Đề nghị hợp pháp hóa hình thức vận động hành lang

Sáng 14.11, thảo luận tại hội trường về Dự thảo nghị quyết của Quốc hội ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP.HCM) đề nghị ghi trong nội quy dành ít nhất 1 buổi cho Thủ tướng trả lời chất vấn.
Đại biểu quốc hội Nguyễn Đình Quyền
Đại biểu quốc hội Nguyễn Đình Quyền

Người dân được dự thính trong các cuộc họp Quốc hội

Tại hội trường, đại biểu Đỗ Mạnh Hùng (tỉnh Thái Nguyên) cho rằng quy định công dân dự thính trong dự thảo, là nội dung mới, quan trọng và tán thành với quy định này.

Tuy nhiên, ông Hùng cũng cho rằng cần phải quy định theo hướng tạo điều kiện để công dân được dự thính các phiên họp Quốc hội. Và 3 chữ "tạo điều kiện" phải được ghi vào trong nội quy vì người dân có quyền giám sát hoạt động Quốc hội.

"Quốc hội cũng nên tiếp cận, phát huy và để người dân đóng góp trí tuệ trực tiếp vào hoạt động Quốc hội càng nhiều càng tốt. Tôi đề nghị bổ sung 3 nội dung: quy định tạo điều kiện cho công dân; không quy định kèm yêu cầu bảo đảm an ninh trật tự, an toàn cho Quốc hội trong điều này vì đó là yêu cầu chung cho cả kỳ họp và có vẻ như ngầm ý hạn chế. 

Nên có quy định về cơ chế, hình thức để người dân đóng góp trực tiếp của mình vào hoạt động của Quốc hội như hộp thư, phòng trao đổi, bố trí người tiếp...", đại biểu Hùng nói.

Về chất vấn tại phiên họp toàn thể, đại biểu Hùng cho rằng cần phải bổ sung quyền của chủ tọa được chuyển từ hình thức chất vấn trực tiếp trên hội trường sang hình thức khác như bằng phiếu, văn bản hoặc gặp riêng trong trường hợp đại biểu nêu câu hỏi không đúng nội dung chất vấn đã được thống nhất hoặc người được chất vấn trả lời không đúng nội dung câu hỏi hoặc nội dung chất vấn để bảo đảm thời gian chất vấn.

Theo ông Hùng, nên quy định người được chất vấn nếu trả lời chưa hết phải có trách nhiệm trả lời bằng văn bản những nội dung chưa trả lời. Bổ sung quy định về biểu quyết: trong các phiên họp của Hội đồng Dân tộc hoặc các ủy ban, nếu nội dung cần thiết sẽ tiến hành cơ chế biểu quyết thay cho cơ chế kết luận, để tiến tới xu hướng theo đa số, dân chủ.

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Nguyễn Đình Quyền (Hà Nội) đã nêu một số vấn đề. Theo ông Quyền, vấn đề thứ nhất là Quốc hội ta cơ bản là Quốc hội tham luận, chưa chuyển sang tranh luận, là vấn đề lớn nhất trong hoạt động Quốc hội hiện nay. Tại điều 16 về thảo luận chưa quy định để khắc phục chuyện này.

Ông Quyền nói: "Về điều hành phiên họp, có ý nghĩa quan trọng để đại biểu phát biểu tham luận và tranh luận, thể hiện quan điểm, chính kiến của mình. Do đó, cần phải có quy định về điều hành. Lâu nay thấy điều hành tốt rồi, nhưng vẫn băn khăn về tính không thống nhất của việc điều hành. Cần phải có điều quy định về điều hành phiên họp để khắc phục tính tham luận, đứng lên đọc một bài chuẩn bị sẵn. Có hàng chục bài chuẩn bị sẵn tương đối trùng nhau".

Về biểu quyết, ông Quyền nói: "Quốc hội cần công bố công khai danh tính các đại biểu quốc hội biểu quyết hay không biểu quyết, để họ thể hiện rõ quan điểm của mình trước nhân dân, chịu trách nhiệm của mình.. thể hiện bản lĩnh của đại biểu quốc hội. Điều này các nước làm lâu rồi. Nên quy định để nhân dân biết được vì biểu quyết là một trong những hoạt động quan trọng nhất của đại biểu quốc hội trong thể hiện quan điểm, chính kiến của mình".

Có nên hợp thức hóa luật vận động hành lang?

Về hoạt động của đoàn thư ký kỳ họp, đại biểu Quyền cho rằng lâu nay hoạt động của đoàn thư ký kỳ họp khá hình thức. Với thiết kế Tổng thư ký Quốc hội, mong rằng có sự kết nối chặt chẽ giữa Tổng thư ký Quốc hội với Thường trực Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội để khắc phục.

Đặc biệt, ông Quyền đưa ra vấn đề: "Ở nhiều nước có luật vận động hành lang, chúng ta có hợp thức hóa hay không? Dù chúng ta có quy định hay không thì đây là tất yếu trong hoạt động chính trị, cũng đến lúc hợp thức hóa để minh bạch, công khai, trong sáng để thể hiện ý chí, nguyện vọng nhân dân".

Với phát biểu của mình, đại biểu Chu Sơn Hà (Hà Nội) cho rằng nếu cứ như dự thảo thì đương nhiên đại biểu quốc hội sẽ tự đánh giá mình là người không chấp hành quy định pháp luật về trách nhiệm, nghĩa vụ của đại biểu.

Dự thảo có nhiều quy định đại biểu như một học sinh trong trường học. Nhiều đại biểu quốc hội là người ưu tú, có trách nhiệm, tự trọng cá nhân. Một số quyết định đang bị hành chính hóachứ không hoạt động theo tập thể, quyết định theo đa số. Cần có điều quy định rõ ràng về quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ của người chủ trì phiên họp. Làm rõ khái nhiệm chủ tọa, chủ trì, điều hành khác nhau như thế nào... Ngoài ra, đại biểu Hà cũng ủng hộ hình thức biểu quyết công khai danh tính đại biểu.

Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP.Hồ Chí Minh) chia sẻ: "Là đại biểu tham gia Quốc hội lần đầu, tôi thấy hoạt động của Quốc hội chất lượng ngày càng được nâng cao; qua tiếp xúc, cử tri đánh giá chất lượng ngày càng tốt hơn, sự điều hành của chủ tọa ngày càng khoa học hơn".

Đại biểu Tâm cho rằng cần tăng số lượng các phiên họp được truyền hình, truyền thanh trực tiếp để nhân dân theo dõi, giám sát, nhất là với các nội dung quan trọng.

"Thời gian qua truyền hình trực tiếp chủ yếu với các nội dung liên quan đến KT-XH và chất vấn, nay tăng cường thêm các nội dung khác như thảo luận dự án luật quan trọng để người dân theo dõi, giám sát chất lượng đại biểu khi tham gia vào dự án luật và là kênh tuyên truyền tốt để người dân tham gia góp ý", bà Nguyễn Thị Quyết Tâm nói.

Đại biểu Tâm lưu ý: "Đề nghị Quốc hội nên ghi vào nghị quyết việc cần phải dành thời gian để tranh luận. Phần tham luận cũng rất tốt, nhưng bên cạnh đó cứ tham luận như vậy, càng về sau có nội dung trùng. 

Có đại biểu chuẩn bị sẵn bài, dù đại biểu trước đã phát biểu nhưng người sau chả biết có đồng tình hay không mà vẫn đọc hết bài. Đề nghị ghi vào nội quy dành 1/3 thời gian để tranh luận, không quy định số lần tranh luận, đến hết thời gian thì thôi. Tranh luận như vậy để các đại biểu khác có thông tin, chắt lọc được vấn đề mình cần phải có chính kiến để chất lượng kỳ họp tốt hơn".

Bà Tâm cũng đề nghị về chất vấn, câu hỏi và phần trả lời của người được chất vấn cần phải đúng trọng tâm, tránh trường hợp hỏi một chuyện, tranh thủ báo cáo hoạt dộng của đơn vị mình. Đề nghị ghi trong nội quy dành thời gian (ít nhất 1 buổi) để Thủ tướng trả lời chất vấn vì cử tri rất muốn nghe ý kiến của Chính phủ, của Thủ tướng Chính phủ về giải pháp đối với chuyện đại sự quốc gia, nói lên tiếng nói của Chính phủ.

"Thời gian như hiện nay dành cho Thủ tướng Chính phủ là không thỏa đáng", đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm nói.

Theo Một thế giới