Chương trình “Tầm soát miễn phí chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ em” lần thứ 7 đã được khởi động tại TP. Hồ Chí Minh vào hôm nay, 18/6.
Thiếu GH là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến chậm tăng trưởng ở trẻ và rất khó nhận biết. Vì vậy, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương tổ chức tầm soát miễn phí cho tất cả trẻ em chưa dậy thì nghi ngờ bị thấp còi, để phát hiện sớm các bất thường do thiếu hormone tăng trưởng (GH) ở trẻ và điều trị kịp thời, giúp cải thiện chiều cao, cho trẻ tự tin hơn khi trưởng thành.
Tại chương trình, TS. BS. Lê Cao Phương Duy - Phó Giám đốc Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - cho biết: “Duy trì chương trình tầm soát chiều cao miễn phí cho trẻ trong suốt 7 năm là một nỗ lực không nhỏ của Bệnh viện. Nhiều trẻ nhờ tham gia tầm soát đã được điều trị sớm và cải thiện chiều cao hiệu quả, là động lực để chúng tôi tiếp tục thực hiện chương trình.”
Năm nay, chương trình kéo dài 4 tuần với 8 buổi khám, dự kiến sẽ tiếp nhận hơn 400 trẻ đến khám. Ngay trong tuần đầu tiên, đã có gần 100 trẻ đến khám, ở TP.HCM và các tỉnh lân cận.
Các bác sĩ Khoa Nội tiết Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết, có không ít gia đình có trẻ nhỏ thấp còi chưa hiểu đúng về chứng chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu GH ở trẻ. Nhiều người cho rằng nguyên nhân con bị thấp còi chủ yếu do dinh dưỡng và nhiều trẻ đã can thiệp dinh dưỡng nhưng không hiệu quả.
Do đó, tại chương trình, các bác sĩ đã cập nhật kiến thức về bệnh chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu GH; những dấu hiệu nhận biết ở trẻ chậm cao do thiếu GH; cách thức cải thiện chiều cao cho trẻ thiếu GH vv…
Hầu hết trẻ chậm tăng trưởng chiều cao đơn thuần thì biểu hiện bên ngoài không có gì đặc biệt ngoài việc bé không tăng hoặc có tốc độ tăng chiều cao chậm (dưới 1,5 SD trong 1 năm hoặc dưới 4 – 6 cm/năm). Những trẻ thiếu GH nặng có biểu hiện giảm sản vùng mặt giữa (tạo nên gương mặt giống búp bê), tay chân nhỏ, bộ phận sinh dục nhỏ ở nam... Một số trẻ thiếu GH có thể có mỡ quanh vùng bụng, mũm mĩm, dù tỷ lệ cơ thể bình thường. Trẻ thiếu GH cũng có thể thường xuyên thấy mệt mỏi. Ngoài ra, một số các triệu chứng về tâm lý cũng có thể xảy ra với trẻ thiếu GH như thiếu tập trung, trí nhớ kém…
BS. CKI Trần Thị Ngọc Anh - Khoa Nội tiết Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - cho biết: “Trẻ chậm cao do thiếu GH phải được khám và chẩn đoán bởi các bác sĩ nội tiết nhi. Việc điều trị cần sớm, tốt nhất là giai đoạn 4-13 tuổi, trước khi các sụn xương đóng lại. Việc điều trị sẽ giúp thay thế sự thiếu hụt GH cho sự phát triển chiều cao, các hoạt động chuyển hóa và tình trạng sức khỏe nói chung.
Sau 3-6 tháng điều trị, trẻ sẽ được đo lại chiều cao và xét nghiệm máu để đánh giá kết quả và chỉnh liều thuốc nếu cần. Trẻ đáp ứng với điều trị sẽ tăng chiều cao từ 8-12 cm/năm. Khi đến tuổi dậy thì, trẻ sẽ được đánh giá lại xem có tiếp tục bổ sung GH hay ngưng bổ sung. Điều trị chậm tăng trưởng do thiếu GH là một quá trình lâu dài, có thể kéo dài nhiều năm.
Thấp còi do thiếu GH khiến trẻ mặc cảm tự ti, còn các bậc cha mẹ thì trăn trở, day dứt. Do đó, việc có thể giúp con cải thiện chiều cao kịp thời trước khi quá muộn là mong mỏi rất lớn của nhiều bậc phụ huynh.
Theo các chuyên gia của Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, quá trình tăng trưởng chiều cao của trẻ được chia thành nhiều giai đoạn, trong đó có hai giai đoạn sự tăng trưởng chiều cao diễn ra vượt trội là từ 0-2 tuổi và tuổi dậy thì. Tuy nhiên, từ 4 tuổi trở đi, phụ huynh cần chú ý nhiều hơn đến tốc độ tăng trưởng chiều cao của trẻ. Nếu đường cong biểu diễn chiều cao của trẻ nằm ngang hoặc đi xuống hoặc tốc độ tăng trưởng ≤ 4 cm/năm và đã loại trừ vấn đề suy dinh dưỡng thì rất có thể, trẻ rơi vào trường hợp chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu GH, cần sớm đưa đi khám nội tiết.
Có nhiều yếu tố chi phối sự phát triển chiều cao của trẻ, bao gồm: di truyền, dinh dưỡng, môi trường sống, chế độ sinh hoạt, thể dục thể thao, GH… Trong đó, yếu tố di truyền là không thể thay đổi được. Thiếu GH ở trẻ em có thể đơn độc hoặc đi kèm với sự thiếu hụt các hormone tuyến yên khác. Thiếu GH thường dẫn đến sự tăng trưởng chậm bất thường và chiều cao thấp với tỷ lệ cơ thể bình thường.
Do vậy, các bác sĩ khuyến cáo cha mẹ nên theo dõi sát chiều cao của bé, nếu thấy tốc độ tăng trưởng dưới từ 4-6cm/năm thì nên đưa bé đi khám ngay.
Tính đến nay, chương trình đã tầm soát miễn phí cho hơn 2000 trẻ. Tổng số trẻ được chẩn đoán thiếu hormone tăng trưởng là gần 200 trẻ. Riêng trong năm 2022, có gần 400 trẻ tham gia chương trình tầm soát và có 25 trẻ điều trị bằng GH.
