Biển Đông, Hoa Đông: Ông Tập Cận Bình lâm thế “cưỡi lưng cọp”

Phán quyết của Tòa án Trọng tài về Biển Đông cũng như việc Mỹ quyết định triển khai hệ thống lá chắn tên lửa THAAD tại Hàn Quốc đã khiến vai trò lãnh đạo của ông Tập Cận Bình bị nghi ngờ. Theo giới quan sát trong bối cảnh đó, ông Tập Cận Bình lâm vào thế "cưỡi lưng cọp"...
Ông Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Barack Obama
Ông Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Barack Obama

Lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ sẽ có cuộc gặp thượng đỉnh trong tháng 9 tới. Tổng thống Barack Obama cho biết có ý định đề cập đến các căng thẳng trên biển tại hai vùng có tranh chấp là Biển Hoa Đông và Biển Đông. Nhưng theo giới chuyên gia, ông Tập Cận Bình không thể để bị khuất phục trước các áp lực của Mỹ.

Cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Trung sẽ diễn ra bên lề hội nghị kinh tế G-20, tổ chức trong hai ngày 4-5/9, tại Hàng Châu, Trung Quốc. Tuy nhiên, theo quan điểm của tờ báo Nhật Asia Nikkei, tổng thống Obama khó có thể đạt được điều gì từ ông Tập trên cả hai vấn đề Biển Đông và biển Hoa Đông.

Đại hội đảng cộng sản Trung Quốc sẽ diễn ra vào mùa thu năm 2017. Theo thông lệ, từ 5 đến 7 ủy viên Ban thường vụ bộ chính trị, những vị trí cao cấp nhất trong hàng ngũ lãnh đạo Trung Quốc sẽ được bầu mới vào thời điểm này.

Từ đây cho đến kỳ đại hội đảng tới, duy trì được quyền lực là một việc hệ trọng đối với ông Tập Cận Bình. Chủ tịch Trung Quốc cần phải lèo lái tiến trình này để có thể nắm tiếp quyền lãnh đạo đảng và đất nước cho nhiệm kỳ thứ hai.

Tuy nhiên giới quan sát nhận định, phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường trực bác bỏ yêu sách "đường lưỡi bò" ngang ngược ở Biển Đông, cũng như việc Washington quyết định triển khai hệ thống lá chắn tên lửa THAAD tại Hàn Quốc đã khiến đảng cộng sản Trung Quốc tỏ ra nghi ngờ về vai trò lãnh đạo của ông Tập Cận Bình. Nhiều nhà quan sát nhận xét, trong tình hình này ông Tập Cận Bình không cho phép mình nhún nhường trước nước khác.

Do đó, trong cuộc gặp với ông Obama sắp tới, chủ tịch Trung Quốc hy vọng có thể nhắc lại một đề xuất «mô hình quan hệ mới giữa các cường quốc». Một tầm nhìn mới về thế giới ở đó Trung Quốc và Mỹ cùng hợp tác đối phó các hồ sơ quốc tế mà không «dẫm đạp» lợi ích lên nhau. Trong trường hợp của Bắc Kinh hiện nay, điều đó còn bao gồm cả việc giải quyết tranh chấp tại Biển Đông.

Đề xuất của Trung Quốc đương nhiên đã bị Mỹ khước từ. Chính quyền Obama đã đáp trả sự hiện diện của hải quân Trung Quốc bằng việc điều tàu chiến đến vùng Biển Đông nhân danh «tự do lưu thông hàng hải». Ông Tập Cận Bình đã bày tỏ sự bất bình trước việc Mỹ gia tăng áp lực quân sự trong khu vực.

Có thể nói là quan hệ Mỹ - Trung đã xuống đến mức thấp nhất kể từ khi đôi bên nối lại quan hệ bang giao. Nhất là kể từ khi Washington và Seoul quyết định triển khai hệ thống lá chắn tên lửa THAAD tại Hàn Quốc.

Các chuyên gia nhận dịnh rằng nếu ông Tập Cận Bình vẫn tiếp tục đường lối cứng rắn với Mỹ và các nước láng giềng cho đến ngày khai mạc G-20, thì ông có thể sẽ gặp nhiều khó khăn. Một số nguồn ngoại giao cho rằng từ đây đến kỳ họp hội nghị G-20, nguyên thủ Trung Quốc có lẽ cố gắng tìm kiếm một lập trường hòa giải nào đó.

Tuy nhiên, theo một học giả châu Á am tường về chính sách ngoại giao Trung Quốc, sau khi hội nghị kết thúc, ông Tập Cận Bình sẽ quay lại với đường lối cứng rắn. Và Trung Quốc lại tiếp tục leo thang khiêu khích ở Biển Đông, biển Hoa Đông...