Đề xuất này xuất phát từ việc Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) mới đã có văn bản hướng dẫn nghiệp vụ cho vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội (NƠXH); xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở.
Tại hướng dẫn này, NHCSXH cho biết ngân hàng được thực hiện huy động tiền gửi tiết kiệm của hộ gia đình, cá nhân trong nước có nhu cầu mua, thuê mua NƠXH để cho các đối tượng này vay với lãi suất ưu đãi và thời hạn vay dài hạn sau một thời gian gửi tiết kiệm nhất định.
Theo quy định tại khoản 5, điều 13 Nghị định 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ thì “Khách hàng là hộ gia đình, cá nhân khi vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội phải thực hiện việc gửi tiết kiệm tại Ngân hàng Chính sách xã hội hàng tháng, với thời gian tối thiểu 12 tháng và mức gửi theo quy định của bên cho vay”.
Như vậy, người có nhu cầu mua NƠXH bắt buộc phải có 12 tháng đã gửi tiết kiệm tại NHCSXH thì mới đạt được điều kiện về thời gian để vay vốn ưu đãi. Ngoài ra còn điều kiện về mức gửi hàng tháng. Nói cách khác là thời gian mua nhà của người có nhu cầu có thể bị kéo dài và gặp nguy cơ mất cân đối tài chính nếu mức gửi tiết kiệm bị đẩy cao.
Từ đây, HoREA đưa kiến nghị sau: “Người có nhu cầu mua, thuê mua NƠXH có thể chọn thực hiện việc gửi tiết kiệm hàng tháng kể từ thời điểm hiện nay hoặc có thể chọn gửi tiết kiệm hàng tháng kể từ ngày ký hợp đồng tín dụng để mua, thuê mua NƠXH. Thời hạn gửi tiết kiệm 12 tháng là đủ điều kiện về việc phải gửi tiết kiệm nếu muốn mua, thuê mua NƠXH".
Về lãi suất tiết kiệm, HoREA đề nghị áp mức lãi suất tiết kiệm bình thường đối với các khoản tiền gửi trên 12 tháng theo quy định của NHNN, thay vì áp mức bằng lãi suất cho vay NƠXH cho từng thời kỳ (4,8%/năm).
Về mức gửi tiết kiệm, HoREA cho rằng không nên áp dụng quy định của NHCSXH, theo đó khách hàng khi vay vốn ưu đãi phải thực hiện gửi tiết kiệm với mức gửi hàng tháng tối thiểu bằng mức trả nợ hàng tháng.
Theo HoREA, nên quy định một mức gửi tiền tiết kiệm NƠXH hàng tháng mà mọi đối tượng thụ hưởng NƠXH đều thực hiện như nhau. Cụ thể là nên ấn định mức gửi tiết kiệm NƠXH cố định hàng tháng có thể ở mức từ 500.000 đồng đến không quá 1 triệu đồng để phù hợp hơn với khả năng tài chính của người vay.
