Tắc mạch vì cục máu đông
Người phụ nữ Ukraina, 35 tuổi, sống và làm việc ở Hà Nội, không may bị tai nạn giao thông vào Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức trong tình trạng đau ngực, khó thở vì gãy 8 xương sườn trái, 2 xương sườn phải. Trong số các xương gãy có xương chọc vào phổi gây tổn thương phổi, gãy xương ức, gãy xương bả vai trái có tổn thương phổi gây xẹp phổi, tràn khí, tràn máu màng phổi. Không chỉ vậy, chị còn bị chấn thương gan độ IV, chấn thương lách độ II.
Khi mới vào viện, các bác sĩ đánh giá chị có nguy cơ chảy máu rất cao do đa chấn thương, nhiều khả năng bị chảy máu ở gan và có thể phải phẫu thuật cấp cứu nên không được dùng thuốc chống đông dự phòng huyết khối - cục máu đông ở mạch máu.
 |
Huyết khối hay còn gọi là cục máu đông (Ảnh minh hoạ) |
TS. Lê Việt Khánh - Phó Trưởng khoa Phẫu thuật Cấp cứu Tiêu hóa, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức - cho biết: Ngay sau khi nhập viện, người bệnh đã được các bác sĩ dẫn lưu màng phổi 2 bên, điều trị bảo tồn không mổ gan và lách. Trong hơn 2 tuần, người bệnh đau đớn, không thể vận động. Do bệnh nhân tiềm ẩn nguy cơ chảy máu vì chấn thương gan và lách nên các bác sĩ chưa điều trị dự phòng bằng thuốc chống đông.
Tuy nhiên, sau gần 3 tuần điều trị thì người bệnh bất ngờ có dấu hiệu đau ngực, ho, khó thở. Ngay lập tức các bác sĩ đã tiến hành chụp cắt lớp vi tính, phát hiện bệnh nhân có huyết khối động mạch phổi vùng ngoại vi nhánh phân thùy đỉnh thùy trên phổi trái; tràn dịch màng phổi phải dày 9mm; tràn dịch màng phổi trái dày 23mm; xẹp một phần nhu mô thùy trên và dưới phổi phải và trái sát vùng tràn dịch 2 bên.
Để nhanh chóng chữa trị cho người bệnh, các bác sĩ đã cho bệnh nhân điều trị thuốc heparin (thuốc chống đông máu) trọng lượng phân tử thấp, theo dõi sau tiêm 3 mũi. Đặc biệt, do người bệnh nặng 77kg nên các bác sĩ đã tăng liều thuốc heparin.
Sau điều trị, nồng độ cục máu đông trong máu của bệnh nhân giảm, không có dấu hiệu xuất huyết và tắc mạch trên lâm sàng, không khó thở, sức khoẻ ổn định. Sau khi ra viện, bệnh nhân tiếp tục uống thuốc chống đông máu dạng viên để điều trị.
Người béo phì dễ xuất hiện cục máu đông
Theo TS. Lê Việt Khánh, tắc mạch do huyết khối (cục máu đông) ở người bệnh đa chấn thương là một trong những nguyên nhân gây tử vong khi bệnh nhân hạn chế vận động, tổn thương mạch máu và tăng giải phóng các chất hoạt hóa đông máu từ nơi bị đụng dập vào mạch máu. Hai loại huyết khối thường gặp nhất ở người bệnh chấn thương là huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc phổi.
Mỗi năm ở Việt Nam có hơn 10.000 người chết do tai nạn giao thông và hàng chục nghìn người bị thương phải điều trị tại bệnh viện. Huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc phổi là nguyên nhân gây tử vong muộn sau vài ngày hoặc vài tuần ở người bệnh chấn thương hoặc sau phẫu thuật. Các yếu tố nguy cơ khiến bệnh nhân dễ tử vong chính là đa chấn thương, chấn thương cột sống có liệt nửa người, tổn thương mạch máu, hạn chế vận động.
 |
Béo phì làm gia tăng nguy cơ xuất hiện cục máu đông trong cơ thể (Ảnh minh hoạ) |
Bên cạnh đó, một số yếu tố khác như béo phì, hút thuốc, sử dụng thuốc tránh thai hoặc hormon thay thế, thiếu yếu tố V Leiden (đột biến gây ra cục máu đông phát triển bất thường) bẩm sinh cũng làm tăng nguy cơ xuất hiện cục máu đông. Đặc biệt, nếu người bệnh có dấu hiệu tăng đông khi làm xét nghiệm đàn hồi đồ thì nguy cơ có cục máu đông tăng gấp đôi với tỷ lệ mắc huyết khối tĩnh mạch sâu so với người bệnh không có dấu hiệu tăng đông.
Chính vì thế, TS. Khánh nhấn mạnh: Biện pháp dự phòng huyết khối được sử dụng thường xuyên chính là uống thuốc chống đông liều phù hợp, sử dụng băng chun áp lực, vận động sớm.
Người bệnh có nguy cơ xuất hiện cục máu đông có thể được chẩn đoán sớm bằng việc chụp cắt lớp, siêu âm mạch máu. Việc điều trị huyết khối bằng thuốc chống đông, can thiệp mạch hoặc phẫu thuật lấy huyết khối hay thuốc tiêu sợi huyết sẽ được các bác sĩ cân nhắc tùy từng trường hợp cụ thể của người bệnh.
