Ngày 8.10, khi nói chuyện với các đồng nhiệm của 28 quốc gia thành viên NATO, ông Carter cảnh báo: Nga sẽ sớm phải trả giá, bị khủng bố tấn công trả thù ngay trên lãnh thổ Nga.
Ông nói Nga sẽ bị “tổn thất nặng nề trong vài ngày tới ở Syria”, do Nga can thiệp quân sự vào cuộc nội chiến Syria, nơi quân Assad đang phải chống lại quân khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) và các nhóm quân nổi dậy đòi lật đổ chế độ Assad.
Ông Carter: "Nga tự quấn mình trong tấm vải cô lập"
Ông Carter chỉ trích Nga “ngày càng ứng xử không chuyên nghiệp”, sau khi chiến đấu cơ Nga xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ hồi đầu tuần này, và hải quân Nga từ biển Caspian phóng 26 tên lửa hành trình vào Syria mà “không cảnh báo trước”.
Ông Carter nhắc lại cần có thỏa thuận Mỹ - Nga về “quy trình an toàn chuyên nghiệp”, để chiến đấu cơ Nga - Mỹ khi cùng đánh IS có thể xảy ra nguy cơ đâm va vào nhau trong không phận Syria.
Nhưng ông cũng nhấn mạnh Mỹ sẽ không hợp tác quân sự ở một cấp độ chiến lược với Nga: “cho đến khi nào họ vẫn tiếp tục theo đuổi chiến lược sai lạc của họ”.
Ông nói: “Hy vọng của chúng ta, là Nga sẽ thấy họ tự cột mình vào một chiếc thuyền đắm là một chiến lược sai lầm, vì Nga có cơ hội thay đổi và làm điều đúng. Tôi không biết liệu họ có thay đổi hay không”.
Tại cuộc họp báo, ông Carter nói: Nga tiếp tục “quấn mình trong tấm vải cô lập” và chỉ Điện Kremlin có thể quyết định thay đổi.
Tuyên bố của ông Carter vào lúc có những dấu hiệu Saudi Arabia và đồng minh các nước vùng Vịnh đang chuẩn bị đối phó với hành động của Nga.
Các nhà ngoại giao nói Saudi Arabia rất ủng hộ các nhóm quân nổi dậy Syria đòi lật đổ chế độ Assad, nên sẵn sàng tăng cường sự ủng hộ này. Có thể Saudi Arabia sẽ hỗ trợ tài chính và cung cấp vũ khí cho phe nổi dậy, thông qua biên giới giáp Thổ Nhĩ Kỳ.
Gần đây, 55 giáo sĩ hàng đầu ở Saudi Arabia kêu gọi “tín đồ Hồi giáo trung thực” hỗ trợ tinh thần, vật chất, chính trị và quân sự cho cuộc chiến chống quân Assad, quân Iran và quân Nga.
Một nguồn tin Qatar cảnh cáo: “Nga tạo ra một con quỷ trong khu vực, vốn sẽ không thể kiểm soát được nó. Mọi người sẽ phải lao vào cuộc chiến. Có đến 1,5 tỷ người Hồi giáo, hãy tưởng tượng chuyện gì sẽ xảy ra, nếu 1% trong số tín đồ ấy tham gia cuộc chiến”.
"NATO sẽ bảo vệ tất cả các đồng minh, nếu cần"
NATO nói máy bay Nga đã nhiều lần xâm phạm không phận TNK giáp Syria, cáo buộc Nga chỉ không kích các nhóm quân nổi dậy để bảo vệ chế độ Assad, chứ không cùng liên minh quân sự do Mỹ đánh IS. Tuy nhiên, Moscow bác bỏ sự cáo buộc này.
Nga đã yêu cầu liên minh quân sự chống IS do Mỹ dẫn đầu để trống không phận Syria khi Nga không kích IS. Nhưng ông Carter nói NATO sẽ không hợp tác.
Nữ Bộ trưởng quốc phòng Hà Lan Jeanine Hennis Plasschaert nói: “Nga không đáng tin cậy, không có tinh thần xây dựng và hợp tác”.
Nữ Bộ trưởng quốc phòng Đức Ursula von der Leyen nói: “Điều quan trọng với Nga là chấp nhận nếu họ chống ai đang đánh IS, thì họ sẽ củng cố cho IS và đấy không có lợi cho cả Nga và chúng ta”.
TNK đã yêu cầu đồng minh NATO giúp tăng cường tên lửa phòng không nhằm chống rocket của Syria. Đầu năm nay, Đức và Mỹ nói sẽ rút hệ thống chống tên lửa Patriot ra khỏi TNK, nhưng các đồng minh NATO khác chưa tính chuyện lấp chỗ trống.
TNK chưa chính thức đề nghị NATO hỗ trợ trên bộ. Đề nghị hỗ trợ phòng thủ chỉ mang tính biểu tượng, chứ TNK đã có nguồn kinh phí quốc phòng 12 tỷ bảng Anh (theo báo Guardian) và gần nửa triệu quân, điều khiến quân đội TNK lớn hàng thứ 9 thế giới.
Một quan chức nói: “TNK có thể tự lo cho mình”. Dù vậy, các nhà ngoại giao nói TNK có quyền bắn hạ máy bay Nga xâm phạm không phận, như họ đã bắn hạ một chiến đấu cơ Syria hồi tháng 3.
Tại cuộc họp, các bộ trưởng cũng nhất trí tăng số quân phản ứng nhanh NATO lên 40.000 quân, nhằm có thể hành quân đến các điểm nóng trên thế giới trong vòng 48 giờ.
NATO cũng lập sở chỉ huy mới ở Hungary và Slovakia để tăng cường phòng thủ cho các đồng minh Đông Âu.
Lực lượng phản ứng nhanh lập năm 2002, gồm quân đặc nhiệm, bộ binh, không quân, hải quân có thể phản ứng cấp thời. Năm ngoái, nó được tăng cường bởi việc lập “Lực lượng mũi lao”.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đề nghị triển khai bộ binh đến bảo vệ TNK, gợi ý: sự hiện diện của quân phản ứng nhanh hoặc “Lực lượng mũi lao” sẽ khiến Nga hoặc Syria nản chí, không xâm phạm không phận TNK nữa.
Ông Stoltenberg nói NATO hiện có đủ mọi khả năng để khiến lực lượng phản ứng nhanh mạnh hơn, nhanh hơn. Ông hứa “NATO sẽ bảo vệ tất cả các đồng minh trước bất kỳ đe dọa nào, kể cả TNK, nếu cần”.
Các bộ trưởng NATO hứa kiên quyết chống “hành vi nguy hiểm và hung hăng của Nga” ở cuộc nội chiến Syria.
Nga xác nhận chiến đấu cơ Nga “bay lạc” vào không phận TNK là không cố ý, nhưng NATO ra tuyên bố mạnh: sự xâm phạm này phải chấm dứt.
Ông Stoltenberg nói: “Chúng tôi chứng kiến Nga gia tăng hoạt động quân sự ở Syria. Các bộ trưởng nhất trí hành vi này gây quan ngại nghiêm trọng”.
Bộ trưởng quốc phòng Anh Michael Fallon cáo buộc Nga khiến tình hình nghiêm trọng “càng nguy hiểm hơn”.
Ông cho biết Anh sẽ đưa 100 quân nhân đến các nước vùng biển Baltic để đề phòng Nga. Mỹ có khoảng 450 quân ở vùng này.
Vĩnh Thụy - Theo Guardian, Một thế giới
