Hội Trí thức Khoa học và Công nghệ trẻ Việt Nam (VAYSE) được Bộ Nội vụ cho phép thành lập theo Quyết định số 47/2004/QĐ-BNV ngày 5/7/2004. Đến ngày 10/8/2004, VAYSE đã tổ chức Đại hội thành lập, với Chủ tịch đầu tiên là luật gia Nghiêm Quốc Bảo - khi đó là Tổng thư ký Hội Sở hữu Trí tuệ Việt Nam.
Ngày 19/1/2023, VAYSE đã tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III (nhiệm kỳ 2023 – 2028) và bầu PGS TS Lê Phước Minh – nguyên Trưởng ban điều phối Dự án Giáo dục Đại học, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông (nay là Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và Châu Phi) làm Chủ tịch.
VAYSE đã có nhiều hoạt động hữu ích trong lĩnh vực khoa học công nghệ, giáo dục, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp... như tổ chức các hội thảo, tọa đàm về Trí tuệ nhân tạo, tổ chức lớp học về mã nguồn mở...
Với khẩu hiệu “Tiên phong trong Đổi mới và Sáng tạo”, VAYSE bên cạnh việc tập trung các hoạt động của mình trong lĩnh vực khoa học công nghệ, Hội còn đột phá vào những lĩnh vực có tiềm năng ở Việt Nam nhưng chưa được nhiều người tham gia như khoa học giả tưởng.
Tuy khoa học giả tưởng không hề xa lạ với công chúng yêu nghệ thuật Việt Nam nhưng suốt nhiều năm qua không có một tổ chức nào đứng ra tiếp nhận và thúc đẩy sự phát triển cho khoa học giả tưởng. Chính vì thực tế đó, VAYSE đã chủ động lĩnh hội sứ mạng này và đang nghiên cứu xúc tiến tổ chức cả các cuộc thi sáng tác để có được những tác phẩm khoa học giả tưởng đậm đà bản sắc Việt Nam.
Trong 20 năm qua, bên cạnh những thuận lợi thì VAYSE cũng gặp không ít khó khăn trên con đường phát triển của mình, đặc biệt là những ngày đầu thành lập. Ông Nguyễn Đức Hoàng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VAYSE cho biết những ngày đầu tiên khi nhận nhiệm vụ hồi năm 2007, Hội hết sức khó khăn vì gần như không có sẵn thứ gì, từ cơ sở vật chất đến kinh phí hoạt động. Thực tế đó buộc những người lãnh đạo của VAYSE phải năng động, sáng tạo và dám làm những việc chưa ai làm.
Thành công lớn nhất của VAYSE là đã phản biện, đóng góp ý kiến xây dựng đề án đưa Việt Nam trở thành nước mạnh về CNTT vào năm 2009 và chính thức có tuyên ngôn đầu tiên về khoa học giả tưởng nhân kỷ niệm 194 năm ngày sinh nhà văn Jules Verne người Pháp vào tháng 2/2022.
Phát biểu tại buổi lễ kỷ niệm 20 năm thành lập VAYSE, tiến sĩ Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), đánh giá cao sự cố gắng của VAYSE, mặc dù còn nhiều khó khăn từ tổ chức, nhân sự đến tài chính, nhưng đã nỗ lực phấn đấu, đoàn kết để có những hoạt động thiết thực. Thay mặt thường trực đoàn Chủ tịch VUSTA, ông Phan Xuân Dũng mong muốn toàn thể lãnh đạo và hội viên của VAYSE tiếp tục nỗ lực phấn đấu vì sứ mệnh của mình trong thời đại Cách mạng Công nghiệp 4.0. Ông Dũng hứa VUSTA sẽ phối hợp, hỗ trợ VAYSE trong các hoạt động của Hội trong tương lai.
Đáp từ lời chia sẻ của ông Phan Xuân Dũng, PGS.TS Lê Phước Minh - Chủ tịch VAYSE tái khẳng định mục đích của Hội là tập hợp, đoàn kết trí thức trẻ Việt Nam ở trong và ngoài nước để trao đổi kinh nghiệm, nâng cao trình độ sáng tạo, khuyến khích tài năng phục vụ phát triển đất nước.
Đến nay, VAYSE đã phát triển được gần 1000 hội viên cá nhân và thành lập 18 tổ chức khoa học công nghệ trực thuộc. Trong suốt chặng đường 20 năm hình thành và phát triển, VAYSE đã luôn phấn đấu thực hiện tốt sứ mạng, tôn chỉ, mục đích, đóng góp vào sự phát triển chung của VUSTA, của Bộ Khoa học Công nghệ và đóng góp cho các hoạt động cộng đồng, phát triển KT-XH.
Ông Lê Phước Minh chia sẻ phương hướng, nhiệm vụ của VAYSE trong thời gian tới gồm: tiếp tục kiện toàn tổ chức Hội; tăng cường nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ thông qua việc tổ chức các chương trình nghiên cứu cho các hội viên trẻ, xây dựng các cơ sở dữ liệu về đề tài và kết quả ứng dụng hỗ trợ chuyển giao công nghệ; nâng cao năng lực và kỹ năng cho các hội viên; tham gia tích cực vào việc tư vấn, phản biện các chính sách khoa học công nghệ.
Chia sẻ ý kiến tại buổi lễ, tiến sĩ Nguyễn Quân, Chủ tịch Hội Tự động hóa, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ, nói rằng trong đội ngũ những người làm khoa học công nghệ thì thế hệ trẻ là tương lai của đất nước. Chính vì thế ông đặt nhiều hy vọng vào vai trò của VAYSE - nơi tập hợp những nhà khoa học, các kỹ sư trẻ của đất nước trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Ông Quân hy vọng các nhà khoa học trẻ đạt được nhiều thành công trong việc xây dựng các nền tảng công nghệ số quốc gia cũng như chương trình phát triển vi mạch bán dẫn.
Bà Phan Thị Mỵ - Phó chủ tịch thường trực Hội nữ Trí thức Việt Nam, nói rằng thời gian qua Hội nữ trí thức và VAYSE đã có sự hợp tác, nhưng kết quả vẫn còn khiêm tốn. Bà Hợp mong muốn 2 hội sẽ hợp tác sâu rộng hơn nữa, phối hợp đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ trí thức trẻ nói chung và các nữ trí thức trẻ của Hội nữ Trí thức Việt Nam nói riêng.
Cũng trong dịp này, lãnh đạo VUSTA đã khen thưởng một số cá nhân của Hội đã có nhiều đóng góp, cống hiến cho hoạt động chung. Đồng thời, VAYSE cũng trao thưởng một số đơn vị trực thuộc và cá nhân xuất sắc trong hoạt động của Hội.
