Trong tháng này, Rayza Sison đã đến một chợ trời ở New York, Mỹ với 5 tờ 100 USD trong túi. Từng người một, nhưng người bán hàng từ chối nhận tờ tiền của cô, nói rằng họ không thể đổi tiền lẻ hoặc chỉ chấp nhận thanh toán kỹ thuật số thông qua ứng dụng Venmo hoặc Zelle.
Quyết tâm phá nhỏ tờ tiền 100 USD, Sison, 26 tuổi, đã thử sử dụng chúng tại các quán cà phê và sau đó là quầy bán trái cây ở gần nơi cô ở. Cô lại bị từ chối. Cả 5 tờ tiền mệnh giá 100 USD vẫn còn trong ví của cô.
“Tôi đã hy vọng tiền mặt sẽ tiện lợi hơn, đặc biệt là ở chợ trời”, Sison nói.
Tờ 100 USD là loại tiền giấy phổ biến nhất ở Mỹ, thậm chí còn lấn át cả tờ 1 USD. Theo dữ liệu gần đây nhất của Cục Dự trữ Liên bang (Fed), số lượng tờ tiền mang hình của Benjamin Franklin đã tăng hơn gấp đôi từ năm 2012 đến năm 2022, tăng trưởng nhanh hơn bất kỳ tờ tiền mệnh giá nào khác.
Nhưng mặc dù phổ biến như vậy, tờ 100 USD có vẻ như có tác dụng cất giữ hơn là chi tiêu. Ngay cả khi nhân viên thu ngân chấp nhận tờ tiền này, họ vẫn phải mất thời gian xác minh rằng đó không phải là tiền giả. Các nhà kinh tế học từng kêu gọi giảm tốc độ in ấn tờ 100 USD do chúng được sử dụng khá nhiều trong các hoạt động bất hợp pháp.
“Gần như hầu hết mọi người đều nghi vấn về tính hợp pháp khi bạn sử dụng tờ 100 USD”, Sage Handley, 23 tuổi, cho biết.
Handley, làm trợ lý nghiên cứu và tiếp thị ở College Station, bang Texas, đã tìm thấy một tờ 100 USD trong một túi trang điểm cũ vào đầu tháng này. Cô đã đăng bài trên TikTok để thể hiện sự bối rối của mình khi tiêu tờ tiền này. Và đây chỉ là một trong số rất nhiều trường hợp khi đưa ra tờ tiền 100 USD để mua một món đồ có giá trị thấp.
Tờ tiền bị nhiều nơi chối bỏ
Ở trung tâm Manhattan, các nhân viên thu ngân tỏ ra cảnh giác khi một phóng viên của tờ Wall Street Journal thử dùng tờ 100 USD để thanh toán cho những món hàng nhỏ. Một số người giơ tờ tiền ra ánh sáng để nhìn dòng chữ “USA 100” được đính trên đó nhằm xác nhận nó là tiền thật. Một số khác dùng bút chống tiền giả, có mực chuyển sang màu đen khi tiếp xúc với tiền giả.
Tại một hiệu sách, một nhân viên thu ngân hét to “vui lòng kiểm tra” và một nhân viên khác xuất hiện để đưa tờ 100 USD qua máy phát hiện tiền giả trước khi hoàn tất giao dịch mua sách trị giá 3 USD. Gần đây, cửa hàng này đã bắt gặp một khách hàng đang cố gắng sử dụng tờ 100 USD giả.
Tại một nhà hàng đồ chay gần đó, hóa đơn 100 USD bị từ chối khi khách hàng mua một chai kombucha trị giá 4,95 USD. Ngày hôm đó, cửa hàng không có đủ tiền mặt để trả tiền thừa. Một khách hàng khác cũng bỏ đi vì nhà hàng không chấp nhận tờ tiền mệnh giá này.
Theo dữ liệu của Fed, khoảng 60% tất cả các khoản thanh toán ở Mỹ được thực hiện bằng thẻ ghi nợ hoặc thẻ tín dụng. Việc sử dụng tiền mặt giảm mạnh trong thời kỳ đại dịch năm 2020 và vẫn chưa phục hồi hoàn toàn. Ngày nay, tiền mặt là phương thức thanh toán được sử dụng nhiều thứ 3 ở Mỹ, tính theo số lượng giao dịch.
Theo tính toán của Kenneth Rogoff, giáo sư kinh tế tại Đại học Harvard, trong khi hơn một nửa số tờ tiền mệnh giá 100 USD đang lưu hành ở nước ngoài, thì ở Mỹ vẫn có đủ để mỗi người dân sở hữu khoảng 55 tờ, tính trong năm 2022.
Ngân hàng trung ương Mỹ cho biết lệnh in tiền gần đây nhất của Fed cũng có xu hướng tương tự như trước đại dịch. Các tờ tiền mệnh giá 100 USD được đặt hàng chủ yếu để thay thế những tờ tiền bị phá hủy trong quá trình xử lý thông thường.
Một lý do khiến tờ 100 USD trở nên phổ biến là vì chúng đi vào lưu thông tiền tệ nhanh hơn nhiều so với lúc rời khỏi. Chúng có thể tồn tại lâu hơn một thập kỷ so với tờ 1 USD và 5 USD, một phần vì mọi người có xu hướng giữ chúng hơn là đem chi tiêu.
Bất chấp tất cả những sự bất tiện về nó, tờ 100 USD vẫn mang dấu ấn văn hóa. Kelvin Jenkins, 34 tuổi, sống ở Benicia, California, cho biết những tờ tiền mệnh giá cao “giống như biểu tượng của địa vị”.
Đầu tháng này, Jenkins đã rút 100 tờ tiền mệnh giá 100 USD để mua một chiếc ô tô thông qua Facebook Marketplace. Nhân viên giao dịch ngân hàng tỏ ra ngạc nhiên vì lý do anh cần tiền mặt và hỏi anh ta làm nghề gì để kiếm sống, Jenkins cho biết.
Tiền mặt thường được sử dụng cho các giao dịch mua có giá trị nhỏ hơn. Theo dữ liệu thanh toán từ Fed, khách hàng Mỹ chi trung bình 39 USD khi thanh toán bằng tiền mặt, so với 95 USD khi thanh toán bằng thẻ tín dụng.
Rogoff cho biết, việc dễ dàng tích trữ và cất giấu những tờ tiền mệnh giá lớn khiến những tờ tiền này dễ dàng được sử dụng cho các hoạt động tội phạm, chẳng hạn như trốn thuế. Ông đã chủ trương yêu cầu chính phủ ngừng in tiền mệnh giá.
Ảnh hưởng tới sức mua
Helen Colby, giáo sư chuyên ngành tiếp thị tại Trường Kinh doanh Kelley của ĐH Indiana, cho biết, sự khó chịu khi sử dụng tờ 100 USD có thể khiến mọi người chi tiêu ít hơn.
Nghiên cứu cho thấy sinh viên đại học thường không sẵn lòng mua những món đồ khi họ được đưa cho tờ 100 USD, nếu so với tờ 5 USD và 20 USD. Hiện tượng này được gọi là “hiệu ứng mệnh giá”, trong đó hình thức của tiền có tác động đến mong muốn chi tiêu của một người.
Nếu bạn chi tiêu bằng thẻ tín dụng, bạn sẽ nhận lại được tấm thẻ đó sau khi giao dịch. Nhưng việc chi một tờ 100 USD về cơ bản là sẽ phá hủy nó. “Tờ 1 USD có vẻ không nhiều nhưng tờ 100 USD lại rất lớn và có ý nghĩa”, Colby nói.
Do lạm phát vẫn ở mức cao nên cảm giác về giá trị của tờ tiền mệnh giá 100 USD đang ngày càng giảm đi. Tờ 100 USD ngày nay có sức mua tương đương với khoảng 76 USD cách đây một thập kỷ.
Conner Morton, giám đốc điều hành tại Prineta, một công ty có trụ sở tại Kansas chuyên cung cấp máy ATM, lại không quá lo lắng. Ông cho biết công ty gần đây đã nạp thêm nhiều máy ATM bằng tờ tiền mệnh giá 100 USD. Tờ tiền này đặc biệt phổ biến ở các máy ATM ở tiệm cắt tóc, tiệm xăm, khách sạn và cửa hàng tiện lợi.
“Việc nạp những tờ 100 USD tốn ít công sức hơn tới 5 lần so với 5 tờ 20 USD”, Morton nói.
Giá nhà Trung Quốc tiếp tục suy giảm
Du khách Trung Quốc thúc đẩy đà phục hồi của ngành du lịch châu Á-Thái Bình Dương
Các "siêu dự án" tỉ USD trên sa mạc đã ngốn hết tiền của Arab Saudi như thế nào?
Theo Wall Street Journal
