Sách trắng quốc phòng Nhật Bản đề cập đến tình hình Đài Loan; Bắc Kinh tức giận, Đài Bắc hoan nghênh

Theo Hãng thông tấn Kyodo, ngày 13/7, Nhật Bản đã công bố Sách Trắng Quốc phòng năm 2021, nêu rõ sự ổn định của eo biển Đài Loan quan trọng hơn bao giờ hết và nó đang bị đe dọa bởi sức ép quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Đây là lần đầu tiên Nhật Bản đề cập đến vấn đề eo biển Đài Loan trong Sách trắng quốc phòng của mình.

Ngoài ra, Sách Trắng cũng lần đầu tiên đưa Đài Loan ra ngoài chương nói về Trung Quốc và giới thiệu độc lập trong chương về "Quan hệ Mỹ - Trung" mới được tăng thêm.

Đây là lần đầu tiên các quan chức Nhật Bản nêu rõ tầm quan trọng của sự ổn định của tình hình Đài Loan trong một tài liệu chính thức. Sách Trắng chỉ ra rằng lập trường nhất quán của Nhật Bản là mong muốn hai bên eo biển giải quyết vấn đề Đài Loan một cách hòa bình thông qua đối thoại.

Sách Trắng Quốc phòng 2021 của Nhật Bản khiến Trung Quốc tức giận (Ảnh: Deutsche Welle).

Đáng chú ý, trước đây các chương nói về quốc phòng của Đài Loan được sắp xếp trong phần mô tả về Trung Quốc. Sự sắp xếp này trong nhiều năm qua đã bị các tổ chức người Đài Loan ở Nhật Bản phản đối vì cho rằng nó sẽ khiến thế giới bên ngoài hiểu nhầm rằng quân đội Đài Loan là một bộ phận của quân đội Trung Quốc đại lục. Trong nhiều năm, cộng đồng người Đài Loan ở Nhật cho rằng việc đặt quân đội Đài Loan dưới quyền quân đội Trung Quốc để giới thiệu là một sự thiếu hiểu biết nghiêm trọng về thực tế rằng PLA là kẻ thù lớn nhất và duy nhất của quân đội Đài Loan, cần phải được sửa chữa. Trước đây chính phủ Nhật Bản vẫn phớt lờ, năm nay do tình hình thế giới thay đổi mạnh mẽ nên lần đầu tiên chính phủ Nhật Bản đã đáp lại sự phản đối của các tổ chức người Đài Loan và “thay đổi cho tốt hơn”.

Tàu cảnh sát biển Nhật Bản và Hải cảnh Trung Quốc đụng độ nhau ở vùng biển quần đảo Senkaku/Điếu Ngư (Ảnh: KBS).

Phần gây tranh cãi nhất là bản đồ Đài Loan và Trung Quốc đại lục, năm nay đã sửa lại thành bản đồ "khả năng triển khai và sức chiến đấu của quân đội Trung Quốc" trên biểu đồ thể hiện màu của Đài Loan và các nước khác với Trung Quốc bằng màu xám nhạt, khác với các năm trước thể hiện Đài Loan cùng một màu với Trung Quốc, trong khi các nước khác có màu khác. Đây là kết quả của nhiều năm đấu tranh của các tổ chức kiều dân Đài Loan tại Nhật Bản. Năm 2020, Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản đã công bố bản đồ dịch bệnh COVID-19 Trung Quốc, trong đó thể hiện Đài Loan vào bản đồ Trung Quốc, bị các kiều dân Đài Loan phản đối kịch liệt.

Nhật Bản cũng nêu rõ trong Sách Trắng Quốc phòng năm 2021 rằng, với việc cán cân lực lượng trong khu vực chuyển biến theo hướng có lợi cho Bắc Kinh, tình hình quân sự ngày càng căng thẳng xung quanh Đài Loan và sự cạnh tranh về kinh tế và công nghệ giữa Trung Quốc và Mỹ đã đe dọa hòa bình và ổn định của khu vực Đông Á.

Các tàu hải quân Mỹ, Nhật và Australia diễn tập chung đối phó Trung Quốc trên biển (Ảnh: BQP Australia).

Chiều ngày 13/7, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nhật Bản Nobuo Kishi đã đăng bản tweet về việc phát hành Sách Trắng Quốc phòng, nói rằng ngoài việc tăng cường khả năng quốc phòng của chính Nhật Bản và phát huy tác dụng mà nó có thể thực hiện, Sách Trắng cũng rất quan trọng trong việc hợp tác chặt chẽ với các quốc gia tôn trọng các quyền cơ bản của con người và chia sẻ tự do, dân chủ, pháp trị.

Ông Nobuo Kishi cũng tuyên bố rằng với tư cách là Bộ trưởng Quốc phòng, ông quyết tâm bảo vệ Nhật Bản, bao gồm cả việc bảo vệ những quan niệm giá trị đã ăn sâu vào trái tim của mỗi người dân.

Phó Thủ tướng Taro Aso hôm 5/7 tuyên bố "Mỹ và Nhật Bản sẽ cùng nhau bảo vệ Đài Loan" nếu Trung Quốc sử dụng vũ lực tiến công (Ảnh: Dwnews).

Trong bản tweet này, ông Nobuo Kishi cũng bày tỏ sự yêu thích của mình đối với trang bìa của Sách trắng quốc phòng vừa phát hành. Ông rất khen ngợi thiết kế của trang bìa.

Trong chương về Trung Quốc, Sách trắng thể hiện các hình ảnh minh họa và văn bản cho thấy các hoạt động quân sự của PLA ở các khu vực xung quanh Nhật Bản đã trở nên ngày càng sôi động hơn. Ví dụ, tàu sân bay Liêu Ninh ra vào eo biển Miyako và các máy bay ném bom H-6K bay về phía tây Thái Bình Dương. Chương này nói có tới 1.161 lượt tàu tuần duyên Trung Quốc đã xuất hiện trong vùng biển của quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trong 333 ngày năm 2020. Lần đầu tiên Nhật Bản lên án việc tàu tuần duyên Trung Quốc đi vào lãnh hải Nhật Bản gần quần đảo Senkaku vi phạm luật pháp quốc tế và cáo buộc Luật Hải cảnh Trung Quốc làm trầm trọng thêm căng thẳng ở Biển Hoa Đông.

Tàu hải quân Trung Quốc diễn tập bắn đạn thật trên biển Hoa Đông nhằm vào Đài Loan (Ảnh: CCTV).

Sách trắng viết rõ: “Không thể phủ nhận khả năng gia tăng căng thẳng quân sự giữa hai bên eo biển”. Nó cũng đề cập rằng ngân sách quốc phòng của Đài Loan cho năm 2021 là khoảng 361,8 tỉ Đài tệ (100,3 tỉ HKD), gần như không đổi trong năm 20 năm; Trung Quốc công bố ngân sách quốc phòng trong cùng năm là 1.355,3 tỉ nhân dân Tệ (tương đương 1.628 tỉ HKD),và thế giới bên ngoài cho rằng chi tiêu quốc phòng thực tế của Trung Quốc nhiều hơn số liệu được công bố, vì vậy chính quyền Đài Loan đã chỉ thị để tăng ngân sách quốc phòng.

Khi được hỏi tại sao sự ổn định của tình hình ở Đài Loan lại được đưa vào Sách Trắng Quốc phòng Nhật Bản, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Nobuo Kishi nói: "Các hoạt động quân sự ở Biển Hoa Đông, Biển Đông và xung quanh Đài Loan ngày càng sôi động hơn. Chúng tôi cần phải quan tâm nhiều hơn đến các xu thế quân sự của Mỹ và Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương”. Ông cũng hiếm khi viết lời tựa cho Sách Trắng, nói rằng Nhật Bản sẽ hợp tác với các nước có chung quan niệm giá trị, như Mỹ, Australia, Ấn Độ và Vương quốc Anh, để thúc đẩy sáng kiến ​​Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở.

Trung Quốc đã phản ứng mạnh mẽ về nội dung của Sách Trắng Quốc phòng Nhật Bản. Ngày 13/7, Đại sứ quán Trung Quốc tại Nhật Bản đã ra tuyên bố bày tỏ kịch liệt bất bình.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên phê phán Nhật Bản nhiều lần can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc và sử dụng “thuyết đe dọa từ Trung Quốc” (Ảnh: THX).

Tuyên bố của Đại sứ quán Trung Quốc tại Nhật Bản chỉ trích Sách Trắng Quốc phòng Nhật Bản tiếp tục lập trường sai lầm, giọng điệu tiêu cực hơn, "chỉ trích vô lễ việc xây dựng quốc phòng và quân đội của Trung Quốc". Tuyên bố chỉ trích Sách Trắng "can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc trong vấn đề Đài Loan và các vấn đề khác, lặp lại các luận điệu về các vấn đề Biển Hoa Đông và Biển Đông, cố ý bôi đen các hành động chính đáng của Trung Quốc trong việc bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia, phóng đại cái gọi là Mối đe dọa của Trung Quốc". Tuyên bố nói rằng “Trung Quốc kịch liệt bất bình và kiên quyết phản đối điều này và đã nghiêm khắc giao thiệp với Nhật Bản”.

Tuyên bố cáo buộc Nhật Bản gần đây liên tiếp thao túng các vấn đề liên quan đến Trung Quốc, làm nhiễm độc bầu không khí quan hệ Trung-Nhật, gây tổn hại lòng tin lẫn nhau giữa hai bên và can thiệp nghiêm trọng vào quan hệ song phương. Tuyên bố nhắc nhở phía Nhật Bản "chấn chỉnh thái độ đối với Trung Quốc", "ngừng can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc và những lời nói, việc làm gây tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc" để tránh làm tổn hại thêm quan hệ giữa hai nước.

Tại Bắc Kinh, ông Triệu Lập Kiên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong phản ứng hôm 13/7 đã phê phán Nhật Bản nhiều lần can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc và sử dụng “thuyết đe dọa từ Trung Quốc”. Trung Quốc bất bình mạnh mẽ và kiên quyết phản đối, nhấn mạnh Đài Loan và đảo Điếu Ngư là lãnh thổ của Trung Quốc, nhắc nhở Nhật Bản hãy chỉnh đốn tâm lý và tôn trọng chủ quyền của Trung Quốc. Triệu Lập Kiên thậm chí còn châm biếm việc Nhật Bản thường xuyên nhấn mạnh đến tự do và cởi mở của khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, và hỏi liệu nước này có thể giải quyết vấn đề tự do xả nước thải hạt nhân từ Nhà máy điện hạt nhân Fukushima xuống Thái Bình Dương hay không.

Ông Triệu Lập Kiên nhấn mạnh “Trung Quốc cần phải thống nhất và tất sẽ thống nhất, quyết không cho phép bất cứ quốc gia nào nhúng tay vào vấn đề Đài Loan”.

Trước đó, ngày 6/7, bà Chu Phượng Liên (Zhu Fenglian), người phát ngôn của Văn phòng các vấn đề Đài Loan của Quốc vụ viện Trung Quốc, đã ra tuyên bố nói “chỉ có một Trung Quốc trên thế giới và Đài Loan là một phần của Trung Quốc. Một số chính trị gia Nhật Bản đã lần lượt đưa ra những nhận xét sai trái về các vấn đề liên quan đến Đài Loan, vi phạm trắng trợn cam kết chính trị của Nhật Bản với Trung Quốc về vấn đề Đài Loan, vi phạm tinh thần của bốn văn kiện chính trị Trung - Nhật, vi phạm luật pháp quốc tế và các chuẩn mực trong quan hệ quốc tế. Trung Quốc kiên quyết phản đối điều này”.

Người phát ngôn cơ quan ngoại giao Đài Loan Âu Giang An hoan nghênh nội dung liên quan đến Đài Loan trong Sách Trắng Quốc phòng Nhật Bản năm 2021 (Ảnh: CNA).

Phiên bản mới của Sách Trắng Quốc phòng được chính phủ Nhật Bản thông qua, đặc biệt là sự chú ý cao độ của nước này đối với tình hình Đài Loan, đã được phía Đài Loan hoan nghênh nhiệt liệt.

Bà Âu Giang An, người phát ngôn cơ quan Ngoại giao Đài Loan cho biết, Sách Trắng Quốc phòng mới của Nhật Bản lần đầu tiên đề cập đến tầm quan trọng của sự ổn định ở Đài Loan “điều này cho thấy chính phủ Nhật Bản rất quan tâm đến an ninh của eo biển Đài Loan. Đài Loan một lần nữa bày tỏ sự hoan nghênh và cảm ơn chân thành”. Bà Âu Giang An chỉ ra rằng chính phủ Nhật Bản đã nhiều lần bày tỏ Đài Loan và Nhật Bản cùng chia sẻ các giá trị cơ bản như tự do, dân chủ, nhân quyền và pháp quyền, đồng thời có quan hệ kinh tế và thương mại chặt chẽ và trao đổi nhân sự; Đài Loan là đối tác và người bạn quý báu của Nhật Bản. Chính quyền Đài Loan sẽ dựa trên những nền tảng vững chắc hiện có tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Nhật Bản và các nước có cùng ý tưởng, kiên định bảo vệ vững chắc các giá trị dân chủ và trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, cùng nhau nỗ lực để duy trì khu vực hòa bình, ổn định và thịnh vượng.