|
| Ảnh: BBC |
Một dự án trị giá 40 tỉ USD ở Hoa Kỳ do nhà sản xuất chip bán dẫn hàng đầu của Đài Loan vận hành từ năm 2025 có thể giúp quốc gia này chiếm lợi thế trong cuộc đua bán dẫn với Trung Quốc. Tuy nhiên, dự án này có khả năng làm suy yếu nền kinh tế tại Đài Loan - nơi phụ thuộc nhiều vào công nghệ.
Các nhà phân tích cho biết, việc sản xuất chip ở nước ngoài có thể khiến sự thống trị thế giới bán dẫn của Đài Loan lung lay, trừ khi ngành này giải quyết được một loạt vấn đề khó khăn trong nước.
Công ty TSMC, nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, sẽ vận hành cơ sở mới tại Arizona, đồng thời cũng có kế hoạch mở rộng sang Nhật Bản và Đức.
TSMC có doanh thu 75 tỉ USD trong năm vừa qua, nhưng nếu họ rời đi, một phần nền kinh tế Đài Loan có thể bị ảnh hưởng.
Rupert Hammond-Chambers, Chủ tịch nhóm vận động Hội đồng Doanh nghiệp Hoa Kỳ - Đài Loan cho biết: “Cốt lõi của vấn đề này là khả năng của TSMC trong việc duy trì vị thế dẫn đầu trong quy trình sản xuất chất bán dẫn của thế giới. Nếu điều đó tiếp tục, hệ sinh thái chip của Đài Loan vẫn là trung tâm thương mại của thế giới".
“Tuy nhiên, có một số thách thức liên quan nhiều hơn đến chính sách công. Các vấn đề về nước và đất đai ảnh hưởng đến các khoản đầu tư mới và chúng cần được quản lý theo cách ưu tiên các nhu cầu của nền kinh tế”.
Sau khi lĩnh vực chip phát triển vào những năm 1980, Đài Loan trở thành thỏi nam châm thu hút các khách hàng trên toàn thế giới trong đó có Apple và Qualcomm, theo đó Đài Loan hiện đang cung cấp khoảng 60% chip bán dẫn trên thế giới.
Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Joe Biden đặt mục tiêu mở rộng ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ thông qua Đạo luật Khoa học và Chip, được ký thành luật vào năm ngoái. Luật nhắm vào các chuỗi sản xuất và cung ứng, tập trung vào nghiên cứu và phát triển.
Vào tháng 7, Đức cũng đã đề xuất kế hoạch trị giá 22 tỉ USD để cải thiện hoạt động sản xuất chip` bán dẫn cũng như các thành phần khác của ngành công nghệ cao.
Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc cũng cho biết vào tháng 7 rằng họ đã xác định được “các tổ hợp chuyên dụng” dành cho chip bán dẫn, đồng thời đang xem xét ưu đãi thuế.
Joanne Chiao, nhà phân tích của công ty nghiên cứu thị trường TrendForce có trụ sở tại Đài Bắc, cho biết: “Căng thẳng thương mại leo thang giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, cùng với các vấn đề địa chính trị khác, đã khiến các chính phủ trên toàn thế giới nhận ra tầm quan trọng của việc sở hữu các cơ sở sản xuất chip của riêng họ”.
Các nhà phân tích cho biết, Đài Loan có thể đi trước Mỹ, Đức, Hàn Quốc và Trung Quốc ngay cả khi TSMC và các nhà cung cấp của họ chuyển ra nước ngoài, nhưng chỉ khi Đài Loan đưa ra những ưu đãi phù hợp cho ngành công nghiệp trị giá 150 tỉ USD này.
Các biện pháp hạn chế Trung Quốc do Mỹ và các đồng minh, bao gồm cả Nhật Bản, áp đặt đối với thiết bị sản xuất chip đã đẩy nhanh nỗ lực tự cung cấp công nghệ của Bắc Kinh trong ba năm qua.
Theo đó, các công ty Trung Quốc đã đẩy mạnh phát triển linh kiện và thiết bị. Trong khi đó, các nhà sản xuất chip ở Đài Loan có ít đất để mở rộng, trong khi hàng loạt đợt hạn hán đã thúc đẩy các doanh nghiệp chip tìm kiếm nguồn nước mới tại các quốc gia khác.
Chi phí nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch, cộng với hiệu ứng nhà kính tiềm tàng và tỷ lệ sinh giảm có nguy cơ làm suy giảm lực lượng lao động là những vấn đề cố hữu tại Đài Loan.
Kent Chong, Giám đốc điều hành của công ty dịch vụ chuyên nghiệp PwC Legal ở Đài Bắc cho biết: “Chúng tôi không thể cung cấp cho các nhà sản xuất chip một môi trường hoàn hảo để giữ chân họ".
Trong đợt hạn hán năm 2021, chính phủ đã phân phối nước gần nhà máy TSMC nhưng không để công ty và các nhà sản xuất lớn khác sử dụng.
Một nhà máy mới ở Đài Loan có quy mô tương tự TSMC sẽ cần lượng nước tiêu thụ hàng ngày lên tới 118.000 tấn, hãng tin Đài Loan Commonwealth ước tính. Họ cho biết số tiền đó tương đương 7% lượng nước tiêu thụ của Cao Hùng.
Được biết, các nhà sản xuất chip không thể tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo vì nhà cung cấp điện của Đài Loan chủ yếu dựa vào nhiên liệu hóa thạch mặc dù đã tăng cường đầu tư vào năng lượng gió ngoài khơi.
Vào tháng 3, hòn đảo này đã đóng cửa một trong ba nhà máy điện hạt nhân vì lo ngại về an toàn công cộng.
Năm ngoái, năng lượng tái tạo chiếm 8,6% nguồn cung cấp năng lượng, trong đó 9,1% là từ năng lượng hạt nhân.
Hammond-Chambers nói thêm rằng khả năng tiếp cận “vẫn còn khó khăn do chưa được đầu tư”.
Theo Hammond-Chambers, sự suy giảm dân số bắt đầu vào năm 2020 cũng có khả năng hạn chế số lượng kỹ sư. Trong khi đó, các giải pháp để giải quyết tình trạng trên đòi hỏi sự “cải cách đáng kể đối với luật nhập cư tại Đài Loan”.
Để đảm bảo nguồn điện khi Đài Loan cố gắng sản xuất 1/5 năng lượng từ các nguồn tái tạo vào năm 2025, TSMC cho biết vào tháng 4 rằng họ đã ký hợp đồng mua sắm chung công suất 20.000 gigawatt giờ với một công ty con của ARK Solar Energy có trụ sở tại Đài Bắc.
Cơ quan Tài nguyên Nước Đài Loan cho biết một khu công nghiệp ở thành phố Cao Hùng phía nam sẽ dựa vào nước tái chế để “đảm bảo nguồn cung cấp điện ổn định”. Cơ quan này cho biết thêm, nhà máy Cao Hùng của TSMC sẽ cần nhiều nước hơn sau những kế hoạch “đẩy mạnh sản xuất”.
Công ty Điện lực Đài Loan do chính phủ điều hành năm ngoái đã phê duyệt phát hành trái phiếu doanh nghiệp trị giá 18,8 tỉ Đài tệ (592 triệu USD) để ổn định nguồn cung cấp điện với việc nâng cấp ba nhà máy điện.
Để giải quyết tình trạng thiếu nhân tài, các quan chức Đài Loan năm ngoái tuyên bố họ sẽ tìm kiếm 400.000 người từ nước ngoài, trong đó có 40.000 chuyên gia.
Albert Liu, người sáng lập người Đài Loan của Kneron, một nhà thiết kế chip trí tuệ nhân tạo có trụ sở tại California, tuyển dụng 180 người ở Đài Loan, cho biết: “Tôi nghĩ chính phủ Đài Loan rất ủng hộ toàn bộ ngành công nghiệp chip bán dẫn". Liu tin rằng Đài Bắc có thể cung cấp hỗ trợ, bao gồm cả các ưu đãi về thuế.
Bà Joanne Chiao cho biết thêm, các quốc gia khác có thể mất một thời gian để xây dựng các “cụm” bán dẫn với nguyên liệu thô, nhà cung cấp thiết bị, nhà máy sản xuất chip và khách hàng cuối cùng.
Bà nói: “Đài Loan đã tham gia sâu vào lĩnh vực sản xuất chất bán dẫn trong nhiều thập kỷ và việc hình thành các cụm bán dẫn không phải chuyện một sớm một chiều”. Bà Chiao thừa nhận rằng “nhu cầu về nhân tài và lực lượng lao động” là một trong những vấn đề “quan trọng nhất” của quốc gia này.
Các nhà phân tích cho biết, nếu cho phép lĩnh vực chip Đài Loan mở rộng ra nước ngoài có lẽ vẫn là một quyết định đúng đắn, do những hạn chế trên hòn đảo này, cộng với áp lực địa chính trị.
Phóng viên Chong tại PwC Legal ở Đài Bắc cho biết, nếu Trung Quốc có hành động quân sự chống lại Đài Loan, công nghệ chip có thể dễ dàng được chuyển đến các địa điểm khác thông qua các nhà máy do Đài Loan điều hành.
Được biết, Trung Quốc coi Đài Loan tự trị là một lãnh thổ ly khai và phải được thống nhất bằng vũ lực nếu cần. Mối quan hệ này đã liên tục xấu đi trong bảy năm qua.
Các quan chức Mỹ kể từ tháng 2 đã yêu cầu Hàn Quốc và Nhật Bản nộp đơn xin cắt giảm 50 tỉ USD mà Washington đã dành ra như một phần của Đạo luật Khoa học và Chip để khôi phục lĩnh vực chip của quốc gia này.
Để giúp đỡ TSMC và các nhà cung cấp Đài Loan tại Mỹ, Washington cũng đang thảo luận về một thỏa thuận tránh đánh thuế với Đài Bắc, một động thái có thể khuyến khích đầu tư.
“[Chúng tôi] hoan nghênh cuộc đối thoại tích cực về vấn đề đánh thuế”, một phát ngôn viên của TSMC cho biết vào giữa tháng 8.
TSMC sở hữu 30% thị trường chip trên thế giới vào năm ngoái, tăng từ 26% vào năm 2021.
Hu Jin-li, giáo sư Viện Kinh doanh và Quản lý tại Đại học New York, cho biết: “Thỏa thuận thuế ngụ ý rằng Đài Loan và Mỹ sẽ có mối liên kết kinh tế nhiều hơn, khiến vốn, đầu tư, sản xuất và người dân di chuyển tự do hơn giữa hai nền kinh tế”.
“Tất nhiên, đây là một sức hút về mặt kinh tế kéo Đài Loan về phía Mỹ”, ông cho biết.
Theo SCMP
