|
| Việt Nam quan tâm các loại máy bay trinh sát, tuần thám như P-3 hay P-8 của Mỹ |
Tổng thống Barack Obama sẽ thăm chính thức Việt Nam từ ngày 23 đến 25/5. Theo thông báo của Nhà trắng ngày 10/5, trong chuyến viếng thăm đầu tiên này, ông Obama sẽ thảo luận với các nhà lãnh đạo Việt Nam về việc tăng cường hợp tác song phương Mỹ-Việt trong nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, an ninh, nhân quyền, cho đến các vấn đề khu vực và toàn cầu.
Tuy nhiên theo truyền thông phương Tây, một trong những điều Hà Nội đang quan tâm là việc Washington bãi bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Rất có thể Mỹ sẽ đi đến việc bãi bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí. Lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Hà Nội là một trong những «tàn dư» lớn của thời chiến tranh Việt Nam. Lệnh cấm vận này chỉ mới được dỡ bỏ một phần vào năm 2014.
Theo Reuters, một số cố vấn ở Nhà trắng và bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng hãy còn quá sớm để chấm dứt hoàn toàn những hạn chế đối với việc bán vũ khí sát thương. Nhưng các quan chức khác, trong đó có nhiều người bên Lầu năm góc, thì chủ trương nên giúp Việt Nam nâng cao khả năng phòng thủ để đối đầu với một nước Trung Quốc ngày càng hung hăng ở Biển Đông.
Theo lời các quan chức Mỹ được hãng tin Reuters dẫn lời, tổng thống Barack Obama hiện vẫn đang cân nhắc việc bãi bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Theo Reuters, quyết định cuối cùng của tổng thống Obama có thể là còn tùy thuộc vào những khuyến cáo sau chuyến viếng thăm Việt Nam của trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về dân chủ, nhân quyền và lao động Tom Malinowski và của trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về Đông Á và Thái Bình Dương Daniel Russel.
Foreign Policy (FP) nhận định, có vẻ như Nhà trắng sẽ ra quyết định bãi bỏ lệnh cấm vận vũ khí trước khi diễn ra chuyến viếng thăm của tổng thống Obama tại Việt Nam. Hiện nay, vấn đề này vẫn gây chia rẽ nội bộ chính giới Mỹ, nhất là trong Quốc hội. Theo FP, những người ủng hộ bãi bỏ hoàn toàn lệnh cấm cho rằng Việt Nam trong thời gian đã đạt được những tiến bộ về nhân quyền và tình trạng nhân quyền của Việt Nam còn tốt hơn hẳn một số đối tác thân cận của Mỹ như Ả Rập Xê Út hay Ai Cập.
Chuyên gia Carl Thayer, Học viện Quốc phòng Úc, Việt Nam muốn Mỹ bãi bỏ lệnh cấm vận vũ khí là vì lý do chính trị hơn là quân sự. Theo cái nhìn như vậy, việc duy trì chính sách cấm bán vũ khí một cách «phân biệt đối xử» đối với Việt Nam là một chính sách mang tính trừng phạt.
Vấn đề là theo các chuyên gia, Việt Nam vẫn chưa cho Mỹ biết là trong tương lai họ sẽ cần mua những vũ khí gì, và việc bãi bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận chưa hẳn là sẽ mở đường ngay cho những hợp đồng vũ khí lớn. Phần lớn các thiết bị quân sự của Việt Nam hiện nay là của Nga, trong đó có những tàu ngầm và chiến đấu cơ phản lực hiện đại. Bây giờ chuyển qua mua vũ khí do Mỹ sản xuất chắc có thể sẽ tốn kém với Việt Nam.
Theo FP, giống như giữa Mỹ với Ấn Độ, hai nước Việt-Mỹ có thể hợp tác trong việc tiếp cận công nghệ quốc phòng hiện đại. Nhân chuyền viếng thăm Việt Nam vào tháng 6/2015 của bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter, hai nước đã ra tuyên bố chung kêu gọi hợp tác về công nghệ quốc phòng.
Giống như các nước khác trong khu vực, Việt Nam đang cần hiện đại hóa các hệ thống vũ khí, và mua các hệ thống radar, máy bay giám sát không người lái hoặc máy bay trinh sát như P-3 Orion hay P-8 Poseidon, để đối phó với tham vọng của Trung Quốc ở Biển Đông. Việt Nam có thể săn tìm hiệu quả các chiến hạm, tàu ngầm của kẻ địch trên vùng biền.
