VietTimes: Thưa GS Hồ Ngọc Đại, ông nhìn nhận như thế nào về tương lại của đất nước ta khi bước vào năm 2016?
- Tôi cho rằng đất nước ta đang bước vào một giai đoạn ổn định để phát triển có kiểm soát; phát triển một cách đúng quy luật tự nhiên hơn, đáng tin cậy hơn chứ không manh động. Một đất nước sợ nhất là manh động và diệt lẫn nhau. Tôi tin rằng lớp lãnh đạo mới sẽ nghĩ khác và làm khác hơn giai đoạn vừa qua.
VietTimes: Trong phát biểu tại Đại hội Đảng XII Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cho rằng, nhiệm vụ trong thời gian tới là phải đẩy mạnh chống tham nhũng, lợi ích nhóm, sự tha hóa của một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên, nhất là cán bộ đảng viên có chức có quyền. Nghĩa là những căn bệnh này vẫn còn rất trầm trọng?
- Tham ô, bòn rút của công, cửa quyền, tha hóa, biến chất, cấu kết với nhau thành nhóm, “băng đảng” để tham nhũng là giai đoạn mà nhiều quốc gia phát triển cũng phải trải qua, không thể khác được. Cách đây 30 năm tôi đã nói với một số người bạn rằng nước ta rồi sẽ bước vào giai đoạn “tham nhũng”. Không ai tin, còn bảo tôi quá bi quan.
VietTimes: Ông có thể giải thích cụ thể hơn được không?
- Bất kỳ quốc gia nào cũng đều phải trải qua 3 giai đoạn. Giai đoạn đầu: giành độc lập và bảo vệ nền độc lập. Giai đoạn xây dựng và giai đoạn phát triển. Giai đoạn đầu- những lớp người đầu tiên đi làm cách mạng chỉ với một mục tiêu duy nhất là giành độc lập, tự do cho dân tộc. Họ sống vì lý tưởng, trong sáng.
Sang đến giai đoạn xây dựng: mọi thứ đều bắt đầu. Có của ăn của để họ bắt đầu nghĩ đến hưởng thụ, mang chút hào quang của quá khứ để cửa quyền. Nền kinh tế giai đoạn này mang nặng tính tiểu nông. Mà căn tính tiểu nông là chụt giật. Chụp giật, cửa quyền là mầm mống của tham nhũng, thái hóa, biến chất.
Giai đoạn tiếp theo sẽ đi vào ổn định và phát triển. Bởi vì mọi thứ tốt, xấu đã được phơi bày ra hết. Người dân đã hết kiên nhẫn, “Một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên, nhất là đảng viên có chức, có quyền” không thể hoành hoành như trước được nữa.
Tuy nhiên điều quan trọng là Bộ máy mà Đại hội Đảng XII đã lựa chọn ra được là những con người hành động. Anh Đinh La Thăng là con người hành động. Anh Vương Đình Huệ là con người hành động. Anh Nguyễn Văn Bình, anh Phạm Bình Minh... là những con người hành động.
Còn nhiều anh khác nữa đều là những con người hành động. Họ sẽ nghĩ khác và làm mạnh mẽ hơn. Đó là quy luật hoàn toàn biện chứng.
VietTimes: Nhưng quy luật biện chứng cũng chỉ ra rằng, quyền lực không được kiểm soát sẽ lại đẻ ra tham nhũng. Vậy chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách thể chế thế nào để phát triển đất nước?
- Như đã nói ở trên, thời gian tới nước ta sẽ bước vào thời kỳ phát triển ổn định. Việc chúng ta tham gia ngày càng sâu rộng vào các hiệp ước quốc tế, đặc biệt là WTO và gần đây nhất là TPP sẽ buộc chúng ta phải điều chỉnh những bất cập về luật pháp, về tổ chức bộ máy, mọi thứ sẽ trở nên minh bạch hơn.
Tham gia TPP, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ không thể làm ăn kiểu chụp giật được nữa. Luật quy định người dân được làm những gì mà pháp luật không cấm sẽ loại bỏ các loại “giấy phép con”, mảnh đất đẻ ra rất nhiều tiêu cực và tham nhũng.
Tham gia vào các hiệp ước quốc tế cũng buộc đội ngũ lãnh đạo phải trau dồi, nâng cao kiến thức, thay đổi cách làm việc, cách thức quản lý để phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế.
VietTimes: Cải cách thể chế là để người dân tham gia sâu hơn vào quá trình bầu cử lựa chon ra những người mà mình tin tưởng giao phó quyền lãnh đạo đất nước. Theo Giáo sư thì Đảng có cần thiết chuyển từ chế độ đảng cử sang chế độ Đảng lãnh đạo tranh cử như một số ý kiến đã đề xuất không?
- Điều đó rồi sẽ diễn ra. Tuy nhiên cũng cần phải có thời gian để chuẩn bị, để cả những người lãnh đạo lẫn người dân quen dần và có trách nhiệm với quyền tự do bầu cử của mình.
Xin cám ơn Giáo sư!
LTB
