Sử dụng AI để chính quyền tinh gọn, minh bạch, hiệu quả

AI đóng vai trò cực kỳ quan trọng

-Thưa ông, trí tuệ nhân tạo (AI) có vai trò quan trọng như thế nào trong việc hiện đại hóa chính quyền điện tử ở Việt Nam hiện nay?

-Việt Nam đang trong quá trình xây dựng, hiện đại hóa chính quyền điện tử. Để thực hiện thành công cần phải kết hợp tổng thể nhiều yếu tố, giải pháp, trong đó AI đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Vai trò quan trọng của AI có thể đánh giá qua các ứng dụng mà AI mang lại:

AI có khả năng tự động hóa nhiều quy trình hành chính của các cấp chính quyền, giúp giảm thiểu thời gian xử lý và tăng hiệu quả công việc, đáp ứng với chất lượng tốt hơn các nhu cầu của người dân. Điều này giúp các cơ quan chính phủ, các cấp chính quyền hoạt động nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Khi đã có dữ liệu của người dân, nhu cầu của dân được cập nhật liên tục thì AI có thể được sử dụng để phân tích dữ liệu và dự đoán nhu cầu của người dân, qua đó có thể cá nhân hóa các dịch vụ công và cải thiện chất lượng dịch vụ.

AI có khả năng phân tích dữ liệu lớn và cung cấp thông tin chi tiết theo yêu cầu để hỗ trợ các cấp lãnh đạo trong việc ra quyết định dựa trên dữ liệu thực tế. Đồng thời AI có thể xử lý và phân tích khối lượng dữ liệu lớn từ nhiều nguồn khác nhau, giúp chính phủ hiểu rõ hơn về xu hướng và nhu cầu của xã hội.

Trong kỷ nguyên số hóa thì việc đảm bảo an toàn, bảo mật dữ liệu và hoạt động thông suốt của hệ thống chính quyền điện tử được đặt lên hàng đầu. AI có thể hỗ trợ trong việc giám sát và bảo vệ an ninh mạng, phát hiện và ngăn chặn các mối đe dọa tiềm ẩn đối với hệ thống chính quyền điện tử.

AI giúp cho việc giao tiếp và tương tác với người dân bằng ứng dụng chatbot và trợ lý ảo, sử dụng AI có thể cung cấp thông tin và hỗ trợ người dân 24/7, giúp tương tác giữa chính quyền được nhanh chóng và cải thiện chất lượng.

Ngoài ra AI còn hỗ trợ trong việc quản lý và phát triển các thành phố thông minh trong nhiều lĩnh vực như: quản lý giao thông, môi trường, điện nước, giáo dục, y tế, dịch vụ, tài chính, thương mại, logistic… nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Tóm lại, AI không chỉ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền điện tử mà còn góp phần xây dựng một môi trường hành chính công minh bạch, hiệu quả và thân thiện hơn với người dân.​

-Vậy, ông đánh giá như thế nào về mức độ sẵn sàng của chính quyền các cấp ở nước ta trong việc ứng dụng AI?

-Trong thời gian qua, Việt Nam đã có những bước đi quan trọng trong việc xây dựng chính sách và chiến lược phát triển AI. Chính phủ đã ban hành các nghị quyết và chương trình hành động nhằm thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với một số thách thức như thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ và cần cải thiện khung pháp lý để tạo điều kiện thuận lợi cho việc ứng dụng AI.

Việt Nam đang đầu tư vào phát triển hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông, bao gồm mạng lưới internet tốc độ cao và các trung tâm dữ liệu tập trung để hỗ trợ việc triển khai AI. Tuy nhiên, so với nhu cầu chuyển đổi số, xây dựng chính quyền số thì Việt Nam cần có thêm đầu tư để nâng cấp hạ tầng công nghệ hiện tại, cần đầu tư thêm đường truyền vệ tinh nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng và an ninh về đường truyền.

Một số ứng dụng AI đã được triển khai trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục, giao thông và quản lý đô thị nhưng vẫn còn hạn chế, chưa phổ cập. Việc ứng dụng AI trong chính quyền điện tử vẫn đang trong giai đoạn đầu và cần được thúc đẩy mở rộng trong các lĩnh vực và chuyên sâu hơn.

Nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho chuyển đổi số nói chung và chính quyền điện tử còn thiếu cả về chất lượng và số lượng. Việt Nam có lực lượng lao động trẻ và năng động sáng tạo, có khát vọng vươn lên, tuy nhiên cần được đào tạo về mặt kỹ năng và chuyên môn trong lĩnh vực AI. Các chương trình đào tạo cần phải được triển khai nhanh hơn để nâng cao năng lực cho nguồn nhân lực công nghệ cao trong nước.

Chúng ta cần đẩy mạnh việc hợp tác quốc tế trong lĩnh vực công nghệ, tích cực tham gia vào các diễn đàn và hợp tác quốc tế về AI, học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển và tăng cường hợp tác trong nghiên cứu và ứng dụng AI trong việc hiện đại hóa chính phủ điện tử và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.​

AI có thể hỗ trợ nhiều lĩnh vực trong chính quyền điện tử

-Theo ông, AI có thể hỗ trợ những lĩnh vực nào trong chính quyền điện tử?

-Dựa trên các dữ liệu đủ và đúng, AI có thể hỗ trợ nhiều lĩnh vực trong chính quyền điện tử, bao gồm:

Quản lý dữ liệu và phân tích: AI có thể xử lý và phân tích khối lượng dữ liệu lớn từ các nguồn khác nhau, giúp các cấp chính quyền hiểu rõ hơn về xu hướng và nhu cầu của người dân, từ đó đưa ra các quyết định, chính sách hiệu quả hơn.

Quản lý tài nguyên và hạ tầng: AI có thể tối ưu hóa việc quản lý tài nguyên và hạ tầng công cộng, như năng lượng, nước, tài nguyên khoáng sản, quản lý hạ tầng giao thông…, giúp giảm chi phí và nâng cao hiệu quả sử dụng.

Quản lý môi trường: AI có thể giúp theo dõi chất lượng không khí, nước, và đất, cũng như dự báo các hiện tượng thời tiết (như bão, lụt, động đất, sóng thần, biến đổi khí hậu) để có biện pháp ứng phó kịp thời, giảm thiểu thiệt hại.

Quản lý tài chính công: AI có thể hỗ trợ trong việc dự báo thu chi ngân sách, phát hiện gian lận tài chính, tối ưu hóa quy trình giám sát và thu thuế.

Giám sát và thực thi pháp luật: AI có thể hỗ trợ trong việc giám sát và thực thi pháp luật thông qua phân tích video, nhận diện khuôn mặt, dự đoán các hành vi vi phạm và xử lý.

Dịch vụ công trực tuyến: AI có thể cải thiện trải nghiệm người dùng thông qua các dịch vụ công trực tuyến, như hỗ trợ tự động trong việc điền đơn, giải đáp thắc mắc của người dân qua chatbot, cung cấp thông tin theo nhu cầu nhanh chóng và chính xác.

Y tế công cộng: AI có thể hỗ trợ trong việc theo dõi và dự đoán dịch bệnh, quản lý hồ sơ y tế điện tử, cá thể hóa và tối ưu hóa quy trình chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Giáo dục: AI có thể cải thiện hệ thống giáo dục thông qua việc cá nhân hóa học tập, phân tích dữ liệu học tập để cải thiện chương trình giảng dạy, hỗ trợ quản lý giáo dục, trợ lý ảo cho giáo viên và học sinh, sinh viên trong quá trình giảng dạy và học tập, nghiên cứu.

An ninh mạng: AI có thể phát hiện và ngăn chặn các mối đe dọa an ninh mạng bằng cách phân tích hành vi bất thường và phát hiện các lỗ hổng bảo mật trong hệ thống để cảnh báo.

-AI có thể hỗ trợ người dân tiếp cận các dịch vụ công như thế nào?

-AI có thể hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ công theo nhiều cách khác nhau, có thể bao gồm các tiếp cận chính sau:

Chatbot và trợ lý ảo: AI có thể được sử dụng để phát triển các chatbot và trợ lý ảo, giúp người dân dễ dàng tìm kiếm thông tin và giải đáp thắc mắc về các dịch vụ công. Những công cụ này có thể hoạt động 24/7, cung cấp hỗ trợ nhanh chóng và tiện lợi.

Cá nhân hóa dịch vụ: AI có khả năng phân tích dữ liệu cá nhân và hành vi của người dùng để cung cấp các dịch vụ công được cá nhân hóa. Điều này giúp người dân nhận được thông tin và dịch vụ phù hợp với nhu cầu cụ thể của họ.

Tự động hóa quy trình: AI có thể tự động hóa nhiều quy trình hành chính, giúp giảm thời gian xử lý và đơn giản hóa các thủ tục. Điều này giúp người dân tiếp cận dịch vụ công nhanh chóng và dễ dàng hơn.

Dự đoán nhu cầu và xu hướng: AI có thể phân tích dữ liệu để dự đoán nhu cầu và xu hướng của người dân, từ đó giúp các cơ quan chính phủ điều chỉnh và cải thiện dịch vụ công để đáp cộng đồng.

Tăng cường khả năng truy cập: AI có thể giúp cải thiện khả năng truy cập cho người khuyết tật thông qua các công nghệ như nhận diện giọng nói, chuyển văn bản thành giọng nói, và ngược lại.

Phân tích và phản hồi: AI có thể thu thập và phân tích phản hồi từ người dân về các dịch vụ công, giúp chính quyền cải thiện chất lượng dịch vụ và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân.

Hỗ trợ đa ngôn ngữ: AI có thể hỗ trợ dịch thuật và chuyển đổi ngôn ngữ, giúp người dân không thông thạo ngôn ngữ chính thức có thể tiếp cận và hiểu rõ hơn về các dịch vụ công.

Tóm lại, nhờ những ứng dụng này, AI có thể giúp cho các dịch vụ công trở nên dễ tiếp cận hơn, hiệu quả hơn và thân thiện hơn với người dân, đồng thời tăng cường sự hài lòng và tin tưởng của người dân đối với chính quyền.​

Những thách thức cần tháo gỡ trong áp dụng AI

-Theo ông thì, Việt Nam hiện đang đối mặt với những thách thức nào trong việc áp dụng AI vào xây dựng chính quyền điện tử?

-Như tôi đã có nói ở phần trên, Việt Nam có các thuận lợi nhưng đang đối mặt với một số thách thức trong việc áp dụng AI vào việc xây dựng chính quyền điện tử, bao gồm:

Về khung pháp lý và chính sách liên quan đến AI vẫn còn chưa hoàn thiện, gây khó khăn trong việc triển khai và quản lý các ứng dụng AI. Việt Nam cần có luật, quy định rõ ràng về phát triển và ứng dụng AI để phát huy mặt tích cực, hạn chế các mặt tiêu cực và xử lý các vi phạm sử dụng AI vào mục đích xấu, không vì hạnh phúc của con người.

Đồng thời có các chính sách các quy định rõ ràng để bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân, cũng như đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình khi cần thiết theo qui định của pháp luật.

Về hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông ở Việt Nam tuy đã có những cải thiện đáng kể nhưng vẫn cần được nâng cấp để đáp ứng yêu cầu của các ứng dụng AI phức tạp, bao gồm mạng lưới internet tốc độ cao và các trung tâm dữ liệu lớn, hiện đại, an toàn.

Về chất lượng dữ liệu ở Việt Nam thường không đồng nhất và thiếu tiêu chuẩn hóa. Dữ liệu là yếu tố cốt lõi cho sự phát triển của AI, nên việc thu thập, quản lý và chia sẻ dữ liệu cần phải được qui định rõ ràng, nâng cao chất lượng dữ liệu để hỗ trợ các ứng dụng AI hiệu quả.

Về đầu tư cho nghiên cứu và phát triển AI hiện tại vẫn còn hạn chế. Chính phủ cần có sự hỗ trợ tài chính mạnh mẽ hơn từ cả khu vực công, các tổ chức và tư nhân cho lĩnh vực này.

Về an ninh mạng: Việc áp dụng AI cũng đặt ra những thách thức về an ninh mạng, đòi hỏi các biện pháp bảo vệ công nghệ cao, đồng bộ để ngăn chặn các mối đe dọa và bảo vệ dữ liệu quốc gia, dữ liệu của các tổ chức, doanh nghiệp.

Về nhận thức và chấp nhận của công chúng và các cơ quan chính phủ về AI hiện tại còn hạn chế. Việt Nam cần có các chương trình giáo dục và truyền thông để nâng cao hiểu biết và tạo sự đồng thuận trong việc áp dụng AI vào Chính phủ điện tử và các lĩnh vực khác.

Để vượt qua những thách thức này, Việt Nam cần có chiến lược toàn diện và phối hợp giữa các bên liên quan, bao gồm Chính phủ, doanh nghiệp, cộng đồng nghiên cứu và cả người dân nhằm thúc đẩy sự phát triển và ứng dụng AI trong chính quyền điện tử.

-Theo ông thì Chính phủ Việt Nam cần làm gì để thúc đẩy việc ứng dụng AI vào chính quyền điện tử? Và, nên làm thế nào để nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng AI trong đội ngũ cán bộ Nhà nước?

-Để thúc đẩy việc ứng dụng AI vào chính quyền điện tử và nâng cao nhận thức cũng như kỹ năng sử dụng AI trong đội ngũ cán bộ Nhà nước, Chính phủ Việt Nam có thể thực hiện các biện pháp sau:

Cần xây dựng chiến lược và chính sách rõ ràng: Phát triển một chiến lược quốc gia về AI với các mục tiêu cụ thể và lộ trình rõ ràng. Ban hành các chính sách hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI trong các lĩnh vực công.

Đầu tư vào hạ tầng công nghệ: Nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông để đáp ứng yêu cầu của các ứng dụng AI. Xây dựng các trung tâm dữ liệu và cơ sở hạ tầng cần thiết để hỗ trợ triển khai AI.

Bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư: Xây dựng khung pháp lý và các quy định rõ ràng về bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư. Đảm bảo rằng dữ liệu được thu thập và sử dụng một cách minh bạch và có sự đồng ý của người dùng.

Phát triển nguồn nhân lực: Tổ chức các chương trình đào tạo và nâng cao kỹ năng cho cán bộ Nhà nước về AI và công nghệ số. Khuyến khích hợp tác với các trường đại học và tổ chức quốc tế để phát triển chương trình đào tạo chuyên sâu về AI.

Tăng cường hợp tác quốc tế: Tham gia vào các diễn đàn và hợp tác quốc tế về AI để học hỏi kinh nghiệm và tiếp cận công nghệ tiên tiến. Khuyến khích các dự án hợp tác nghiên cứu và phát triển AI với các đối tác quốc tế.

Nâng cao nhận thức và kỹ năng: Tổ chức các hội và chương trình truyền thông để nâng cao nhận thức về lợi ích và ứng dụng của AI; cung cấp tài liệu hướng dẫn và các khóa học trực tuyến để cán bộ Nhà nước có thể tự học và nâng cao kỹ năng.

Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Khuyến khích các sáng kiến và dự án thí điểm sử dụng AI trong các cơ quan chính phủ; Cung cấp các khoản tài trợ và hỗ trợ cho các dự án nghiên cứu và phát triển AI.

Khuyến khích các mô hình hợp tác công - tư

-Ông có ý tưởng nào để khuyến khích sự tham gia của các doanh nghiệp công nghệ trong việc phát triển chính quyền điện tử dựa trên AI không?

-Theo tôi, để khuyến khích sự tham gia của các doanh nghiệp công nghệ trong việc phát triển chính quyền điện tử dựa trên AI, Chính phủ có thể xem xét các chính sách và giải pháp sau:

Ưu đãi tài chính và thuế: Chính sách ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển AI; thiết lập các quỹ hỗ trợ tài chính cho các dự án AI có tiềm năng ứng dụng trong chính quyền điện tử.

Hợp tác công - tư (PPP): Khuyến khích các mô hình hợp tác công - tư để phát triển và triển khai các giải pháp AI trong chính quyền điện tử; Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia vào các dự án thí điểm và triển khai thực tế ứng dụng AI trong chính quyền điện tử.

Đơn giản hóa thủ tục hành chính: tháo gỡ các rào cản hành chính và thủ tục phức tạp để doanh nghiệp dễ dàng tham gia vào các dự án công nghệ. Chính quyền cung cấp một cửa liên thông để xử lý nhanh chóng các yêu cầu và giấy phép liên quan đến công nghệ AI.

Phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp: Hỗ trợ các startup công nghệ bằng cách cung cấp không gian làm việc, tư vấn và kết nối với các nhà đầu tư. Thường xuyên Tổ chức kế hoạch phối hợp, tài trợ cho các cuộc thi và chương trình đẩy mạnh khởi nghiệp để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực AI.

Chính sách dữ liệu mở: Cung cấp quyền truy cập vào dữ liệu công một cách minh bạch và có tổ chức để các doanh nghiệp có thể sử dụng dữ liệu này trong việc phát triển các giải pháp AI, đảm bảo dữ liệu được chia sẻ tuân thủ các quy định về bảo mật và quyền riêng tư.

Tăng cường đào tạo và phát triển nhân lực: Hợp tác với các doanh nghiệp để phát triển các chương trình đào tạo chuyên sâu về AI và công nghệ số; Khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào việc đào tạo và nâng cao kỹ năng cho nguồn nhân lực trong nước.

Thúc đẩy nghiên cứu và phát triển: Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia vào các dự án nghiên cứu và phát triển AI; Hỗ trợ các trung tâm nghiên cứu và phòng thí nghiệm công nghệ để thúc đẩy sự đổi mới và phát triển.

Tạo diễn đàn đối thoại: Tổ chức các hội thảo, diễn đàn và hội nghị để tạo cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ, cơ quan chính phủ và các bên liên quan khác trao đổi ý kiến và hợp tác.

Tóm lại, Việt Nam cần có chiến lược toàn diện và phối hợp giữa các bên liên quan, bao gồm chính phủ, doanh nghiệp, và cộng đồng nghiên cứu, nhằm thúc đẩy sự phát triển và ứng dụng AI trong chính quyền điện tử.

-Xin cám ơn ông!