Theo trang mạng Observer, các nhà quan sát quân sự chỉ ra rằng do hạn chế về độ rõ nét và góc chụp của các bức ảnh nên không thể khẳng định tàu Moskva có phải bị cháy do trúng tên lửa như phía Ukraine tuyên bố hay không, nhưng có thể thấy rằng toàn bộ con tàu hơn 12 ngàn tấn này đang nghiêng về phía trái, phía bên trên có đám cháy mở màu đỏ bên trong cấu trúc thượng tầng và có những lỗ thủng màu đen đáng nghi ở bên cạnh. Và vị trí phát nổ trên boong là ở phía bên trái của tháp chính, nên không phải là kho đạn của pháo chính, tên lửa chống hạm hoặc tên lửa phòng không đã phát nổ như thế giới bên ngoài phỏng đoán, mà cho thấy con tàu có thể đã bị tấn công bằng tên lửa chống hạm.
Đồng thời, hệ thống phóng tên lửa phòng không 9K33 Osa (SA-8) trên tàu đang ở trạng thái thu hồi đạn, cho thấy có thể con tàu khi đó chưa được đưa vào trạng thái chiến đấu cao nhất.
 |
Tàu Moskva khi neo đậu ở cảng Svastopol. |
Đồng thời, cũng không thể loại trừ trường hợp vụ cháy nổ do đạn pháo của khẩu pháo phòng thủ tầm gần AK-630M ở phía bên trái gây ra.
Ngày 16/4 theo giờ địa phương, Bộ Quốc phòng Nga đã công bố một đoạn video không có âm thanh trên mạng xã hội của nước này, lần đầu tiên cho thấy tình trạng hiện tại của thủy thủ đoàn sau khi được sơ tán khỏi tàu. Theo tin của Russia Today, trong đoạn video, khoảng 100 thủy thủ đã xếp hàng ở thành phố cảng Sevastopol của Crimea để gặp Đô đốc Nikolai Yevmenov, Tổng tư lệnh Hải quân Nga và Bộ Tư lệnh Hạm đội Biển Đen.
 |
Hình ảnh do Bộ Quốc phòng Ukraine công bố cho thấy tàu Moskva bị nghiêng hẳn về phía trái (Ảnh: Sohu). |
Ngoài ra, theo tin của RIA Novosti ngày 16/4, Bộ Quốc phòng Nga cho biết, Tổng tư lệnh Hải quân Nga, Đô đốc Nikolai Yevmenov, đã tiếp thủy thủ đoàn của kỳ hạm Moskva thuộc Hạm đội Biển Đen Nga tại Sevastopol . Đô đốc Nikolai Yevmenov bày tỏ với thủy thủ đoàn: các sĩ quan, chuẩn úy hải quân và thủy thủ sẽ tiếp tục phục vụ trong lực lượng Hải quân. Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố rằng truyền thống của tàu tuần dương Moskva sẽ được bảo tồn và tiếp tục phát huy, giống như truyền thống vẻ vang của Hải quân Nga.
 |
Các tướng lĩnh Hải quân Nga gặp thủy thủ đoàn tàu Moskva hôm 16/4. |
Trước đó, vào ngày 14/4, theo RIA Novosti, Bộ Quốc phòng Nga đã phát đi thông báo: "Trên đường kéo tàu tuần dương Moskva về cảng đích đến, hỏa hoạn do vụ nổ kho đạn trước đó gây thiệt hại cho thân tàu và con tàu bị mất đi sự ổn định, nên nó đã bị chìm do sóng to gió lớn trong cơn bão."
Phía Nga và Ukraine có sự bất đồng về nguyên nhân khiến con tàu bị hư hại nghiêm trọng. Bộ Quốc phòng Nga cho biết, thân tàu Moskva bị hư hại trong vụ hỏa hoạn do nổ kho đạn. Phía Ukraine lại nói rằng con tàu đã bị trúng hai quả tên lửa chống hạm Neptune của Ukraine và bị chìm, Đại tá Hạm trưởng Anton Kuprin bị tử nạn.
Báo Anh The Guardian đưa tin, ông Anton Gerashchenko, cố vấn của Bộ Nội vụ Ukraine, đưa thông báo trên mạng Telegram cho biết Đại tá Anton Kuprin, hạm trưởng tuần dương hạm tên lửa Moskva của Hạm đội Biển Đen Nga, đã thiệt mạng trong vụ nổ. Báo này cũng đề cập rằng một tàu Thổ Nhĩ Kỳ đã cứu được 54 thành viên thủy thủ đoàn. Một quan chức Mỹ nói với Reuters rằng đã có các thủy thủ trên tàu Moskva bị thương vong, nhưng không thể nắm được con số thực tế.
 |
Hình ảnh vệ tinh chụp tàu Moskva đang cháy và vị trí nơi tàu bị chìm. |
Về nguyên nhân khiến tàu Moskva bị chìm, Đài truyền hình Anh Sky News dẫn lời một quan chức cấp cao của Washington nói, sau khi phân tích chi tiết, đã xác định rằng con tàu này đã bị trúng hai tên lửa Neptune của Ukraine và gây ra vụ chìm tàu; đồng thời liệt kê nhiều nguyên nhân khiến Hệ thống phòng không của con tàu không hoạt động bình thường bao gồm bảo trì, hệ thống không được kích hoạt, góc tấn công của tên lửa Ukraine né tránh được hệ thống, hoặc máy bay không người lái đã đánh lạc hướng hệ thống.
Cùng ngày 16/4, Nga đã tổ chức lễ tưởng niệm tại căn cứ hải quân Sevastopol ở Crimea, cảng nhà của tàu Moskva. Các nhà chức trách Nga cho đến nay vẫn chưa đề cập đến nguyên nhân cháy tàu, chỉ nói rằng vụ cháy đã gây nổ kho đạn, và cuối cùng đã bị chìm xuống đáy biển trong sóng gió ở Biển Đen trong quá trình lai dắt.
Ngoài ra, ngày 15/4, Nga tuyên bố sử dụng tên lửa tầm xa Kalibr oanh kích một nhà máy quân sự bị cáo buộc là nơi sản xuất tên lửa Neptune ở gần sân bay quốc tế Kyiv ở thủ đô Ukraine. Một nhân chứng nói với truyền thông Pháp rằng cuộc tấn công của Nga đã đánh trúng mục tiêu 5 lần và cho rằng đó là đòn trả đũa của Nga đối với vụ tàu Moskva bị đánh chìm.
 |
Truyền thông phương Tây mô tả vụ tàu Moskva bị chìm theo quan điểm của Ukraine. |
Hãng Itar-Tass cho biết tàu tuần dương Moskva là soái hạm (tàu chỉ huy, còn gọi là kỳ hạm) của Hạm đội Biển Đen. Con tàu được đưa vào hoạt động từ năm 1983 và là con tàu đầu tiên của lớp tuần dương hạm mang tên lửa dẫn đường Type 1164. Con tàu chủ yếu được trang bị 16 đạn tên lửa chống hạm hạng nặng P-1000 Vulcan. Tàu tuần dương Type 1164 có lượng choán nước đầy tải khoảng12.000 tấn và là hạm tàu lớn thứ ba trong số các tàu tác chiến mặt nước đang hoạt động của Hải quân Nga, chỉ đứng sau tàu sân bay Kuznetsov và tàu tuần dương tên lửa chạy bằng năng lượng hạt nhân Peter Đại đế.
Chuyên gia Vasily Kashin của Ủy ban các vấn đề quốc tế Nga nói với kênh truyền hình RBC của Nga rằng tàu Moskva thường được sử dụng để tham gia các cuộc tập trận quốc tế nhằm chứng tỏ sự hiện diện lâu dài của quân đội Nga ở Syria. Hiệu quả của nó trong “Chiến dịch Quân sự đặc biệt” ở Ukraine cũng tương đối hạn chế. "Miễn là có thể sơ tán thủy thủ đoàn, việc con tàu này bị mất chủ yếu chỉ là đòn giáng vào uy tín của quân đội Nga, ảnh hưởng thực tế không quá lớn."
Video chưa được kiểm chứng về vụ chìm tàu. |
Nhưng ông Kashin thẳng thắn cho rằng, mặc dù thực lực của con tàu hùng hậu nhưng thực chất đây là tàu chiến đã phục vụ quá lâu và trang bị ngày càng lạc hậu. Ông cho rằng sự cố này một lần nữa chứng minh Nga cần phải đẩy nhanh tốc độ nâng cấp và thay thế các tàu chiến cũ có từ thời Liên Xô.
Theo tin của BBC News và The Drive ngày 18/4, mặc dù những hình ảnh này chưa được xác nhận, nhưng các nhà quan sát quân sự cho rằng những bức ảnh này có thể là thật. Ông Rob Lee, một nghiên cứu sinh Tiến sĩ tại Department of War Studies (Khoa Nghiên cứu Chiến tranh) tại King's College London thì những ảnh này có vẻ là ảnh thật về vụ việc.
Tài khoản Twitter nổi tiếng OSINTtechnical, chuyên chia sẻ thông tin công nghệ nguồn mở, cũng đã viết rằng: “Tôi không thể đảm bảo về tính xác thực, nhưng đây thực sự là một tàu tuần dương tên lửa lớp Klori, và tôi không cho rằng có chiếc nào khác trong số đó bị phá hủy theo cách này."
 |
Một ảnh giả về tàu Moskva bị chìm xuất hiện trên mạng. |
Trước đó, trên mạng đã xuất hiện khá nhiều ảnh về vụ cháy của chiếc Moskva, nhưng qua xác minh đó đều là các ảnh giả, được chế ra hoặc lấy từ các vụ tai nạn tàu thủy khác.
