Đó là một trong những vấn đề được Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đặt ra tại Diễn đàn Nhịp cầu Phát triển 2021 với chủ đề “Kết nối Địa phương – Doanh nghiệp, Nắm bắt cơ hội” do Bộ Ngoại giao và Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức ngày 26/4 tại Hà Nội.
Ít dự án đầu tư FDI gắn với công nghệ cao
Tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhận định, vai trò và đóng góp của khu vực kinh tế có vốn FDI là rất đáng trân trọng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc thu hút, quản lý đầu tư FDI ở Việt Nam vẫn còn những hạn chế.
“Đó là, đầu tư FDI gắn với công nghệ cao còn ít; liên kết với các khu vực kinh tế trong nước thiếu chặt chẽ, hiệu ứng lan tỏa về năng suất và công nghệ còn hạn chế. Nhiều dự án FDI có hiệu quả thấp, thiếu bền vững, chưa tuân thủ nghiêm túc các chính sách, pháp luật về đầu tư, tài chính, lao động, công nghệ, môi trường,...
Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của Cách mạng công nghiệp 4.0 đang đặt ra nhiều vấn đề, thách thức đối với thu hút FDI, nhất là tác động của công nghệ trí tuệ nhân tạo, tự động hóa trình độ cao, sản xuất thông minh...” – Thứ trưởng Sơn nêu.
 |
Diễn đàn có sự tham gia của các đại sứ, đại biện các quốc gia tại Việt Nam; đại diện các tổ chức xúc tiến thương mại, hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài. |
Ông cũng cho rằng, chính sách thu hút FDI thời gian tới phải đổi mới mạnh mẽ sang tư duy chủ động, thu hút có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí hàng đầu.
Dẫn chứng đánh giá của nhiều tổ chức quốc tế rằng, sau 35 năm Đổi mới, Việt Nam là một câu chuyện thành công về vươn lên thoát khỏi tình trạng kém phát triển. Để tiếp tục tăng trưởng nhanh và bền vững trong những năm tới, Việt Nam cần phát huy động lực phát triển mạnh mẽ từ việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, từ nguồn nhân lực trẻ năng động, sáng tạo với tinh thần khởi nghiệp, từ khuyến khích đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, từ phát triển mạnh mẽ kinh tế tư nhân, từ sức mạnh thị trường trong nước đang bước vào ngưỡng thu nhập bùng nổ tiêu dùng, từ hội nhập quốc tế sâu rộng với mạng lưới FTA rộng mở với hơn 60 nền kinh tế trên thế giới, v.v..
Đón làn sóng đầu tư FDI gắn với cuộc CMCN 4.0
Cập nhật thông tin về bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam, đánh giá các dòng đầu tư dịch chuyển và đầu tư mới vào Việt Nam, cũng như các chủ trương, chính sách của Chính phủ Việt Nam đối với hoạt động thu hút đầu tư nước ngoài, ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - cho rằng, khu vực FDI xuất hiện được 1/3 thế kỷ đủ cho nền kinh tế Việt Nam cất cánh bay lên thành con rồng con hổ .
 |
Ông Vũ Tiến Lộc thông tin: Hiện nay đã có 136 nền kinh tế đầu tư vào Việt Nam với vốn đầu tư trên 400 tỉ USD. |
Tuy nhiên, ông Lộc cũng nhấn mạnh: “FDI chủ yếu gia công, sử dụng lao động giản đơn như dệt may, giày dép, 67% vật tư máy móc nhập khẩu từ nước ngoài, giá trị gia tăng tạo ra chưa lớn, chưa cộng sinh với doanh nghiệp trong nước, sức lan toả về công nghệ, quản trị chưa cao, một bộ phận doanh nghiệp FDI còn gây ô nhiễm môi trường, tận dụng ưu đãi chính quyền địa phương nhưng chưa đóng góp tương xứng, kinh doanh chộp giật, mua bán sáp nhập nếu không kiểm soát tốt ảnh hưởng kinh tế Việt Nam”.
Chúng ta có cơ hội đón làn sóng đầu tư FDI thứ 4 gắn với cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 định hình tương lai của FDI. Làn sóng này không chỉ chạy theo số lượng dự án, chạy theo những dự án đầu tư hàng chục tỉ USD nếu không nâng cấp chất lượng tăng trưởng, không cộng sinh với doanh nghiệp nội địa, không lan toả quản trị với doanh nghiệp Việt Nam. Đây là định hướng rõ ràng trong thu hút dòng vốn FDI giai đoạn tới. Nhiều tỉnh, thành phố không gian chật chội cần phải lựa chọn làn sóng thế hệ FDI cao hơn về chất lượng.
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 gây khó khăn nhưng môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam vẫn được nhà đầu tư FDI đánh giá cao. Mặc dù khu vực FDI thận trọng hơn với thời gian tới do dịch vẫn còn phức tạp nhưng Việt Nam vẫn đạt được thành công đáng kể trong việc nâng cao vị thế của mình, trở thành lựa chọn hàng đầu với doanh nghiệp FDI, đa dạng hoá địa điểm đầu tư ngoài Trung Quốc.
 |
Các chuyên gia tại Diễn đàn thống nhất rằng mặc dù đã đạt được những thành tựu quan trọng nhưng khu vực FDI cũng còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục. |
“Việt Nam có lợi thế hơn khi so sánh với các nước trong khu vực. Việt Nam củng cố vị thế nền kinh tế hấp dẫn với thiết chế chính trị ổn định, kiểm soát tham nhũng tốt… Tuy nhiên, cần tiếp tục cải thiện mạnh mẽ hơn về thủ tục, quy định hành chính, chất lượng cơ sơ hạ tẩng, đơn giản hoá thủ tục hành lập doanh nghiệp, thủ tục hải quan, về thuế, bảo hiểm xã hội, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh với các quốc gia trong khu vực. Sự chuẩn bị chất lượng nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng,… cần phải tích cực” - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam lưu ý thêm.
Diễn đàn cũng đã chứng kiến lễ ký kết MOU giữa Cục Ngoại vụ và Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (AmCham) tại Việt Nam nhằm thắt chặt quan hệ hợp tác và cụ thể hóa những quan tâm chung của hai bên về việc hỗ trợ các doanh nghiệp Hoa Kỳ kết nối với các địa phương Việt Nam.
 |
Lễ ký kết MOU giữa Cục Ngoại vụ và Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (AmCham)tại Việt Nam. |
Cùng với đó là lễ ký kết MOU giữa Cục Ngoại vụ và Công ty TNHH Mainstream Renewable Power Việt Nam nhằm hỗ trợ đào tạo cán bộ làm công tác đối ngoại tại các địa phương, nhất là nâng cao năng lực, trình độ, kiến thức và kỹ năng giải quyết các vấn đề liên quan đến năng lượng tái tạo.
