Ngoại trưởng Singapore Vivian Balakrishnan nói các ngoại trưởng ASEAN đã bày tỏ quan ngại sâu sắc với Trung Quốc về những diễn biến gần đây ở Biển Đông tại Hội nghị đặc biệt giữa Ngoại trưởng ASEAN-Trung Quốc tại Côn Minh, Trung Quốc ngày 14/6.
Hội nghị do Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và Ngoại trưởng Singapore đồng chủ tọa. Singapore hiện là điều phối viên về quan hệ đối thoại ASEAN-Trung Quốc. Bộ Ngoại giao Singapore cho hay tại hội nghị, các ngoại trưởng đã nêu bật nhu cầu “tăng cường các nỗ lực để đạt tiến bộ hơn nữa trong việc thực thi Tuyên bố về Ứng xử của Các Bên ở Biển Đông và việc xây dựng một cách thực chất Bộ Quy tắc Ứng xử”.
Tại hội nghị này, tiếp tục nỗ lực của Bắc Kinh nhằm làm giảm mối quan ngại về việc họ đòi chủ quyền ở Biển Đông, Vương Nghị cố gắng thuyết phục những người đồng nhiệm của ASEAN rằng hai bên cần có “tầm nhìn dài hạn” khi cố gắng giải quyết tranh chấp.
Phát biểu của Vương Nghị cho thấy rõ Trung Quốc rất muốn hạn chế những thiệt hại đối với danh tiếng của nước này liên quan đến những chiến thuật đòi chủ quyền của họ ở vùng biển rất quan trọng về mặt chiến lược và giàu tài nguyên. Bốn trong số 10 nước thuộc Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á có tuyên bố chủ quyền về các đảo và bãi cạn ở Biển Đông, chồng lấn với những tuyên bố của Trung Quốc.
Cũng trong ngày 14/6, ông Vương Nghị đã có cuộc gặp riêng với Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh. Ngoại trưởng Trung Quốc kêu gọi Việt Nam cùng bảo vệ hòa bình và ổn định trên biển, cũng như gia tăng hợp tác trong thương mại trên biển và đất liền, bên cạnh đó là lĩnh vực tài chính.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã bày tỏ quan ngại của Việt Nam về những diễn biến phức tạp ở Biển Đông vừa qua; đề nghị hai bên tuân thủ thỏa thuận và nhận thức chung quan trọng của lãnh đạo cấp cao hai nước về việc kiểm soát tốt bất đồng, không có hành động làm phức tạp thêm tình hình; thúc đẩy các cơ chế đàm phán về các vấn đề trên biển đạt tiến triển; cùng ASEAN thực hiện hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông, và sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông.
Theo SCMP, quan hệ của Trung Quốc với Việt Nam đã ở trong trạng thái căng thẳng vì những tranh chấp ở Biển Đông. Trong chuyến thăm Việt Nam mới đây, Mỹ đã quyết định dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương kéo dài nhiều thập niên đối với Việt Nam. Tổng thống Mỹ Barack Obama đã bày tỏ hy vọng về một kỷ nguyên mới với mối quan hệ chặt chẽ hơn về kinh tế và quân sự với Việt Nam.
Trước khi hội nghị diễn ra, Ngoại trưởng Vương Nghị nói hôm 13/6 rằng Bắc Kinh sẽ kiên quyết bác bỏ bất cứ “sự quấy nhiễu” nào từ các thế lực bên ngoài vào hòa bình và ổn định của Đông Nam Á. Tại bữa tiệc tối chào mừng các quan chức tham gia Hội nghị đặc biệt Ngoại trưởng ASEAN-Trung Quốc, Vương Nghị kêu gọi các nước ASEAN bảo vệ nền hòa bình phải khó khăn mới có được và không cho các thế lực bên ngoài quấy nhiễu sự hợp tác của khu vực với Trung Quốc.
Trong số các thành viên ASEAN, Việt Nam phản đối mạnh mẽ việc Trung Quốc đặt một dàn khoan thăm dò dầu khí trong vùng biển có tranh chấp, còn Philippines đã nộp đơn kiện Trung Quốc ra tòa trọng tài của Liên Hợp Quốc, thách thức tuyên bố của Trung Quốc đòi chủ quyền ngang ngược đối với hầu hết Biển Đông.
Trung Quốc đã từ chối hợp tác với tòa trọng tài Liên Hợp Quốc và nói sẽ bỏ ngoài tai bất cứ phán quyết nào của tòa, cho dù các chuyên gia Trung Quốc và nước ngoài đều cho là làm như vậy sẽ ảnh hưởng xấu đến hình ảnh Trung Quốc như một thành viên đáng tin cậy trong cộng đồng quốc tế dựa trên nền tảng luật pháp.
Theo Straittimes, Japantimes, SCMP
