay”.
Từ điển chức quan Việt Nam gần 2.000 mục từ, là công trình giới thiệu, giải thích tương đối đầy đủ các chức danh quan lại Việt Nam, từ thời cổ đại của các nhà nước Văn Lang, Âu Lạc, cho đến các vương triều phong kiến cuối thế kỷ 19. Cuốn sách còn đối chiếu các chức quan giữa những triều đại khác nhau, làm rõ thêm địa vị, quyền hạn. Cuốn sách không chỉ mang tới lượng kiến thức phong phú, mà còn có thể là công cụ trợ giúp độc giả trong quá trình đọc, nghiên cứu lịch sử cổ trung địa Việt Nam.
