VEPR: Dự trữ ngoại hối đạt kỷ lục nhưng thực chất mới chỉ ở mức an toàn

VietTimes -- Các diễn giả tham gia buổi tọa đàm công bố Báo cáo kinh tế vĩ mô Quý 3/2019 của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), diễn ra vào sáng ngày 10/10, đánh giá cao việc điều hành tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN).
Toàn cảnh buổi tọa đàm
Toàn cảnh buổi tọa đàm

Trong báo cáo vĩ mô quý 3/2019, VEPR cho biết dự trữ ngoại hối đã tăng vượt mức 71 tỷ USD. Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), đây là “mức kỷ lục” hướng tới đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, song, VEPR đánh giá thực chất mới chỉ là mức an toàn nếu so với quy mô thương mại hiện nay.

“NHNN nên cẩn thận đối với việc tăng dự trữ ngoại hối đối với cáo buộc thao túng của Mỹ” - VEPR lưu ý.

Theo chia sẻ của PGS. TS Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng VEPR, nếu NHNN không mua vào ngoại tệ thì VND thậm chí còn lên giá. Nguyên nhân là vì: (1) Lãi suất của Việt Nam tương đối cao so với thế giới; (2) Dòng vốn giải ngân đầu tư nước ngoài vào Việt Nam vẫn tăng; (3) Thặng dư thương mại vẫn được duy trì và (4) Hoạt động mua bán vốn khác vẫn ổn định.

Bên cạnh đó, ông Phạm Thế Anh cũng lưu ý NHNN cần tích trữ dòng vốn đủ lớn, để đảm bảo khả năng ứng phó khi dòng vốn nước ngoài có xu hướng đảo chiều. Mặt khác, Việt Nam đã đứng thứ 7 trong số các nước có thặng dư thương mại lớn với Mỹ nên dư địa để can thiệp vào thị trường ngoại hối không còn nhiều.

Chia sẻ thêm tại buổi hội thảo, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV - cho biết tỷ giá thực của đồng VND so với 13 loại tiền tệ (của 13 đối tác thương mại lớn với Việt Nam) có diễn biến tương đối sát so với diễn biến thị trường.

Trong khi đó, việc NHNN điều chỉnh tỷ giá trung tâm trong thời gian qua góp phần làm tăng dư địa cho hoạt động mua vào ngoại tệ để dự trữ ngoại hối. Mặt khác, NHNN cũng tìm cách hút VND về để trung hòa lượng tiền đã bơm ra cho hoạt động mua vào ngoại tệ.

Theo báo cáo của VEPR, trong thời gian qua, mức thay đổi tỷ giá ngày một thấp hơn dưới áp lực từ phía quốc tế, biên độ giảm giá VND ngày càng thấp đi là hợp lý theo tình hình kinh tế vĩ mô hiện nay.

Diễn biến này xuất phát từ 2 nguyên nhân chính.

Thứ nhất, từ phía quốc tế, một loạt các quốc gia hạ lãi suất (Fed đã 2 lần liên tiếp hạ lãi suất, ECB giảm lãi suất xuống âm 0,5%; Nhật giảm xuống còn 0,1%), cùng với việc áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc đi vào hiệu lực và khả năng sản xuất của Mỹ ở mức thấp nhất trong 9 năm qua khiến sức mạnh của đồng USD suy yếu.

Thứ hai, từ phía Việt Nam, việc đảm bảo VND không giảm giá mạnh là yêu cầu cấp thiết để tránh cáo buộc thao túng tiền tệ như Mỹ đã cảnh báo vào tháng 5 vừa qua.

Đánh giá về tác động của việc giảm lãi suất điều hành VEPR cho rằng điều này gần như không ảnh hưởng gì đến tỷ giá VND/USD tại các ngân hàng thương mại (NHTM) cũng như tỷ giá trung tâm từ đó cho đến nay.

VEPR dự báo trong quý tới tỷ giá trung tâm vẫn giữ đà tăng nhẹ không đáng kể do (i) sự bất ổn của đồng USD trước việc sản xuất suy giảm và sự đổ lỗi của Tổng thống Trump lên Fed do để mức lãi suất cao; (ii) những căng thẳng liên quan đến Mỹ - Trung, Mỹ - Iran, Nhật - Hàn Quốc vẫn chưa được giải quyết; và (iii) SBV phả cẩn trọng trong việc điều hành thị trường tránh cáo buộc của Mỹ.

“Tuy nhiên, tại các NHTM, theo tính chu kỳ tỷ giá đợt cuối năm có thể tăng chạm cận trên 3%, nhưng với tình hình tăng trưởng ảm đạm trên toàn thế giới như hiện nay, điều đó cũng khó xảy ra” - VEPR dự báo./.