Giới quan sát cho rằng, Đài Loan đang đi tới cuộc chiến tranh phi đối xứng, tức là sử dụng các chiến thuật độc đáo để đối phó với địch thủ mạnh hơn. Chính phủ Mỹ cho rằng cách phòng ngự đúng đắn phải là một chiến lược theo sát. Theo các chuyên gia, giới chức Mỹ hy vọng sẽ cho Trung Quốc thấy rằng họ sẽ luôn phản đối đe dọa vũ lực đối với Đài Loan.
Alexander Huang, Giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại học Đạm Giang, Đài Loan, nói: “Nhận thức chung của Washington và Đài Loan có thể là mối đe dọa của Trung Quốc đang gia tăng, cán cân giữa hai bên eo biển bị nghiêng nghiêm trọng và chiến lược mua sắm vũ khí trước đây của Đài Loan tập trung quá nhiều vào năng lực lấy vũ lực đối phó với vũ lực, chứ không phải năng lực phi đối xứng".
 |
Máy bay không người lái MQ-9B Sea Guardian mới được Bộ Ngoại giao Mỹ phê chuẩn bán cho Đài Loan hôm 3/11 (Ảnh: Dwnews). |
Ba năm bán số vũ khí ngày càng tăng
Cơ quan Quốc phòng Đài Loan hôm thứ Sáu (6/11) thông báo rằng Đài Loan và Mỹ đã ký một thỏa thuận mua bán vũ khí trị giá 3,06 tỷ Đài tệ (tương đương 107 triệu USD), thỏa thuận này sẽ cung cấp cho Hải quân Đài Loan số lượng đạn dược không bị gián đoạn cho các loại tàu chiến khác nhau trong 9 năm tới, bao gồm 19 loại đạn cần thiết như đạn cho pháo hạm và hệ thống vũ khí tầm gần Phalanx Close-In Weapon System trên tàu sân bay (CIWS).
Trước đó, hôm thứ Ba (3/11), Bộ Ngoại giao Mỹ đã phê chuẩn kế hoạch bán vũ khí trị giá 600 triệu USD, bao gồm 4 máy bay trinh sát biển không người lái MQ-9B, radar hàng hải và các phần cứng khác hỗ trợ máy bay.
Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 21/10 cũng phê duyệt 3 kế hoạch bán vũ khí cho Đài Loan gồm tên lửa, pháo và cảm biến với tổng giá trị 1,8 tỷ USD. 5 ngày sau, Bộ Ngoại giao đã thông qua một thương vụ trị giá 2,37 tỷ USD khác để bán 100 bộ hệ thống phòng thủ bờ biển Harpoon với 400 đạn tên lửa hành trình bờ đối hạm do hãng Boeing sản xuất. Hai thương vụ bán vũ khí khác đã được công bố vào đầu năm nay, với tổng trị giá 800 triệu USD.
 |
Từ tháng 10 tới nay, các máy bay của Trung Quốc (phải) nhiều lần vượt qua đường trung tâm eo biển và vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan (Ảnh: Dwnews). |
Derek Grossman, nhà phân tích cấp cao của Rand Corp., một tổ chức nghiên cứu ở Mỹ, nói: "Những gì chúng ta thấy bây giờ là việc bán vũ khí chắc chắn có thể giúp Đài Loan trở thành một pháo đài. Như người ta vẫn nói, bán vũ khí có thể biến Đài Loan thành một pháo đài không thể công phá để chống lại các cuộc tấn công của Trung Quốc”.
Washington năm 2019 đã thông qua hai dự án bán vũ khí cho Đài Loan. Trong đó bao gồm ba hệ thống vũ khí độc lập, gồm có máy bay chiến đấu F-16 và xe tăng chiến đấu chủ lực M1A2T tổng trị giá khoảng 10,2 tỷ USD. Năm 2018, doanh số một vụ bán phụ tùng thay thế duy nhất là 330 triệu USD được phê duyệt. Vào tháng 6 năm 2017, chính quyền Trump đã bán vũ khí vụ đầu tiên và duy nhất trong năm với tổng trị giá 1,42 tỷ USD sau ông khi nhậm chức.
Mối đe dọa từ Trung Quốc
Kể từ cuộc nội chiến ở Trung Quốc những năm 1940, đại lục luôn tuyên bố có chủ quyền đối với Đài Loan. Vào thời điểm đó, sau khi chính phủ Quốc Dân đảng của Tưởng Giới Thạch bại trận, tiến hành tái thiết ở Đài Bắc. Bắc Kinh tuyên bố không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để thống nhất hai bờ eo biển và máy bay quân sự Trung Quốc đã nhiều lần đi vào vùng nhận dạng phòng không mà Đài Loan tuyên bố là không phận trong tháng 10.
 |
100 xe phóng cùng 400 đạn tên lửa hành trình bờ đối hạm Harpoon đã được Mỹ bán cho Đài Loan hôm 26/10 (Ảnh: Dongfang). |
Đài Loan và Trung Quốc đại lục đã kết thúc đối thoại chính thức vào năm 2016, khi Bắc Kinh phản đối việc người đứng đầu Đài Loan Thái Anh Văn từ chối coi hai bên eo biển là cùng một quốc gia. Các cuộc thăm dò cho thấy đa số người Đài Loan phản đối thống nhất với Trung Quốc đại lục.
Sean King, Phó chủ tịch Công ty tư vấn chính trị Park Strategies có trụ sở tại New York, nói: “Mối đe dọa ngày càng tăng của Bắc Kinh đối với Đài Loan và sự vi phạm không phận của Đài Loan chứng tỏ rằng Đài Bắc cần thiết phải mở rộng sức mạnh quân sự ở những khu vực có thể”.
Việc Đài Loan hoan nghênh việc Mỹ bán vũ khí và nâng cấp công nghệ, điều này không chỉ cho thấy Trung Quốc là đối thủ địa chính trị chính mà còn thể hiện sự ủng hộ từ lực lượng quân sự mạnh nhất thế giới. Lôi Thiên, một cựu ủy viên lập pháp ở Đài Bắc và là Giám đốc điều hành của tổ chức tư vấn “Trung Quốc thế kỷ 21” của Đài Loan, nói: “Chính phủ Đài Loan có tiền để mua bất kỳ thứ vũ khí nào mà Hoa Kỳ cung cấp”.
Sự tính toán của Mỹ
Các quan chức truyền thông của chính quyền Đài Bắc hôm 5/11 cho biết, chỉ có Mỹ mới có quyền quyết định thời điểm bán vũ khí chứ không phải Đài Loan. Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, việc bán vũ khí là nhằm giúp Đài Loan duy trì nhu cầu quốc phòng tự cấp tự túc.
Chính phủ Mỹ coi Đài Loan là một thành viên của chuỗi đồng minh châu Á và có thể sử dụng họ để chống lại sự bành trướng của Trung Quốc khi cần thiết.
Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng Robert O'Brien hồi tháng trước nói: “Đài Loan nên chuẩn bị cho một cuộc xâm lược từ Trung Quốc”.
 |
Với sự hỗ trợ của Mỹ, khả năng phòng vệ của Đài Loan đã gia tăng đáng kể (Ảnh: Chinatimes). |
Ông O'Brien phát biểu tại sự kiện của Viện Aspen: “Tôi nghĩ Đài Loan cần phải bắt đầu xem xét một số chiến lược phi đối xứng và chống xâm nhập khu vực, v.v., và thực sự tăng cường bản thân theo một cách nào đó để ngăn chặn Trung Quốc thực hiện bất kỳ hình thức đổ bộ nào, hoặc thậm chí là hoạt động trong khu vực xám (grey area)”.
Ông Sean King nói: “Trump muốn“ đánh dấu” bằng tần suất bán vũ khí và khiến xu hướng này kéo dài hơn cả nhiệm kỳ tổng thống của ông ấy”. Grossman nói: “Bán vũ khí là cách chống lại Trung Quốc được cả hai đảng trong Quốc hội Mỹ hoan nghênh”.
Một báo cáo nghiên cứu vào tháng 7/2019 của the Jamestown Foundation policy research organization (Tổ chức nghiên cứu chính sách Jamestown Foundation) cho biết, trong nhiệm kỳ của 2 đời tổng thống trước của Hoa Kỳ, việc bán vũ khí cho Đài Loan thường bị trì hoãn hoặc đình chỉ vì những lo ngại của Washington về quan hệ với Trung Quốc hoặc sự bất đồng chính trị của Đài Loan.
Denny Roy, một nhà nghiên cứu cấp cao tại East-West Center (Trung tâm Đông Tây) ở Honolulu, Hawaii, cho biết: “Sự gia tăng tần suất bán vũ khí có thể chuẩn bị cho việc Trung Quốc chấp nhận nó như một hoạt động thường lệ”.
Danny Roy cho biết: “Nhiều quan chức Mỹ đang nỗ lực để việc bán vũ khí cho Đài Loan được bình thường hóa và thường lệ. Như thế cần để có một kênh vận chuyển vũ khí ổn định, thay vì yêu cầu tích lũy lâu dài giữa mỗi giao dịch, dẫn đến mỗi Một cuộc đối đầu lớn với Bắc Kinh đã diễn ra trong hai năm. "
Alexander Huang nói: "Một số nhà hoạch định chính sách của Hoa Kỳ coi việc bán vũ khí là một cách để khiến Đài Loan đủ mạnh để giảm gánh nặng cho Hoa Kỳ”. Nếu Đài Loan bị tấn công, chính phủ Hoa Kỳ buộc phải xem xét sử dụng sức mạnh quân sự của mình để bảo vệ Đài Loan.
